ORTA Doğu Teknik Üniversitesi (ODTÜ) MühendislikFakültesi Jeoloji Mühendisliği Bölümü öğretim üyesi Doç. Dr. Arda Özacar, 10 ilin etkilendiği deprem bölgesi üzerinde daha önce çok fazla çalışma yaptıklarını söyledi.
Doç. Dr. Özacar, Kahramanmaraş merkezli 7.7'lik deprem sonucu Doğu Anadolu Fay hattı üzerinde bulunan Amanos segmanının 521 yılında, Pazarcık segmanının ise 1513 yılında daha önce kırıldığını söyleyerek, "Bu da bize Doğu Anadolu Fay hattı üzerinde bulunan Amanos ve Pazarcık segmanlarının uzun zamandır kırılmadığını gösteriyordu. Ne yazık ki bu depremle de Doğu Anadolu Fay hattı üzerinde bulunan Amanos ve Pazarcık segmanları kırıldı. Hatta bu iki segmanın ortasından başlayan deprem, hem kuzey hem de güney tarafına da etki etmiş gibi duruyor. Ama bunları söylemek için erken" dedi.
"24 SAAT İÇİNDE 2 DEPREME ÇOK SIK RASTLANMAZ"
Depremin özellikle enteresan olduğu noktalardan birinin aynı gün içinde bir tetikleme meydana getirmesi olduğuna dikkat çeken Doç. Dr. Özacar, "Doğu Anadolu Fay hattı üzerinde tetiklenen kısım başka bir fay segmanı olan Sürgü fayı olarak adlandırılan kuzeyi tetikledi. Tetiklenmenin 24 saat içinde olması çok sık rastlanan bir durum değil. Ama bunun bir örneği yakın zamanda Kaliforniya'da da yaşandı. Orada da bir hafta içinde iki fay kırılmıştı. Ancak orada olan depremler daha küçük ölçekliydi. Biz burada 7.7 sonra 7.6 büyüklüğünde çok büyük depremler yaşadık. Bu anlamda Kandilli'nin verisindeki sonraki şokların da Savrun- Sürgü ve Pazarcık- Amanos segmanları üzerinde yoğunluğu görebiliyorsunuz" diye konuştu.
"STRES ARTIŞI KUVVETLE MUHTEMEL"
Doç. Dr. Özacar, yaşanan depremlerin diğer fayları etkileyip etkilemeyeceği konusunda da çalışmaları olduğunu belirterek, "Bu, statik stres seviyelerinin, yani deprem olduktan sonra da komşu faylardaki stres seviyelerinin arttığını, artabileceğini gösteriyor. Temblor kaynaklı haritada da statik stresin özellikle sıcak renklerde yani kırmızı ve koyu turuncu renklerde arttığı bölgeleri gösteriyor. Bu modelde 2'nci depremin bulunduğu Savrun- Sürgü fayının olduğu kısımda statik stresin seviyesi artıyor. Bunun ayrıca dinamik olarak, yani sistemi salladığınız zaman (yer sarsıntısı) diğer faylarda da bir sürtünme azalımı olduğu da belirlenmiş durumda. Bu anlamda baktığımız zaman hem tetiklenen fayda, yani Savrun- Sürgü hattında hem de güneyde 14'üncü yüzyılda en son kırılmış 1408 yılında kırılmış olan Ölüdeniz Fayı'nda (Hatay'ın güneyi) potansiyel olarak bir stres artışına neden olması kuvvetle muhtemel. Bir önemli diğer hattımız ise Doğu Anadolu Fay hattı üzerinde bulunan Malatya fay hattı. Yukarı doğru giden Malatya hattında da stres biriktirip biriktirmediği incelenecek. Halkımız bu anlamda dikkatli olması lazım. Tetiklenme sonucu büyük bir deprem olmasa bile genelde yaklaşık kural ana depremin 1 logaritmik magnitude aşağısında artçı olabileceğidir. Bu da 7.7 büyüklüğündeki bir depremin artçılarının bile 6.8 ya da 7 büyüklüğünde olabileceği için kesinlikle hasarlı binalarda bulunmamalılar. Gerekli, onlara ayrılan yerlerde kalmalarını özellikle tavsiye ediyoruz" ifadelerini kullandı.