Peki zayıf hafızalı olan insanlara neden "balık hafızalı" denir? "Balıkların 4-5 saniyelik hafızaları vardır, sonra her şeyi unuturlar" iddiası nasıl ortaya çıkmıştır? Gelin, bir bakalım.
Japon balığı hafızasının sadece 3 saniye olduğu efsanesinin nereden geldiği veya neden bu kadar yaygın bir şekilde sürdürüldüğü tam olarak belli değil. Ama bilinen bir şey var ki bir beyni ve sinir sistemi bulunan her canlıda belli bir zekâ, algı, duygular, hafıza ve bilinç bulunmaktadır. Evcil hayvan olarak beslenen bazı hayvanların, eğitimsiz gözler tarafından değerlendirilip yargılanması sonucu bu tip mitlerin doğduğu düşünülmektedir. Halbuki tüm bu konular, detaylı bilimsel araştırmalara ihtiyaç duyan konulardır.
O zaman Japon balıklarına atılan bu iftiranın aslında gerçek olmadığını gösteren deneylere bir göz atalım:
2003 yılında, Plymouth Üniversitesindeki bilim insanları, balıkları eğitmeyi başardı. Deneyde Japon balıkları, yalnızca bir kola bastıklarında beslendikleri bir kaba kondu. Araştırmacılar kolu günde sadece bir saat çalışacak şekilde kurdular. Balıklar kısa sürede bunun farkına vardı ve her gün aynı saatte kola basmayı öğrendi.2009’da Technion İsrail Teknoloji Enstitüsü’nde yapılan bir çalışmada da araştırmacılar, bazı balıkların hafızalarının en az beş ay olduğunu buldu. Çalışmada Pavlov’un şartlı refleks deneyinin bir benzeri balıklara uygulandı. Balıklara her yem verildiğinde belirli bir ses çalındı. Bu da balıkların, çalınan sesi yemle ilişkilendirmelerine neden oldu. Daha sonra balıklar beş ay boyunca doğal ortamlarına bırakıldı. Beş ay geçtikten sonra, ses tekrar çalınınca, balıklar ilk beslendikleri yere geri döndü.Ayrıca araştırmalar, balıkların oltaya takıldıklarında acı hissettiklerini, sosyal hiyerarşileri içindeki yerlerini bildiklerini ve daha önce birlikte vakit geçirdikleri diğer balıkları tanıyabildiklerini ileri sürüyor.
Hala ehliyeti olmayanlara duyrulur: Bilim insanları, Japon balıklarına araba sürmeyi öğretmişti.
İsrail'de hizmet vermekte olan Ben-Gurion Üniversitesi bünyesinde çalışmalarını sürdüren bilim insanları, Japon balıklarının yabancı bir ortamda bir hedefe ulaşıp ulaşamayacağını anlamak istediler. Yapılan çalışmalar sonucunda balıklara özel bir "araba" tasarlayan bilim insanları, yem yardımı ile balıklara bu arabayı sürmeyi öğrettiler.
Evet, yanlış duymadınız. Bir grup Japon balığı, yeme ulaşmak uğruna kendilerine özel tasarlanmış bir arabayı kullanmayı başardı.
İlgili deneylerin detaylarına buradan ulaşabilirsiniz: