Nakit para kullanımı, günümüzde epey azaldı. Her şeyi IBAN transferiyle, QR kodla, kredi kartlarıyla ödüyoruz.
Özellikle İsveç’te, nakit para kullanımı neredeyse hiç yok. Bunun sebebini anlamak için ufak bir sosyoloji yolculuğuna çıkmamız gerekiyor.
İsveç’te nakit para tamamen kullanımdan kalktı demek değil.
Tabii ki İsveç’te hâlâ nakit para kullanımı var ancak hem çok az hem de giderek azalıyor. Nakitsiz bir toplum olma yolunda, dünyada en hızlı ilerleyen ülkeler arasında.
Yine de bazı istisnalar bulunuyor. Mesela nispeten kırsal yerlerde ya da küçük işletmelerde nakit kabul edilebiliyor.
Bu nakitsiz ülke dönüşümünün ardında birkaç önemli faktör yatıyor. Şimdi sıra sıra bu faktörlere değinelim.
İsveç, teknoloji konusunda lider ülkelerden biri.
İsveç deyince akla dijital çözümler geliyor. “Swish” gibi, yerel bankaların ortak çalışmasıyla geliştirilen yenilikçi mobil ödeme uygulamaları çok yaygın ve sık sık kullanılıyor. İsveç halkı da bu tip teknolojilere hızlı bir şekilde adapte oluyor.
Tabii bir de dijiyal ödemelerin bu kadar benimsenmesinin ardında güvenliğin yüksek seviyede olması var. İsveç’te toplumsal güvenlik kaygısı pek olmadığından insanlar da dijital platformlara ve bankacılık sistemlerine daha fazla güveniyor. Bunun yanı sıra nakitsiz işlemler, vergi kaçakçılığını ve yasa dışı faaliyetleri zorlaştırdığından devlet tarafından teşvik ediliyor.
Sosyal devlet anlayışı, bir diğer faktör.
İsveç’te güçlü bir sosyal devlet anlayışı (devletin, toplumun sosyal refahını maksimize etmek amacıyla müdahalelerde bulunmasını öngören bir devlet modeli) var ve hükûmet, dijitalleşme sürecini teşvik ederek toplumun her kesiminin bu dönüşümden faydalanmasının önünü açıyor.
Bunun yanına bir de küçük ve homojen bir nüfusa sahip olmaları eklenince yeniliklerin benimsenmesi daha hızlı oluyor. İsveç’te insanlar genellikle yeniliklere karşı kapalı değil ve değişimlere daha hızlı adaptasyon sağlıyorlar.
Çevresel kaygılar ve bilinçli bir toplum var.
Çevre problemleri, dünyamızda büyük bir sorun hâline geldi. Bunun için İsveç gibi ülkeler, adımlar atıyor.
Kâğıt para ve madeni paraların üretim ve taşıma süreçlerindeki çevresel etkileri düşünülerek dijital ödeme yöntemleri tercih ediliyor.
Bankalar da bu durumun sürdürülmesini sağlıyor.
İsveç’teki bankalar, nakit işlemlerden gitgide uzaklaştı ve dijital hizmetlere ağırlık verdi. Çoğu banka, şubesinde nakit kabul etmiyor ve bunun yerine dijital bankacılık hizmetlerini teşvik ediyor.
İşte tüm bu sebepler birleşince; ortaya, nakitsiz bir toplumun inşası çıkıyor.
Kaynaklar: 1, 2İsveç hakkında daha fazla içerik: