İngiliz Bakan, iki günlük ziyaret için dün geldiği Pekin'de temaslarda bulundu. Çin'in ekonomik ilişkilerden sorumlu Başbakan Yardımcısı Hı Lifıng ile 11. Çin-İngiltere Ekonomik ve Finansal Diyalog Toplantısı yapan Reeves, Devlet Başkan Yardımcısı Han Cıng ile de görüştü.
Kovid-19 salgının başlamasının ardından 2019'da yapılmayan diyalog toplantısı, 6 yıl aradan sonra ilk kez düzenlendi.
Başbakan Yardımcısı Hı, toplantıda, Çin ve İngiltere'nin birbirini tamamlayan ekonomilere ve geniş ortak çıkarlara sahip olduğunu, bu potansiyelin başka alanlardaki görüş ayrılıklarına ağır bastığını belirtti.
İki tarafın kalkınma stratejilerini uyumlaştırması gereğine işaret eden Hı, ticaret ve yatırımların artırılması, temiz enerji, finansal hizmetler, yeşil ekonomi, biyoteknoloji ve yapay zeka alanlarında işbirliğinin genişletilmesini önerdi.
Konuk Bakan Reeves de Çin'in İngiltere'nin 4. en büyük ticaret ortağı olduğuna dikkati çekerek, İşçi Partisi hükümetinin ekonomik işbirliğini daha ileriye götürmeyi istediği mesajını verdi.
Reeves, iki ülkenin toplantıda gelecek 5 yıl için 600 milyon pound değerinde işbirliği anlaşmaları imzalandığını, Çin ile ekonomik ilişkileri yeniden canlandırmanın İngiltere için 1 milyar poundluk ilave değer yaratmasını beklediklerini dile getirdi.
İŞÇİ PARTİSİ, BOZULAN İLİŞKİLERİ YENİDEN TESİS ETMEK İSTİYOR
İngiltere'de temmuzda yapılan seçimleri kazanarak iktidara gelen Başbakan Keir Starmer liderliğindeki İşçi Partisi hükümeti, son 10 yılda Muhafazakar Parti iktidarlarında Çin ile giderek bozulan ilişkileri yeniden normalleştirmeyi ve özellikle ekonomik alanda işbirliğini geliştirmeyi hedefliyor.
İngiltere'de Muhafazakar Parti iktidarında, özellikle 2016'da başbakanlığı devralan Theresa May döneminden itibaren ilişkiler giderek ihtilaflı bir seyre girmişti. İki ülke arasında, Pekin yönetiminin eski İngiliz sömürgesi Hong Kong'un özerk yönetim yapısını aşındıran adımları, Sincan ve Tibet'teki insan hakları sorunları başta olmak üzere anlaşmazlıklar giderek derinleşirken, üst düzey temaslar azalmıştı.
İngiltere Parlamentosu, 2021'de "Çin'in Sincan Uygur Özerk Bölgesi'ndeki Uygur azınlığa soykırım uyguladığına" dair kararı kabul etmiş ve aynı yıl İngiliz hükümeti, Çinli telekomünikasyon şirketi Huawei'in ülkede 5G hücresel iletişim altyapısı kurmasını yasaklamıştı.
GÜVENLİK ENDİŞELERİ
İngiltere'nin Çin'in ülkedeki faaliyetlerine ve ekonomik güvenliğine dair endişeleri de artmıştı.
Muhafazakar Partinin son Başbakanı Rishi Sunak, göreve başladıktan kısa süre sonra, Kasım 2022'de yaptığı konuşmada, Çin ile ilişkilerde "işbirliğinin altın çağının noktalandığını", İngiltere'nin bundan böyle "ekonomik güvenliğe odaklanması gerektiğini" vurgulamıştı.
Sunak liderliğindeki Muhafazakar Parti hükümetinin Mart 2023'te güncellediği "Güvenlik, Savunma, Kalkınma ve Dış Politika Bütünleşik Strateji Belgesi"nde Çin'in hem güvenlik hem değerler bakımından İngiltere'nin görmeyi istediği uluslararası düzene "çağı tanımlayan bir meydan okuma" oluşturduğu belirtilerek, Çin'e yönelik yaklaşımın "değişerek ilerlemesi"nin gerektiği vurgulanmıştı.
Belgede, "Pekin ile iklim değişikliği gibi sorunlarda işbirliği için ortaklarımızla çalışmayı sürdüreceğiz fakat Çin Komünist Partisinin zorlama ve bağımlılıklar yaratma girişimlerine diğerleriyle birlikte karşı çıkacak, ülkemizi, demokrasimizi ve ekonomimizi koruyacağız." ifadesine yer verilmişti.
İngiltere Parlamentosunun İstihbarat ve Güvenlik Komitesi de Temmuz 2023'te yayımladığı raporda, Çin'in İngiltere'nin ekonomisi, siyaseti, sivil altyapısı ve akademisine nüfuz ederek "devlete karşı topyekun saldırıya giriştiği", "İngiliz hükümetinin buna karşı koruma mekanizmaları geliştirmekte yetersiz kaldığı" uyarısında bulunmuştu.