Küresel piyasalarda, geçen hafta ABD'li yetkililerin değerlendirmeleri ve ülkede açıklanan verilerin ekonomik aktivitenin yavaşladığına işaret etmesiyle pozitif bir seyir izlenirken, gelecek hafta gözler bu ülkede açıklanacak enflasyon verileri ve ABD Merkez Bankası (Fed) Başkanı Powell'dan gelecek değerlendirmelere çevrildi.
Dünya genelinde seçimler nedeniyle siyasi gündemin yoğunlaştığı bir döneme girilirken, makroekonomik verilerin para piyasalarındaki fiyatlamaları olumlu yönde etkilemesi varlık fiyatlarına da yansıdı.
Analistler, gelecek hafta Fed Başkanı Powell'ın açıklamaları ve ABD'de açıklanacak enflasyon verilerinin Fed'in gelecek dönem politikalarına ilişkin ipucu verebileceğini söyledi.
Geçen hafta ABD'de açıklanan makroekonomik veriler, Fed'in eylülde faiz indirimine gitme ihtimalini artırdı.
Ülkede açıklanan verilere göre, tarım dışı istihdam, haziranda 206 bin kişi artarak beklentilerin üzerinde gerçekleşirken işsizlik oranı yüzde 4'ten yüzde 4,1'e yükseldi.
Tarım dışı istihdama ilişkin nisan ve mayıs ayı verilerinde aşağı yönlü revizyona gidildi. Buna göre, tarım dışı istihdamda kaydedilen artış nisan ayı için 165 binden 108 bine, mayıs ayı için 272 binden 218 bine düşürüldü.
Fed'in dikkatle izlediği ortalama saatlik kazanç ise beklentiler dahilinde yüzde 0,3 arttı. Ortalama saatlik kazançlar mayıs ayında yüzde 0,4 artmıştı.
Analistler, haziranda istihdam beklentilerin üzerinde artmasına rağmen nisan ve mayıs ayı verilerindeki aşağı yönlü revizyonların ve ortalama saatlik kazançlardaki artış hızının yavaşlamasının ABD iş gücü piyasasının yumuşadığına dair ek kanıt sağladığını ifade etti.
Öte yandan ABD'de özel sektör istihdamı, haziranda 150 bin kişiyle piyasa beklentilerinin altında arttı. Aynı dönemde yıllık ücret artışı da yüzde 4,9 ile Ağustos 2021'den bu yana en yavaş artış hızını kaydetti.
ABD'de ilk kez işsizlik maaşı başvurusunda bulunanların sayısı da 29 Haziran ile biten haftada önceki haftaya kıyasla 4 bin kişi artarak 238 bine ulaştı ve beklentilerin üzerine çıktı.
Ülkede, JOLTS açık iş sayısı mayısta 8 milyon 140 bine çıkarak beklentilerin üzerinde gerçekleşti.
ABD'de Tedarik Yönetim Enstitüsü (ISM) hizmet sektörü Satınalma Yöneticileri Endeksi (PMI) ise haziranda aylık bazda 5 puan azalışla 48,8'e inerek piyasa beklentilerinin altında gerçekleşti. Mayıs 2020'den bu yana en düşük seviyesini kaydeden endeks, hizmet sektöründeki daralmaya işaret etti.
Ülkede, sanayi sektörünün performansına ışık tutması açısından önem taşıyan fabrika siparişleri de mayısta artış beklentilerinin aksine yüzde 0,5 azaldı.
Açıklanan veriler, Fed'in faiz indirimi konusunda elini rahatlatabileceğine dair beklentileri güçlendirdi.
Analistler, söz konusu verilerin enflasyonda soğuma sinyali vermesine karşın yayımlanan Fed'in son toplantı tutanaklarının banka yetkililerinin enflasyonun yavaşladığına dair daha fazla kanıt beklediklerini ve faiz oranlarının ne kadar süre yüksek tutulacağı konusunda bölünmüş olduklarını ortaya koyduğunu bildirdi.
Yılın geri kalanın önemli merkez bankalarının faiz indiriminin büyüklüğü ve hızıyla ilgili belirsizlik varlık fiyatlarını etkilemeye devam ederken, açıklanan veriler ve banka yetkililerinin sözle yönlendirmeleri piyasalarda oynaklığı artıyor.
Avrupa Merkez Bankası (ECB) tarafından Portekiz'in Sintra kentinde "ECB Merkez Bankacılığı Forumu" kapsamında gerçekleştirilen panelde konuşan Fed Başkanı Powell, ilk çeyrekteki duraklamanın ardından dezenflasyonist eğilimde yeniden başlama belirtileri görüldüğüne dikkati çekerek, "Enflasyonu hedefimize düşürmede oldukça ilerleme kaydettik." dedi.
Para politikasını gevşetmeye başlamadan önce enflasyonun yüzde 2'ye doğru sürdürülebilir bir şekilde düşeceğinden daha emin olmak istediklerini vurgulayan Powell, son zamanlarda görülen türden daha fazla veri görmek istediklerini yineledi.
Diğer Fed yetkililerinden de açıklamaları takip edilirken, Chicago Fed Başkanı Austan Goolsbee, ekonomide zayıflamaya dair bazı "uyarı işaretleri" gördüğünü ve Fed'in hedefinin iş gücü piyasasını zorlamadan enflasyonu düşürmek olduğunu ifade etti.
Öte yandan, ABD Kongresi için yılda 2 kez hazırlanan yarı yıllık Para Politikası Raporu'nun temmuz sayısını yayımlayan Fed, faiz indirimlerine başlamadan önce daha fazla güvene ihtiyaç duyduğunu bildirdi.
Enflasyonun geçen yıl belirgin şekilde azaldığı ve bu yıl mütevazı bir ilerleme kaydettiği belirtilen raporda, ancak Federal Açık Piyasa Komitesinin (FOMC) yüzde 2'lik hedefinin üzerinde kalmaya devam ettiği vurgulandı.
Raporda, "FOMC, enflasyonun sürdürülebilir şekilde yüzde 2'ye doğru hareket ettiğine dair daha fazla güven kazanana kadar hedef aralığını düşürmenin uygun olmasını beklemiyor." ifadesine yer verildi.
Bu gelişmelerle, Fed'in eylülde yüzde 77 ihtimalle 25 baz puanlık gideceği tahmin edilirken, bankanın bu sene toplamda iki faiz indirimine gidebileceği öngörülüyor.
Öte yandan, ABD'de yaklaşan seçimlere ilişkin gelişmeler yakından takip edilirken, Demokrat Parti valileri, ABD Başkanı Joe Biden’ın başkanlık için uygun olduğunu belirterek, artan eleştirilerin ortasında Biden’ın arkasında durdu.
ABD'deki bahis sitelerinde Donald Trump ile girdiği canlı yayın tartışmasındaki zayıf performansının ardından kasımda yapılacak başkanlık seçimlerinde Joe Biden'ın yerini yardımcısı Kamala Harris'in alması ihtimaline bahis oynayanların oranı artmıştı.
Bu gelişmelerle ABD'nin 10 yıllık tahvil faizi geçen hafta 10 baz puan azalışla yüzde 4,28'e geriledi.
Altının ons fiyatı da geçen hafta yüzde 2,8 artışla 2 bin 392 dolara çıktı.
Dolar endeksi ise haftayı bir önceki haftanın yüzde 0,9 altında 104,9 seviyesinden tamamladı.
Atlantik'de kasırga sezonuna ilişkin endişelerin artmasıyla Brent petrolün varil fiyatı geçen hafta yüzde 1,9 yükselerek 86,5 dolara çıktı.
Kripto para piyasalarındaki düşüş eğilimi de sürerken, Bitcoin'in fiyatı 53 bin 700 doları test etmesinin 56 bin 400 doların üzerinde dengelendi.
New York borsası pozitif seyretti
New York Borsası'nda, Fed'in eylülde faiz indirimine gitme ihtimalinin artmasıyla pozitif bir seyir izlendi.
Teknoloji sektöründeki yükseliş öne çıkarken, ABD'li teknoloji devlerinden Apple'ın hisseleri yüzde 7,5, Amazon'un hisseleri yüzde 3,5 ve Microsoft'un hisseleri yüzde 4,6 değer kazandı.
ABD'li uçak üreticisi Boeing'in hisseleri de şirketin parça üreticisi Spirit AeroSystems'ı yaklaşık 4,7 milyar dolara satın alacağını duyurmasının ardından geçen hafta yüzde 1,54 yükseldi.
ABD'li elektrikli otomobil üreticisi Tesla'nın hisseleri, şirketin araç teslimatlarının ikinci çeyrekte yıllık yüzde 4,8 düşmesine karşın beklentilerin üzerinde gerçekleşmesi sonrası yüzde 27,1 arttı.
Bu gelişmelerle, Nasdaq endeksi yüzde 3,49, Dow Jones endeksi yüzde 0,66, S&P 500 endeksi yüzde 1,96 artış kaydetti. S&P 500 endeksi 5.567,19 puanla ve Nasdaq endeksi de 18.352,76 puanla kapanış rekorlarını tazeledi.
Gelecek hafta salı Fed Başkanı Jerome Powell'ın açıklamaları, çarşamba toptan stoklar, perşembe Tüketici Fiyat Endeksi (TÜFE) ve haftalık işsizlik maaşı başvuruları, cuma Üretici Fiyat Endeksi (ÜFE) ve Michigan Üniversitesi tüketici güven endeksi takip edilecek.
Avrupa borsaları alış ağırlıklı seyretti
Avrupa borsalarında pozitif bir seyir hakim olurken, İngiltere'de yapılan sandık çıkış anketine göre, İşçi Partisi genel seçimlerde Avam Kamarası'na 410 milletvekili sokarak çoğunluğu elde etti.Fransa'da ise Avrupa Parlamentosu (AP) seçimlerinde aşırı sağın ilk sıraya yerleşmesinin ardından alınan erken seçim kararının ikinci turu pazar günü gerçekleştirilecek.
Aşırı sağ partinin Fransa'da salt çoğunluğu sağlayamayabileceği ihtimali Avrupa borsalarında risk iştahını destekledi.
Öte yandan Avrupa Merkez Bankası (ECB) Başkanı Christine Lagarde "dezenflasyonda oldukça ilerleme kaydedildiğini" söyledi. "ECB Merkez Bankacılığı Forumu" kapsamında gerçekleştirilen panelde konuşan Lagarde, ilk çeyrekte ortaya çıkan ve devam edeceğini umdukları yavaş bir toparlanma sürecinde olduklarını ancak geleceğe dair belirsizlikler olduğunu aktardı.
Lagarde, enflasyonun doğru yönde ilerlediğini belirterek, enflasyonu düşürme sürecinin 2024'ün sonuna kadar "engebeli" olabileceğini ifade etti.
Bölge genelinde enflasyon endişesi azalmaya devam ederken, Almanya'da açıklanan enflasyon verileri de ülkede enflasyonun beklenenden daha hızlı yavaşladığını gösterdi.
Bölgede açıklanan verilere göre, Almanya'da mayısta yüzde 2,4 olan yıllık enflasyon, haziranda yüzde 2,2'ye geriledi. Böylece, Almanya'da yıllık enflasyon oranı 2022 sonbaharındaki zirvesinden bu yana 6 puandan fazla düştü.
Ülkede sanayi üretimi aylık bazda yüzde 2,5 ve yıllık bazda yüzde 6,7 azalarak beklentilerin oldukça altında kalırken, analistler, bölge genelinde yavaşlayan ekonomik aktivitenin ECB'nin politika adımlarını sıklaştırması konusunda belirleyici olabileceğini ifade etti.
Avro Bölgesi'nde ise öncü Tüketici Fiyat Endeksi (TÜFE), haziranda yıllık bazda yüzde 2,5 oldu. Bölgede işsizlik ise mayısta yüzde 6,4 ile sabit kaldı.
Analistler, banka yetkililerinin faiz indirimlerine sıcak bakmaya devam etmelerine karşın temkinli duruşlarını koruduklarını hatırlatarak, buna karşın makroekonomik verilerden alınan soğuma sinyallerinin ECB'yi daha hızlı adım atmaya yönlendirebileceğini ifade etti.
Bu gelişmelerle İngiltere'de FTSE 100 endeksi yüzde 0,49, Fransa'da CAC 40 endeksi yüzde 2,62, İtalya'da MIB 30 endeksi yüzde 2,53 ve Almanya'da DAX 40 endeksi yüzde 1,32 arttı.
Gelecek hafta pazartesi Almanya'da dış ticaret dengesi, perşembe Almanya'da enflasyon ve İngiltere'de büyüme ile sanayi üretimi,, cuma Almanya'da cari denge takip edilecek.
Asya borsaları, Çin hariç yükseldi
Asya piyasalarında ise geçen hafta Çin hariç pozitif bir seyir öne çıktı.
Öte yandan Japon yeninin dolar karşısında son 38 yılın en düşük seviyesinde bulunmaya devam etmesi dikkati çekiyor.
Dolar/yen paritesi 161,96 seviyesine çıkarak 1986'dan bu yana en yüksek seviyesini test etmesinin ardından haftayı yüzde 0,1 azalışla 160,72 seviyesinde tamamladı.
Japonya Merkez Bankasının (BoJ) politika faizini kademeli olarak artıracağına ilişkin beklentiler güçlenirken, para piyasalarındaki fiyatlamalarda da bankanın bu yıl 10'ar baz puanlık iki faiz artışına gitme ihtimali öne çıkıyor.
Çin'de Caixin imalat sanayi PMI haziranda 51,8 ile beklentileri aşarak yaklaşık son üç yılın en yüksek seviyesine çıktı.
Ülkede, Caixin hizmet sektörü PMI aynı dönemde 51,2 ile beklentilerin altında kaldı.
Analistler, Çin'de hizmet sektörünün genişlemeye devam etse de güç kaybettiğine dikkati çekerek, bu durumun ekonominin görünümüne ilişkin endişeleri artırabileceğini ifade etti.
Japonya'da hizmet sektörü Satınalma Yöneticileri Endeksi (PMI) haziranda 49,4 seviyesinde gerçekleşirken, imalat sanayi PMI aynı dönemde 50 ile tahminlerin altında kaldı.
Bu gelişmelerle haftalık bazda Japonya'da Nikkei 225 endeksi yüzde 3,36, Güney Kore'de Kospi endeksi yüzde 2,3, Hong Kong'da Hang Seng endeksi yüzde 0,46 değer kazanırken, Çin'de Şanghay bileşik endeksi yüzde 0,59 değer kaybetti.
Gelecek hafta pazartesi Japonya'da cari denge, çarşamba Japonya'da ÜFE ile Çin'de TÜFE, perşembe Japonya'da makine siparişleri, cuma Japonya'da sanayi üretimi ile Çin'de dış ticaret dengesi takip edilecek.
Yurt içinde gözler ödemeler dengesi ve sanayi üretimi verilerine çevrildi
Yurt içinde, geçen hafta yükseliş eğilimi öne çıkarken, Borsa İstanbul'da BIST 100 endeksi, haftayı yüzde 1,91 değer kazancıyla 10.851,78 puandan tamamlayarak tüm zamanların en yüksek haftalık kapanışını gerçekleştirdi.
BIST 100 endeksi, enflasyonun yavaşladığını ortaya koyan verilerin ardından geçen hafta 10.940 puanın üzerini test ettikten sonra 10.850 puanın üstünde dengelendi.
Yurt içinde açıklanan verilere göre, Tüketici Fiyat Endeksi (TÜFE), haziranda aylık bazda yüzde 1,64, Yurt İçi Üretici Fiyat Endeksi (Yİ-ÜFE) yüzde 1,38 artış gösterdi. Yıllık enflasyon tüketici fiyatlarında yüzde 71,6, yurt içi üretici fiyatlarında yüzde 50,09 olarak gerçekleşti.
TÜFE mayıs ayında yüzde 3,37, yıllık bazda ise yüzde 75,45 artış kaydetmişti.
Öte yandan yabancı kurumlar, Türkiye ile ilgili enflasyon beklentilerini düşürmeye başladı.
ABD'li yatırım bankası J.P. Morgan Türkiye'de enflasyonun yıl sonu tahminini yüzde 43,5'ten yüzde 42,5'e, 2025 yılı sonu için ise yüzde 25,2'den yüzde 25'e düşürdü.
ABD'nin diğer büyük bankası Morgan Stanley Türkiye için 2024 yılı sonu enflasyon tahminini yüzde 43,4'ten yüzde 42,4'e, İngiliz bankası Barclays de yüzde 44,5'ten yüzde 44'e düşürdü
Dolar/TL, haftayı bir önceki kapanışın yüzde 0,15 altında 32,6660'tan tamamladı.
Analistler, gelecek hafta çarşamba günü sanayi üretimi, cuma günü de ödemeler dengesi verilerinin takip edileceğini belirterek, teknik açıdan BIST 100 endeksinde 11.000 ve 11.100 puanın direnç, 10.800 ve 10.700 seviyelerinin destek konumunda olduğunu kaydetti.
AA Finans Ödemeler Dengesi Beklenti Anketi'ne katılan ekonomistler, cari işlemler hesabının mayıs ayında 1 milyar 347,5 milyon dolar açık verdiğini tahmin etti.
Ekonomistler, cari işlemler açığının 2024 yılında ise 26 milyar 700 milyon dolar olarak gerçekleşeceğini tahmin etti.