Türkiye’de ekonomik kriz ve döviz kuru nedeniyle insanların satın alma gücü giderek azalırken, yüksek kira fiyatları da hayat standartlarını ve ekonomiyi olumsuz yönde etkilemeye devam ediyor. Bu duruma çözüm bulmak için kiraların yüzde 25’ten fazla artırılamayacağı şeklinde bir sınır getirildi. Ancak İstanbul Bölge Adliye Mahkemesi 54. Hukuk Dairesi, verdiği bir kararla, yüzde 25 sınırının ‘hakkaniyete uygun olmadığına’ karar verdi.
Ökkeş Taşkın’ın Gerçek Gündem’deki haberine göre, istinaf mahkemesinin ‘kiralardaki yüzde 25 artış kuralını’ eleştiren kararın süreci şöyle oldu:
İstanbul’un Eyüpsultan ilçesinde 2019 yılında bir ev kiralayan bir kiracı, 2021 yılında kira tutarını yasal olarak belirlenen artış oranlarına göre güncelledi.
Ancak ev sahibi, kiracının ‘yasal limitler’ dahilinde yaptığı artışın, evin bulunduğu sitenin diğer evlerinin kira değerlerinin altında olduğunu iddia ederek, konuyu mahkemeye götürdü.
Yerel mahkeme davada, ev sahibinin, kira uyarlama artışı başvurusunu reddetti. Bu karar üzerine ev sahibi davayı istinafa götürdü.
Dosyayı gören İstanbul Bölge Adliye Mahkemesi 54. Hukuk Dairesi, yerel mahkemenin kararına katılmayarak "ülkemizde yaşanan olağanüstü ekonomik koşullar nispetinde kira artışları için getirilen yüzde 25'lik sınırın adil olmadığına" hükmetti.
Kararda, şu ifadelere yer aldı:
"Her somut olayın özelliğine göre, uyarlama istenen taşınmazın mevcut durumunun dikkate alınması gerektiği, yerel mahkemece uyarlama davalarında uygulanması gereken kurallar, belirtildiği şekilde tek tek ortaya konularak ve konularında uzman üç kişilik bilirkişi kurulundan, tüm bu veriler, kiralananın niteliği, kullanma alanı, konumu, bölgedeki kira parasını da etkileyecek normalin üstündeki imar ve ticaret değişiklikleri, emsal kira paraları, vergi ve amortisman giderlerindeki artışlar, döviz kurlarındaki ani ve aşırı iniş ve çıkışlar ile ülkeyi sarsan ciddi ekonomik kriz veya doğal afetlere bağlı ödeme esaslarının yeniden düzenlenmesini gerektirecek olayların varlığı araştırılıp değerlendirilmek suretiyle bir rapor alınarak hasıl olacak sonuca göre karar verilmesi gerektiği olduğundan bahisle hakkaniyete uygun hüküm kurulması gerektiği ifade edilmiştir."
"Kira tespit davası açmak için normalde 5 yıllık süre gerekli."
Mahkemenin, iktidarın, konut kiralarına getirdiği azami yüzde 25 artış getiren düzenlemesini ‘yok sayan’ kararını değerlendiren avukat Özgür Kip, "Kira tespit davası açmak için normalde 5 yıllık süre gerekli. Ancak burada mahkeme tarafından ülkenin içinde bulunduğu ekonomik kriz ve enflasyonla oluşan değer kaybının tespiti istenmiştir. Bilirkişiden istenen bu rapor doğrultusunda mahkemenin karar vermesi istenmiştir" dedi.
"Yani mahkeme bu kararı ile yüzde 25'lik kira sınırının önüne geçmiştir"
"Kira anlaşmazlığında ülkenin içinde bulunduğu ekonomik şartlar, yani enflasyon, kur ve doğal afet gibi olağanüstü durumlarla davanın koşulları gerçekleşmiş ise, bu karar emsal teşkil etmektedir" diyen avukat Kip, "Kira uyarlamasında bu şartlar oluşmuşsa hali hazırda yüzde 25'lik kira sınırı uygulanmaz. Yani mahkeme bu kararı ile yüzde 25'lik kira sınırının önüne geçmiştir" diye konuştu.
Cumhurbaşkanı Recep Tayyip Erdoğan'ın her fırsatta 'Nas'la ilişkilendirdiği düşük faiz istemi ve 'Faiz sebep, enflasyon sonuç' tezi sonrası Türkiye Cumhuriyet Merkez Bankası (TCMB), politika faizini Mayıs ayındaki seçimlerden önce yüzde 8,50'ye kadar indirmişti. Enflasyon, kur krizi ve TL'nin değer kaybetmesi kiralarda fahiş artışlara neden oldu.
Bu gelişmeler sonrası 1 Temmuz 2022 tarihinden itibaren 1 yıl süreyle kira artış oranlarına yüzde 25 sınırı getirildi. Ancak yaşanan ekonomik krizin daha da büyümesi sonrası kira artış oranlarında yüzde 25 sınırı, 2 Temmuz 2023'ten itibaren 2 Temmuz 2024 tarihine kadar bir yıl süreyle yeniden uzatıldı.
Ayrıca, kira krizinin büyümesi üzerine 1 Eylül 2023 tarihi itibariyle ev sahibi ve kiracı uyuşmazlıklarında mahkemeden ön