ABD Merkez Bankasının (Fed) yıl sonuna kadar atacağı adımların büyüklüğüne yönelik belirsizlikler devam ederken, ülkedeki makroekonomik veri akışı ve yetkililerin sözle yönlendirmeleri yakından takip ediliyor.
Analistler, resesyon endişelerinin öne çıkmasının risk iştahını törpülediğini kaydederek, enflasyonun istenilen seviyelere geleceğine yönelik beklentilerin ise güçlü olduğu söyledi.
Cuma günü açıklanan verilere göre, ABD'de tarım dışı istihdam ağustosta 142 bin kişi artarak beklentilerin altında gerçekleşirken işsizlik oranı yüzde 4,3'ten yüzde 4,2'ye indi.
Tarım dışı istihdama ilişkin haziran ve temmuz ayı verilerinde aşağı yönlü revizyona gidildi. Buna göre, tarım dışı istihdamda kaydedilen artış, haziran ayı için 179 binden 118 bine, temmuz ayı için 114 binden 89 bine düşürüldü.
Söz konusu dönemde haftalık ortalama çalışma saati ise 34,3 e yükselirken, Fed'in dikkatle izlediği ortalama saatlik kazançlar yüzde 0,4 artarak 35,21 dolara çıktı.
Ortalama saatlik kazanca dair piyasa beklentileri, geçen ay yüzde 0,3 artması yönündeydi. Ortalama saatlik kazançlar ağustosta yıllık bazda da yüzde 3,8 artış kaydetti.
Analistler, geçen ay işsizlik oranındaki beklenmedik artışın resesyon korkularını tetiklediğini ve risk iştahını azalttığını anımsatarak, bu ay beklentilerin altında kalan istihdam verisinin ABD ekonomisinin sağlığına ilişkin endişeleri artırdığını ifade etti.
Bu hafta enflasyon verilerinin açıklanacağına işaret eden analistler, söz konusu verilerin 17-18 Eylül tarihlerinde toplanacak Federal Açık Piyasa Komitesi (FOMC) toplantısındaki beklenilen faiz indiriminin boyutuna yönelik daha çok bilgi verebileceğini söyledi.
Fed yetkililerinin açıklamaları da yakından takip edilirken, New York Fed Başkanı John Williams, ekonominin artık dengede olması ve enflasyonun yüzde 2'ye doğru bir yolda ilerlemesi nedeniyle politika duruşundaki kısıtlayıcılık derecesini azaltmanın artık uygun olduğunu söyledi.
Fed Yönetim Kurulu Üyesi Christopher Waller da "Enflasyon ve iş gücü piyasasındaki ılımlılık konusunda kaydedilen ve devam eden ilerlemeyi göz önünde bulundurarak, önümüzdeki toplantımızda faiz oranını düşürmenin zamanının geldiğine inanıyorum." diye konuştu.
Faiz indirimlerinin hızının ve politika faizindeki toplam düşüşü belirlemenin gelecekte verilecek kararlar olduğuna işaret eden Waller, faiz indirimi sürecini bir sonraki toplantıda başlatmanın önemli olduğunu anlattı.
Waller, veriler daha büyük faiz indirimlerine ihtiyaç olduğunu gösterirse, bunu destekleyeceğini kaydetti.
Para piyasalarındaki fiyatlamalarda Fed'in bu ay 25 baz puan faiz indireceğine yönelik ihtimaller güçlü kalmaya devam ederken, yıl sonuna kadar toplamda 100 baz puanlık faiz indirimi yapılmasına kesin gözüyle bakılıyor.
ABD ekonomisinin sağlığına ilişkin endişeler, yatırımcıların riskli varlıklardan vazgeçmesine neden olurken, cuma günü büyük teknoloji şirketlerinin hisselerindeki değer kaybı dikkati çekti.
Cuma günü Tesla yüzde 8,5, Alphabet ile Nvidia yüzde 4, Amazon yüzde 3,7, Meta yüzde 3,2, Microsoft yüzde 1,6 ve Apple yüzde 0,7 düştü.
Öte yandan, ABD'de 5 Kasım'da yapılacak ABD başkanlık seçimlerine ilişkin yapılan anketlere göre, Cumhuriyetçilerin adayı Donald Trump ve Demokratların adayı Kamala Harris yarışı başa baş götürüyor.
Bu gelişmelerle, ABD'nin 10 yıllık tahvil faizi cuma günü yüzde 3,73 seviyesinden kapanırken, haftanın ilk işlem gününde 3,75 seviyesinde bulunuyor.
Bununla birlikte ABD'nin 2 yıllık tahvil faizi uzun bir aranın ardından ABD'nin 10 yıllık tahvil faizinin altına inerken, analistler, tarihteki örneklerine bakıldığında getiri eğrisindeki normalleşmenin ardından ABD ekonomisinde resesyon yaşandığını hatırlattı.
Yeni günde dolar endeksi ise yüzde 0,1 artarak 101,3 seviyesinde, altının ons fiyatı da önceki kapanışın hemen üzerinde 2.498 dolarda dengelendi.
Brent petrolün varil fiyatı artan resesyon endişesinin ardından gelecek döneme yönelik talebin azalabileceği korkusuyla cuma günü yüzde 1,8 azalışla 71,4 dolardan kapanırken, yeni günde yüzde 0,6 artışla 71,8 dolardan işlem görüyor.
Cuma günü, Dow Jones endeksi yüzde 1,01, S&P 500 endeksi yüzde 1,73 ve Nasdaq endeksi yüzde 2,55 düştü. ABD'de endeks vadeli kontratlar ise yeni haftaya pozitif bir seyirle başladı.
Avrupa borsalarında cuma günü satıcılı bir seyir öne çıkarken, bölgede bu hafta gözler Avrupa Merkez Bankasının (ECB) faiz kararına çevrildi.
Para piyasalarındaki fiyatlamalarda bankanın politika faizlerini 25 baz puan düşüreceğine kesin gözüyle bakılırken, politika metni ve ECB Başkanı Christine Lagarde'ın yapacağı açıklamalardan alınacak sinyallerin varlık fiyatlarında oynaklığı artırması bekleniyor.
Analistler, bankanın yıl sonuna kadar toplamda 75 baz puan faiz indirimi yapmasının beklendiğini ifade ederek, makroekonomik verilerden alınacak sinyallerle söz konusu beklentilerin 100 baz puana çıkabileceğini kaydetti.
Cuma günü bölgede açıklana verilere göre, Avro Bölgesi ekonomisi, yılın ikinci çeyreğinde önceki çeyreğe kıyasla yüzde 0,2 büyüme kaydetti.
Öncü veriler, Avro Bölgesi'nde GSYH'nin çeyreklik bazda yüzde 0,3, yıllık bazda yüzde 0,6 artması yönündeydi. Açıklanan son verilerle çeyrek bazda büyümenin aşağı yönlü revize edilmesi dikkati çekti.
Öte yandan, Almanya'da temmuz ayına ilişkin sanayi üretimi yüzde 2,4 azalışla beklentilerin altında gerçekleşti.
Analistler, verilerden alınan sinyallerle bölge genelinde durgunluk endişelerin yatırımcıların odağında yer almaya devam ettiğini belirtti.
Cuma günü, Almanya'da DAX 40 endeksi yüzde 1,48, Fransa'da CAC 40 endeksi yüzde 1,07, İngiltere'de FTSE 100 endeksi yüzde 0,73 ve İtalya'da FTSE MIB endeksi yüzde 1,17 geriledi. Avrupa'da endeks vadeli kontratlar yeni haftaya karışık bir seyirle başladı.
Asya tarafında satış baskısının haftanın ilk işlem gününde etkili olduğu görülürken, bölgede açıklanan veriler yatırımcıların odağında kalmaya devam ediyor.
Buna göre, Çin'de ağustos ayına ilişkin Tüketici Fiyat Endeksi (TÜFE) yüzde 0,6 yükseliş ile öngörülenden daha az artarken, Üretici Fiyat Endeksi (ÜFE) yüzde 1,8 azalışla tahminlerin altında kaldı.
Analistler, ülkede tüketici fiyatlarındaki artışın 17 aydır sıfıra yakın seyrederken, üretici fiyatlarının 23 aydır gerilediğini söyledi.
Söz konusu durum Çin'de resesyon endişelerinin yeniden güçlenmesine neden olurken, Çin hükümetinin ekonomiyi desteklemek amacıyla gerekli adımları atmakta geç kalabileceği endişesi satış baskısını derinleştiriyor.
Japonya'da 2. çeyrek Gayrisafi Yurt İçi Hasıla (GSYH) çeyreklik olarak yüzde 0,7, yıllık bazda ise 2,9 ile beklentilerin altında yükseliş kaydederken, temmuz ayına ilişkin cari işlemler dengesi 3 trilyon 193 milyar yen ile öngörülerin üzerinde gerçekleşti.
Son dört işlem gününde aşağı yönlü bir seyir izleyen dolar/yen paritesi, haftanın ilk işlem gününde yükseliş eğilimine geçerken, şu sıralarda önceki kapanışın yaklaşık 0,4 üzerinde 143,1 seviyesinden işlem görüyor.
Söz konusu seyrin pay piyasalarındaki kayıpları sınırlı da olsa telafi ettiğini belirten analistler, Japonya Merkez Bankasının (BoJ) sıkılaşma adımlarına yönelik piyasa beklentilerinin güçlü kalmaya devam ettiğini ifade etti.
Kapanışa yakın Japonya'da Nikkei 225 endeksi yüzde 0,5, Güney Kore'de Kospi endeksi yüzde 0,3, Çin'de Şanghay bileşik endeksi yüzde 1,1 ve Hong Kong'da Hang Seng endeksi yüzde 1,8 geriledi.
Cuma günü satış ağırlıklı bir seyir izleyen Borsa İstanbul'da BIST 100 endeksi, günü önceki kapanışa göre yüzde 1,67 azalışla 9.771,16 puandan tamamladı.
Uluslararası kredi derecelendirme kuruluşu Fitch Ratings cuma günü yayınladığı raporda, Türkiye'nin kredi notunu "B+"dan "BB-"ye yükseltirken not görünümünü durağan olarak belirledi.
Fitch'in açıklamasında, pozitif reel faiz oranlarının, düşük cari hesap açıkları ve döviz korumalı mevduatlardaki kademeli düşüşün, muhtemelen dış tamponlardaki iyileşmenin kalıcılığını destekleyeceği belirtilerek, rezervlerin bu yıl sonunda 158 milyar dolara, 2025 sonunda 165 milyar dolara çıkmasının öngörüldüğü bildirildi.
Dolar/TL, cuma günü yüzde 0,1 değer kazanarak 33,9851'den kapanırken, bugün bankalararası piyasanın açılışında yüzde 0,1 artışla 34,0070 seviyesinden işlem görüyor.
Analistler, bugün yurt içinde finansal yatırım araçlarının reel getiri oranı, yurt dışında ise Avro Bölgesi'nde Sentix yatırımcı güven endeksi, ABD'de toptan eşya stokları ve tüketici enflasyon beklentisi verilerinin takip edileceğini belirterek, teknik açıdan BIST 100 endeksinde 9.600 ve 9.500 puan seviyelerinin destek, 9.900 ve 10.000 seviyelerinin direnç konumunda olduğunu kaydetti.
Piyasalarda bugün takip edilecek veriler şöyle:
10.00 Türkiye, ağustos ayı finansal yatırım araçlarının reel getiri oranı
11.30 Avro Bölgesi, eylül ayı Sentix yatırımcı güven endeksi
17.00 ABD, temmuz ayı toptan eşya stokları
18.00 ABD, ağustos ayı tüketici enflasyon beklentisi