Yüksek mevduat hacmiyle varken bankacılık sektöründe aylık ihtiyaç kredi faiz oranı yüzde 3,37-7,32 arasında değişiyor. Bankaların kendi internet sitelerinde paylaştıkları verilere göre ise yıllık maliyet oranı yani yıllık efektif faiz maliyeti yüzde 200’e dayandı.
Yeni yılla birlikte bankacılık sektöründe işler karıştı. Ticari ve tüketici kredi faiz oranları artarken yüksek maliyet vatandaşı krediden uzak durmaya sevk etti. Ama bankacılık sektöründe başta kamu olmak üzere ihtiyaç kredisi kampanyaları başlatıldı. Merkez Bankası’nın sıkı para politikasına karşılık uygulanan kampanyalar vergiler ve komisyonlar dahil yıllık maliyet oranı yani yıllık efektif maliyeti yüzde 170’i aşan ihtiyaç kredisi kullanımını artırmayı hedefliyor. Bankacılık sektörü uzmanları maaş müşterilerine bile sektörün ihtiyaç kredisi kullanımında zorlandığını ancak çok ihtiyacı olanların kredi kullandığını belirtirken politika faizi artışına rağmen faiz oranı sabitlenen kredi kartında ise harcamalar artıyor. 10 bin lira 36 ay vadeli ihtiyaç kredisi çeken bir vatandaş bu maliyetler nedeniyle faiz yüzde 3,37 olduğunda 21 bin lirayı aşan, yüzde 7,32 olduğunda ise 30 bin liraya dayanan geri ödeme maliyetiyle karşı karşıya kalıyor.
EN DÜŞÜK FAİZ ORANI YÜZDE 3,37
Merkez Bankası verileri 5 Ocak sonu itibariyle ihtiyaç kredi faizinin geçen yılın son haftasına göre 167 baz puan artarak yüzde 63,42’ye yükseldi. Geçen hafta ve bu hafta ise ihtiyaç kredi faizinde yükseliş devam etti. Çoğu banka bu hafta başı itibariyle ihtiyaç kredisi faiz oranlarını arttırdı. Bankacılık sektörü kaynaklarından alınan bilgiye göre 12 ay vadeli ihtiyaç kredilerinde aylık faizler yüzde 3,37 ile 7,32 arasında değişiyor. Bu yıllık bileşik faiz oranının yüzde 56 ile yüzde 100 arasında değiştiğini ortaya koyuyor. Bu faiz oranlarına BSMV ile banka komisyonları dahil değil. Bu masraflar da üzerine konduğunda çok yüksek bir maliyet ortaya çıkıyor. Bu yüksek maliyetle kredi kullanmak bankacılık sektörü kaynaklarına göre gerçekten zor. Bankaların kendi sitelerinde ilan ettikleri yıllık maliyet oranına yani efektif yıllık faiz oranına göre yüzde 3,86 aylık faiz oranı ile kullandırılan ihtiyaç kredisi 36 ay vade 10 bin lira kullandırıldığında yıllık maliyet oranı yüzde 80-91 arasında değişirken faiz yüzde 6'yı aştığında yıllık maliyet oranı da yüzde 166'yı aşıyor. Hatta bazı bankalarda tabela ihtiyaç kredisi yıllık maliyet oranı yüzde 199,98 olarak açıklandı. Kamu bankalarında ise yüzde 91,4 seviyesinde yıllık maliyet oranı hesaplamaları paylaşıldı. Tüm bu oranlara ise sigorta masrafları eklenmedi.
10 BİN ÇEK 30 BİNE YAKIN GERİ ÖDE
EKONOMİ olarak 10 bin lira kredi kullandığınızda bu farklı kredi faiz oranlarıyla nasıl bir geri ödeme planına sahip olacağınızı hesapladık. Tabela faizi olarak görünen yüzde 7,32 aylık oranla 10 bin lira 36 ay vadeli kredi kullandığınızda sadece 13 bin 300 lira faiz ödemesi gerçekleştirmek gerekiyor. Faiz oranı üzerinden BSMV ile KKDF hesaplanıyor. Bu vergi ve fonun faiz miktarına göre hesaplama yüzdesi yüzde 15. 13 bin 300 lira faiz nedeniyle bin 995 lira BSMV yine bin 995 lira KKDF ödemesi yapılacak. Ayrıca kredi tahsisat ücreti 57.5 lira ve bankalara göre değişen masraf ücreti 237.5 lira seviyesinde. Sigorta miktarı hem yaşa hem miktara hem de vadeye göre farklılaşıyor. Bankaların verdiği bilgiye göre ortalama bir rakam olarak 891 lira alındı. Böylece 10 bin lira olarak çekilen kredi 36 ay vade sonunda 28 bin 476 lira yani yaklaşık 3 katı olarak geri ödenecek.
EN DÜŞÜK FAİZDE BİLE 2 KATI GERİ ÖDENİYOR
10 bin lira krediyi daha düşük bir faiz oranı yani yüzde 3,37 ile kullanılmış olsa bile geri ödenen miktar 20 bin lirayı aşıyor. Yani yine iki katı ödenmek zorunda kalınıyor. EKONOMi olarak yapılan hesaba göre yüzde 3,37 aylık faizle ödenecek toplam faiz 7 bin 725 lira, BSMV bin 160 lira, KKDF bin 160 lira oluyor. Tahsis ücreti 57.5 lira iken masraf 237.5 lira seviyesinde gerçekleşebiliyor. Sigorta da dahil edilince yaklaşık olarak geri ödenen tutar 21 bin 58 liraya varıyor.
BU ORANLARDA KAMUYA BÜYÜME HEDEFİ
Kamu bankası kaynakları uzun bir aradan sonra bu hafta ihtiyaç kredisinde büyüme hedefi getirildiğini belirtti. Kamu bankalarında 12 ay vadeli ihtiyaç kredisinde aylık faiz oranı yüzde 3,89-3,99 arasında değişiyor. Yeni haftaya da kamu bankası kaynaklarının verdiği bilgiye göre faiz artışıyla başlandı. Yüzde 4,24 tabela faizi olsa da bu orandan kredi kullandırımı ise gerçekleşmiyor. Kamu bankası kaynakları yüzde 60’ı aşan bileşik faiz oranıyla kredi kullandırımı yapmanın oldukça zor olduğunu maaş müşterilerine bile kredi kullandırmakta güçlük çektiklerini vurguladı. Ama ortada tutturulması gereken de bir büyüme hedefi var.
Özel bankacılık sektörü kaynakları ise ihtiyaç kredi faizinin bu denli yüksek olduğu ortamda büyüme hedefinin çok anlamlı olmadığını belirtirken özel bankalarda yüksek mevduat hacmi nedeniyle ihtiyaç kredi faizini yukarı çekmelerinin de çok akıl karı olmadığını vurguladı. Yüksek faizden çok çok mecbur olmadıkça ihtiyaç kredisi kullanılmadığını belirten özel banka kaynakları mevduat faizinde ise yüzde 50 seviyesinin artık verilmediğine de işaret etti. Özel bankalarda ihtiyaç kredi faizleri 3,77 ile 6,30 arasında değişiyor. Yüzde 7,32 yine aslında tabela faizi gibi görünüyor. En yüksek yüzde 4,49 seviyesinden kredi kullanımı ise gerçekleştiriliyor. Bu da bileşik faiz oranının yüzde 100’ü aştığını BSMV ve komisyonlar eklendiğinde maliyetin çok daha arttığını ortaya koyuyor.
YILIN İLK HAFTASINDA BÜYÜME SÜRDÜ
Tüm bu yüksek faiz oranlarına rağmen Merkez Bankası’nın verileri yılın ilk haftasında bankaların hem tüketici hem de ticari kredide büyüme gerçekleştirdiğini ortaya koyuyor. Merkez Bankası verilerine göre sektörde 13 haftalık yıllıklandırılmış kur etkisinden arındırılmış olarak kredi büyümesi 5 Ocak ile biten hafta itibariyle yüzde 26,3’e yükseldi. Temmuz 2023’ten bu yana bu hızda kredi büyümesi yaşanmamıştı. Tüketici kredilerinde ise arındırılmamış olarak 13 haftalık yıllıklandırılmış kredi büyümesi yüzde 21.51’e, ticari kredilerde ise 13 haftalık yıllıklandırılmış kur etkisinden arındırılmış olarak yüzde 16,19’a çıktı. Özel bankalar tüketici kredilerinde büyümesinde ise ilk haftada gaza basmış görünüyor. 13 haftalık yıllıklandırılmış kur etkisinden arındırılmamış olarak tüketici kredi büyümesi özel bankalarda yüzde 47,05’e çıktı. Kamu bankaları uzun bir süredir tüketici kredilerinde küçülürken 5 Ocak haftasında küçülme hız kesti ve yüzde 12,44’e geriledi.
KREDİ KARTI HARCAMALARI YÜZDE 9,4 ARTTI
Bankacılık Düzenleme ve Denetleme Kurumu (BDDK) haftalık verilerine göre 4 haftalık kredi artışları da bireysel kredilerde artışın hala çok hızlı olduğunu gösterdi. Toplam TL krediler 5 Ocak itibariyle 4 haftada yüzde 3,2 artarken ihtiyaç kredi artışı yüzde 3,3 oldu. Taşıt kredilerinde büyüme aynı dönemde yüzde 4,2 olurken konut kredileri yüzde 0,5 küçüldü. Ticari kredi artış hızı da aynı 4 haftalık periyotta yüzde 2,1 yükseliş gösterdi. Kredi kartı harcamaları ise yüzde 9,4 ile çok daha hızlı büyüdü. BDDK verilerine göre ihtiyaç kredileri hacmi 5 Ocak haftası itibariyle 983 milyar 47 milyon lira ile 1 trilyon lira sınırına dayandı. Bireysel kredi kartları ise 1.17 trilyon lira ile hacimsel artışını devam ettirdi.
BU YIL 6.65 TRİLYON LİRA FAİZ ÖDEMESİ YAPILABİLİR
Besfin kurucusu ve CEO’su Ferda Besli, yüksek faizin, hem şirketlerin hem de bireylerin borç servisini arttırdığını belirterek “100 TL ticari kredi aldığınızda güncel faiz oranlarıyla yaklaşık 160-170 TL olarak geri ödüyoruz. Bireysel kredilerde borç servisi daha yüksek 180-200 TL arasındadır. Bu tutarda bir borç servisin yapmak için çok iyi bir nakit akışına sahip olmanız gerekir. Aksi takdirde borç servisin yapmakta sorun yaşama ihtimaliniz çok yüksek. Özetle kredi kullanımında hesabı artık çok iyi yapmak lazım” dedi. Besli, yaptıkları hesaplara göre faiz düşmez ve güncel faiz oranları 2024 yılında devam edilirse birey ve şirketlerin ödeyeceği faizin toplamda 6 trilyon 650 milyar liraya ulaştığını vurguladı. Besli şunları söyledi: “Mümkün değil bu kadar yüksek faizi ödemek. Mutlaka faiz oranları inmeli. Bireysel kredilerde 2 katı ve ticari kredilerde 3.6 katı artış oldu. Bu kadar yüksek faiz gideri bireyler ve şirketler için önemli yüktür ve faizler mutlaka enflasyon ile mücadelede para politikası dışında farklı aletler kullanılarak hızlıca indirilmeli ve faiz oranları düşürülmelidir.