Nihayetinde her hayvanda aynı burun yok mu? Bu noktada kedileri ayırt edici kılan ne olabilir?
Gelin, bu soruların cevaplarını verelim.
Kediler tıpkı diğer hayvanlar gibi çeşitli koku alma reseptörlerine sahip.
Ayrıca onların ağızlarının çatısında gizlenen ve “vomeronazal organ” ismi verilen ikinci bir burunları var. Bu organdaki reseptörler, bir kedinin burnundaki koku reseptörlerinin alamadığı kokuları alıyor.
Bilim insanları ise bu özel organ tarafından işlenen bilgilerin, kedinin koku ve tat alma duyusu olarak hizmet ettiğini düşünüyor. Kedinizin yüzünü buruşturduğunu veya dudaklarını kıvırdığını mı gördünüz? Endişelenmeyin.
Muhtemelen “Flehmen tepkisi” ismi verilen bir koku emme mekanizmasının çalıştığına tanık oldunuz. Hatta bu yalnızca kedilere de özgü değil. Birçok hayvan, kesici dişlerinin arkasındaki vomeronazal organa giden küçük kanalları açıyor ve kokuları bu şekilde algılıyor.
Kediler koku alma reseptörlerini ve vomeronazal organlarını, tahmin edemeyeceğiniz kadar farklı sebep için kullanıyorlar.
Örneğin bu güçlü koku alma duyusu, kedilerin en iyi avlanma araçlarından biri. Doğada yaşayan kediler, başka kedilerin bölgede olup olmadığını veya oralarda bir farenin gizlenip gizlenmediğini anlamak için koku alma becerilerini kullanıyor.
Evde yaşayan kediler ise tanımadıkları hayvanları, eve gelen farklı insanları ve çevrelerindeki değişiklikleri bu sayede belirliyor. Kediler ayrıca koku alma duyularını, kimyasal iletişim aracı olarak da kullanıyor.
Bir kedi farklı bir kedi ile tanıştığında, yüzlerindeki bezlerden feromon salgılamak için hafifçe başlarını vurma veya başlarını eğme gibi fiziksel bir selamlaşma kullanıyor. Bu feromonlar ise kedilere, birbirleri hakkında çok fazla şey söylüyor. Cinsiyetleri, nasıl bir ruh hâlinde oldukları, ne kadar sağlıklı veya hasta oldukları…
Ayrıca bir kedinin vomeronazal organı, beynin, esas olarak çiftleşmeyle ilgilenen kısmıyla iletişim kuruyor.
Örneğin kızgınlık dönemindeki dişi kediler, erkek kedilerin ortalama 1,5 km öteden koklayabildiği güçlü bir feromon salgılıyor. Yine dişiler de erkeklerin bölgesel işaretlerini koklayarak, tercih ettikleri eşi belirlemek için koku alma duyularını kullanıyorlar.
Özetle kediler, hâlihazırda muazzam bir koku alma yeteneğine sahipler. Ek olarak “vomeronazal organ” ile de bu becerilerini daha da yukarıya taşıyorlar.
Kaynaklar: Betterpet, Scientific AmericanKedilerle ilgili ilginizi çekebilecek diğer içeriklerimiz: