Kelebek kanatlarındaki simetri işi tesadüf mü yoksa incelikle işlenmiş evrimsel bir süreç mi?
Bakalım doğanın kanunlarında hangi detaylar yatıyor?
Genetik kod ve gelişim süreci öncelikli nedenler arasında.
Kanatlarındaki simetrinin asıl sebebi, genetik harita. Kelebek pupadan çıktığında oluşan epitel hücrelerin bölünmesiyle kanatlar şekilleniyor ve bu süreçte hücrelerin çoğalması ve farklılaşması simetrik şekilde gerçekleşiyor.
Bunu sağlayan şey ise aktif rol oynayan "hedgehog" ve "wingless" gibi genler. Genler sayesinde kanat yapısının her iki tarafında aynı şekilde simetrik görünüm sağlanıyor.
Kanatlarda görülen renk ve desenlerin belirlenmesi ise "morfogenler" adı verilen sinyal molekülleri tarafından yönetiliyor. Moleküller, kanadın her iki tarafında eşit şekilde dağılarak da simetriyi garanti altına alıyor. Böylelikle kelebeklerin kanatlarındaki desenler bir ayna gibi birbirini yansıtıyor.
Estetiğin yanı sıra hayat kurtaran sonucuna da bakmak gerekiyor.
Gözümüze ne kadar hoş gelse ve bu süreci incelesek de kanatlardaki simetri aslında kelebeklerin hayatta kalmalarında kritik bir faktör.
Avcılara karşı kendilerini koruyorlar. Bazı kelebek türlerinde kanatlardaki desenler, yırtıcıları korkutmak için farklı şekiller oluşturuyor. Yanıltıcı efektler de tehlike sırasında etkili hâle geliyor.
Nasıl bu kadar parıltılı görüyoruz?
Kelebek kanatları üzerindeki pullar, ışığı yansıtma ve kırma özelliklerine sahip. Bu yüzden de düzenli ve simetrik olmasından dolayı renkler daha belirgin ve etkileyici oluyor.
Yapısal renklenme de denilen bu olay, optik etkisini arttırıp ışığın düzgün şekilde yansımasıyla bakınca gördüğümüz o parıltıyı ortaya çıkarıyor.
Kusursuzluk arayışında doğadan öğreneceğimiz daha çok şey var. Siz ne dersiniz?
Kaynaklar: Discover Wild Life, Heliconius, Research Gate, Science DirectBunları da inceleyebilirsiniz: