Adını Lev Kuleshov’dan alan bu teknik, aslında sinemanın anlatım gücünü ve izleyici üzerindeki etkisini çarpıcı bir şekilde ortaya koyuyor.
Kuleshov (Kuleşov) efekti, ünlü Sovyet sinema kuramcısı ve yönetmen Lev Kuleshov’un sinemanın yalnızca olayları göstermekle kalmayıp, izleyicinin duygusal ve psikolojik tepkilerini de yönlendirebileceğini fark etmesinin ardından keşfediliyor.
Lev Kuleshov’un bu durumu fark etmesi onu bir deney yapmaya itiyor.
Kuleshov, sinemanın izleyicinin tepkileri üzerindeki gücünü fark etmesi üzerine 1920'lerde bir deney yapıyor.
Deneyde, ünlü Rus aktör Ivan Mozzhukhin'in ifadesiz bir yüz ifadesi kullanılıyor ve bu yüz ifadesi, farklı ardışık görüntülerle birleştiriliyor.
Bu görüntüler, bir tabak sıcak çorba, bir tabut ve bir çocuk olacak şekilde belirleniyor.
Aktörün yüz ifadesi her seferinde aynı olmasına rağmen izleyiciler, Mozzhukhin'in yüz ifadesini çorbayla birlikte gördüğünde açlık, tabutla birlikte gördüğünde üzüntü ve çocukla birlikte gördüğünde ise sevgi olarak yorumluyorlar.
İşte böylelikle sinemanın anlatım gücünü ve kurgunun önemini gösteren Kuleshov (Kuleşov) efekti ortaya çıkıyor.
Basitçe açıklamak gerekirse Kuleshov (Kuleşov) efekti, filmde gösterilen bir yüz ifadesinin ardışık görüntülerle birleştirilmesinin, izleyicinin bu ifadeyi farklı anlamlarla algılamasını sağlayacağını savunur.
Başka bir deyişle, farklı durumlarla aynı yüz ifadesi yan yana getirilse bile bunun izleyici tarafından farklı şekillerde yorumlanacağını ifade eder.
Örneğin bahsettiğimiz deneyde olduğu gibi, aynı yüz ifadesi bir tabak yemekle, bir çocukla veya bir tabutla yan yana getirildiğinde, izleyicinin bu yüz ifadesini açlık, sevgi veya üzüntü olarak yorumlayabileceği söylenir.
Kuleshov efektine göre kurgu, yalnızca sahneleri bir araya getirmekle kalmayıp, aynı zamanda izleyicinin duygu ve düşüncelerini yönlendirebilen güçlü bir araç olduğunu kanıtlanıyor.
Bugün bile, Kuleshov efekti, sinemacılar tarafından sıklıkla kullanılıyor.
Öyle ki bu tekniğin, Hitchcock'tan Tarantino'ya kadar birçok ünlü yönetmen tarafından uygulandığı biliniyor.
Kaynak: NFISinemayla ilgili ilginizi çekebilecek diğer içeriklerimiz: