TÜİK’in dün açıkladığı “Tarım Ürünleri Üretici Fiyat Endeksi, Kasım 2022” raporuna göre Tarım-ÜFE’de, Kasım 2022’de önceki aya (aylık) yüzde 7, Aralık 2021’e (11 aylık) kıyasla yüzde 139.49, Kasım 2022’ye (yıllık) kıyasla yüzde 169.45 ve 12 aylık ortalamalara kıyasla yüzde 122.93 artış oldu. Bu kapsamda ana gruplarda aylık artışlar “tek yıllık bitkisel ürünler”de yüzde 6.06, “canlı hayvanlar ve hayvansal ürünler”de yüzde 7.21 ve “bitkisel ürünler”de yüzde 11.20 oldu. Ürün bazında en yüksek aylık fiyat artışı yüzde 55.48 ile domateste yaşandı. En çok düşüş ise yüzde 23.65 ile karnabaharda.
Sonuçları değerlendiren üretici temsilcileri bu artışların tüketici fiyatlarına da yansımasını bekliyor. Üretici fiyatları düşmedikçe gıda enflasyonun da düşmeyeceğini söyleyen Türkiye Ziraatçiler Derneği Başkanı Hüseyin Demirtaş, sorunun market raflarında değil tarlada aranması gerektiğini belirtti. Üretimin tehlikeye girdiğini aktaran Demirtaş, “İthalat yapıp üreticinin satış fiyatını baskıladılar ve zarar eden çiftçi üretimi bırakmak zorunda kaldı. Sonra da marketler pahalı deyip onları dövmeye kalktılar. Bu iş marketi tehdit etmekle olmaz. Yatlara verdiğiniz indirimli mazotu çiftçiye verin. Milyon dolarlık şirketlerin yerine çiftçinin vergisini silin” dedi.
ÜRETİMİ BIRAKAN ÇOK
Kış aylarında artacak olan ısıtma maliyeti sebebiyle sebze fiyatlarında büyük artışlar beklediklerini söyleyen Demirtaş şuna dikkat çekti: “Yeni yıla girerken bir doğalgaz zammı daha gelirse domatesi 50 liradan aşağıya yiyemeyiz.” Çiftçi-Sen Başkanı Ali Bülent Erdem de, zarar eden çiftçinin sözleşmeli tarım modeli ile şirketlere mecbur bırakıldığını söyledi. Erdem şöyle devam etti: “Çiftçi birçok girdiyi kullanamamaya başladı. Daha geçen yıl aldığı gübrenin borcunu ödeyememiş bir insan bu yıl için nasıl gübre alacak ki? Birçoğu üretimi bıraktı. Bırakmayanlar da şirketlere mecbur kaldı. Kendi tarlasında işçi oldu. Şirketler, başka imkânı kalmamış çiftçiye istediği şartlarda üretim yaptırabiliyor. Buna ne kadar dayanabilecek ki üretici?”