Geçtiğimiz yıllarda II. Elizabeth'in ölümü, Birleşik Krallık'ta büyük bir sarsıntıya sebep olmuştu. Her ne kadar insanları büyük bir üzüntüye sürüklese de kraliçenin ardından, 75 yaşındaki oğlu III. Charles tahta geçmişti. Fakat kendisine kanser teşhisi konulunca birtakım görevleri, oğlu Prens William gerçekleştirmek zorunda kaldı. Galler Prensesi Catherine ile evli olan William'ın yükü, karısı karın ameliyatı olduğu ve 31 Mart tarihine kadar dinlenmesi gerektiği için bir anda arttı. Fakat karısı Kate Middleton'dan haftalarca haber alınamaması, endişeler artınca manipüle edilmiş fotoğraflarının gerçek diye servis edilmesi ve son olarak da gerçekliği sorgulanan bir videonun "Prenses iyi durumda." diye paylaşılması komplo teorilerini tetikledi. Neyse ki Catherine görüntülenince herkes rahatladı.
Tüm bunlar olurken bizler de oturup izliyoruz "Acaba ne olacak?" diye. Ama bunun da ötesinde asıl soru; "Neden Birleşik Krallık'ta hâlâ kraliyet sistemi var?" oluyor. Tartışmalı bir kişilik olan Catherine, bu soruları yeniden akıllara getirmeyi başardı. Bugün sizlerle aklımızdaki bazı sorulara birlikte cevap arayacağız.
Önce kraliyet ailesinin yönetimde bir etkisi olup olmadığına bakalım.
Birleşik Krallık, yüzyıllar boyunca monarşi sistemiyle yönetildi. Dolayısıyla da halk, kral ve kraliçelerine her zaman büyük bir saygı duydu. Ancak şu anda Birleşik Krallık ‘anayasal monarşi’ sistemiyle yönetiliyor. Yani devletle ilgili bir karar alınırken tüm güç parlamentoda ve kraliyet ailesi yalnızca sembolik olarak bulunuyor.
Kral veya kraliçenin ‘sembolik’ devlet başkanı olarak geçmesinin sebebi; seçimi kazanan parti liderine hükümet kurma yetkisi ve yasaların yürürlüğe girmesi için onay vermek dışında yalnızca törenlerde boy göstermeleridir. Yeni yasaların onaylanmasında son söz kraliyetin olsa da 1708 yılından beri tüm yasalar onaylandı. Bu da kral ve kraliçenin pek de yetkisi olmadığının bir diğer kanıtı.
E peki neden hâlâ kraliyet sistemi var?
İşin özü aslında çok basit birkaç nedene dayanıyor. İlk olarak; kral ve kraliçe, tüm Birleşik Krallık’ta (hatta dünyada) fazlaca seviliyor. Öyle ki; hayattayken yaptıklarıyla eleştirilerin hedefi olsa da Elizabeth'in ölümü yüz binlerce insanı yasa boğdu. Birleşik Krallık, sanılanın aksine yalnızca İngiltere’yi kapsamıyor. İngiltere, İskoçya, Galler ve Kuzey İrlanda’yla birlikte 4 kurucu ülke ve 16 bölgeden oluşuyor. Kraliyet sistemi, 1600’lü yıllardan bu yana ülkeleri ve bölgeleri birbirine bağlayan bir güç olarak görülüyor.
Bununla birlikte bir diğer sebep de kraliyet ailesinden gelen yöneticilerin halka güven veriyor olması. Zira kral veya kraliçe olan kişiler hayatları boyunca kraliyet yaşantısının içinde oluyor. Tabii bir de işin geleneksel kısmı var. Madalya ve takdim törenleri, kraliyet düğünleri ve tabii ki taç giyme törenleri sadece Birleşik Krallık değil tüm dünyayı ekran başına kilitleyen gelenekler haline geldi. Günümüzde de Birleşik Krallık halkları, bu geleneklerine oldukça bağlı. Hiç mi farklı düşünen yok?
Tabii ki farklı düşünenler de var.
Kraliyet törenlerine katılan tüm katılımcıların masrafları devlet hazinesinden karşılanıyor. Herkesin bildiği üzere etkinlik ve törenlerde 'sade' bir şekilde geçmiyor ve dudak uçuklatan masraflar yapılıyor. Bu masraflar da zaman zaman halkın tepkisini çekiyor. Hatta protestolar yapıldığına bile tanık oluyoruz.
Nitekim büyük çoğunluk kraliyet ailesinin törenlerinden, varlığından hoşnut olsa da halkın %18’e yakını devlet yönetim sisteminin değişmesini istiyor. 1969 yıllarından itibaren süregelen anketler azınlık bir kısmın cumhuriyetle yönetilmek istediğini gösterse de büyük çoğunluk anayasal monarşi sistemini benimsemiş durumda.
Böyle gelmiş, böyle gidecek gibi.
Yani sonuç olarak; Birleşik Krallık halkının çoğunluğu halinden memnun. Dünya çapında azınlıkta kalan bir kısım ise büyük ve şaşaalı taç giyme törenlerinin büyük bir israf olduğunu ve artık Birleşik Krallık’ta ‘cumhuriyet’ sisteminin olması gerektiğini düşünüyor. Tabii ki bu sesler, diğerlerinden daha kısık çıkıyor çünkü kraliyet ailesine büyük bir bağlılık var. Yani böyle gelmiş, böyle de gidecek gibi duruyor...
Monarşi ile ilgili diğer içeriklerimiz: