Spor dallarındaki fizyolojik değişkenler hakkında karşımıza pek çok araştırma çıkıyor fakat bilişsel farklılıklar genelde gündeme gelmiyor ya da henüz yeterince araştırılmamış oluyor.
Aslında sporcuların bilişsel yeteneklerine bakıldığında da birazdan anlatacağımız gibi çok ilginç bulgularla karşılaşabiliriz. Nasıl olduğuna hep birlikte bakalım.
Kaleciler, dışarıdan gelen uyarılara çok hızlı yanıt vermek zorunda.
Temel amacı rakibin gol atmasını engellemek olan kalecilik, futboldaki en uzmanlaşma gerektiren pozisyon olabilir. Diğer oyuncularla aralarında fizyolojik ve performans odaklı farklılıklar bulunur.
Dublin Şehir Üniversitesinde yapılan araştırmaya göre kaleciler, gelen uyarılara çok hızlı yanıt vermek zorunda oldukları için farklılıkları yalnızca fizyolojiyle sınırlı kalmıyor, bilişsel olarak da dünyayı diğerlerinden farklı algılıyorlar.
Davranışsal sinir bilimi alanında yüksek lisans eğitimi alan eski bir kaleci, kalecilerin bilişsel farklılıkları olabileceğine dair ortaya bir hipotez attı. Hipotezin üzerine bir dizi test yapıldı.
Farklılıklara odaklanan araştırmada, görsel ve işitsel testler yapıldı.
Profesyonel kalecilerin, diğer futbolcuların ve futbolcu olmayanların katıldığı araştırmada; ani sesleri ve ışıkları birbirinden ayrı olarak ayırt etme yeteneklerine bakıldı. Böylece aynı anda görsel ve işitsel bilgilere dayanarak hızlı karar verme eğilimleri görüldü.
Kaleciler, diğer katılımcılara göre daha farklı sinyalleri daha hızlı ayrıştırıyordu ve ötekilerden çok daha hızlı karar veriyordu. Psikoloğun söylediğine göre çoklu algılamaya sahiplerdi.
Kaleciler, yalnızca görsele odaklanmıyor.
Meslekleri gereği, işitsel bilgiye de ihtiyaç duyan kalecilerin; topun nerede olduğunu tahmin etmek için sesleri de takip etmeleri gerekiyor. Yani hem görsel hem de işitsel algıları çok üst seviyede sabitleniyor.
Böylece yalnızca sahada değil, futbol dışı dünyada da dışarıdan gelen görsel ve işitsel uyaranlara karşı algıları daha açık oluyor. Yani uyaranları birbirinden daha hızlı ayırıyorlar.
Bu farklılığın kaynağı hâlâ net olarak bilinmiyor.
Kalecilerin ayrıştığı noktanın sıkı antrenman programlarından mı yoksa onları kaleci olmaya çeken doğal bir yetenekten mi kaynaklandığı henüz bilinmiyor. Neyin sebep olduğunu bilmek için ise kaleci adaylarının gelişimsel gidişatını izleyen çok daha fazla araştırma yapılması gerekiyor.
Ayrıca bu araştırma yalnızca erkeklere odaklansa da ekip, forvet ve stoper gibi pozisyonlarda uzmanlaşmış kadın oyuncuların algısal farklılıklarını incelemek için de fon başvurusunda bulundu. Konuya dair gelişmeleri merakla bekliyoruz.
Kaynaklar: Dublin Şehir Üniversitesi, The Guardian, IndependentFutbolla alakalı ilginizi çekebilecek diğer içeriklerimiz: