1884'te kurulan ve ilk uçağını 1915'te üreten Piaggio Aerospace, 2018'den bu yana "kayyum" idaresi altındaydı. Satış sürecinde İtalyan basınına göre Türkiye'nin yanı sıra Brezilya ve Suudi Arabistan'dan da teklifler gelmişti. Geçen Cuma günü ise İtalya Ticaret ve Made in Italy Bakanlığı, şirketin Türkiye'den Baykar'a satıldığını açıkladı.
Baykar Genel Müdürü Haluk Bayraktar da sosyal medyada İtalyanca ve Türkçe yayımladığı mesajında, "Baykar olarak 140 yıllık köklü bir mirasa sahip Piaggio Aerospace'i bünyemize katarak Türk havacılık sanayisinin gücünü Avrupa'ya taşıyoruz. Bu stratejik adımla üretim kapasitemizi güçlendirirken tarihi bir markayı geleceğe taşımanın sorumluluğunu üstleniyoruz" dedi.
İtalya Ticaret ve Made in Italy Bakanı Adolfo Urso da anlaşmayı "ülke için stratejik bir varlık olan Piaggio Aerospace'e yeni bir gelecek" olarak tanımladı. Öte yandan muhalefet ve sendikalardan İtalya'nın ve çalışanların çıkarlarının korunması çağrıları geliyor.
Satış operasyonunu BBC Türkçe'ye değerlendiren savunma ve Türkiye uzmanı Uluslararası İlişkiler Profesörü Federico Donelli ise Baykar'ın bu anlaşmayla pazarını ve arzını genişletme potansiyeline vurgu yapıyor ve "Bu, en azından kağıt üzerinde bir kazan-kazan operasyonu gibi görünüyor" diyor.
2014'te Abu Dabi hükümetine ait Mubadala şirketine satılan Piaggio, 2018'de finansal sıkıntılar nedeniyle İtalyan devleti kontrolünde 'olağanüstü yönetim' olarak anılan bir kayyum idaresine alınmıştı. İtalya hükümeti, şirketin bu dönemde de tam kapasiteyle faaliyetlerini sürdürdüğünü belirtiyor.
Şirketin başta gelen faaliyetleri arasında, İtalyan ordusunun da kullandığı P180 Avanti iş jetleri; istihbarat, gözetleme ve keşif amaçlı HammerHead İHA'ları ve ABD'nin F35 programında kullanılan F135 motor parçaları da bulunuyor.Donelli, bu bağlamda "stratejik bir varlığın satın alınmasının ikili ilişkiler üzerinde daha da olumlu bir etki yaratacağını" söyledi.Prof. Federico Donelli de "Baykar sağlıklı ancak pazarını genişletmesi gereken bir şirketi satın alıyor, bu açıdan Türk şirketinin şüphesiz katkısı olacaktır" diyor.
Bakanlık: Garantiler verildi
Cuma günü açıklanan anlaşmayla İtalya hükümeti, olağanüstü yönetimdeki Piaggio Aerospace markası altında faaliyet gösteren iki şirket Piaggio Aero Industries ve Piaggio Aviation'ın tüm iş komplekslerinin Türk şirketi Baykar'a devredilmesine onay verdi.Ticaret ve Made in Italy Bakanlığı'nın açıklamasında, "İHA (insansız hava aracı) sistemleri ve ileri havacılık teknolojileri alanında lider geliştirici ve üretici şirketlerden" Baykar'ın Piaggio'yu "net ve iddialı bir endüstriyel vizyonla yeniden canlandırma garantisi" verdiği belirtildi.Açıklamaya göre Piaggio'nun satışı için gelen üç teklif içinde Baykar'ın teklifinin, "Piaggio Aero ve Piaggio Aviation çalışanlarının ve alacaklılarının çıkarlarını garanti altına almak ve grubun endüstriyel görünümünü ileriye taşımak için en uygunu olduğu kanaatine varıldı".Anlaşmayla Baykar'ın hem uçak üretimi hem de motor bakım ve motor komponent üretimi faaliyetlerini sürdürme ve güçlendirme vaadinde bulunduğu belirtildi.Anlaşmanın ekonomik boyutu bakanlık tarafından açıklanmadı. Piaggio'ya bu konuda yönelttiğimiz sorulara haberimiz yayına girene kadar yanıt gelmedi.Detayları kamuya henüz duyurulmayan endüstriyel planla ilgili sendikalardansa ihtiyatlı açıklamalar geldi.Sendikalar, üretim tesislerinin ve istihdamın sürekliliğini, üretim varlıklarının korunmasını, insan kaynakları ve araştırmaya yatırım yapılmasını ve endüstriyel planda bu konularda garanti verilmesini talep ediyor.
Sıfır emisyonlu iş uçağı projesi
İtalya Metal İşçileri Sendikası (Uilm) Baykar'ın Piaggio'yu satın alarak Avrupa'daki pazarını büyütme fırsatı elde ettiğini de vurguladı.Trieste Üniversitesi Uluslararası İlişkiler Profesörü ve İtalya'nın köklü düşünce kuruluşlarından Uluslararası Siyaset Araştırmaları Enstitüsü (ISPI) araştırmacısı Federico Donelli de bu anlaşmanın Baykar'ın "hem pazarını hem de arzını genişletme arzusunun" göstergesi olduğunu söyledi.Donelli, Baykar'ın Piaggio'yu satın almasının arkasında, bazı sektörler veya modellerle ilgili "know-how" elde etme isteğinin de olduğunu vurguladı, "Bunların arasında şüphesiz P180 Avanti'nin yanı sıra sıfır emisyonlu iş uçağı projesi de var" dedi.Donelli'ye göre, "Baykar'ın son yıllarda inşa ettiği şöhret ve itibar, Piaggio Aero'nun yeniden lansmanı için faydalı bir itici güç olabilir". Ayrıca, Piaggio Aerospace ve Baykar'ın uzmanlığı arasındaki entegrasyon, HammerHead gözetleme dronları gibi bazı modellerin daha da geliştirilmesinde ve genel olarak motor bileşenlerinin üretiminde belirleyici olabilir.