?>

Hiçbir Şey Yapmadığımızda Beynimiz Dinleniyor mu?

Bir fizik sorusu çözmeye çalıştığımızda, spor salonunda ağırlık kaldırdığımız esnada ya da akşam yemeği hazırlarken beynimizin çalıştığına şüphe yok. Ancak günün yorgunluğunu atmak için kendimizi kanepeye attığımızda neler oluyor? Beynimiz çalışmayı yavaşlat?

Teknoloji - 9 ay önce

Beynimizin tıpkı telefonlarımız gibi kendini güç tasarrufu moduna aldığını düşünüyorsanız oldukça yanılıyorsunuz. Çünkü bu organımız, işe yarar bir şey yapmadığımızı düşündüğümüz zamanlarda bile aktif olmaya devam ediyor.

Peki, biz herhangi bir şeyle meşgul olmadığımız zaman beynimiz tam olarak ne yapıyor?

Aslında 20. yüzyılın sonlarına kadar, beynimizde neler olup bittiğinden bihaberdik.

Ancak teknolojinin gelişmesiyle birlikte artık çeşitli aktiviteler esnasında beynimizde neler olup bittiğini büyük oranda biliyoruz. Şöyle ki Marcus Raichle isimli bir nörolog, 2001 yılında fMRI ile beyin taramaları gerçekleştirdi ve beynin sırlarla dolu kapılarını aralamayı başardı.

fMRI ismi verilen bu çalışmada kişinin beyni, herhangi bir şeyle meşgulken görüntülenebilmişti. Örneğin kişi sağ eliyle bir düğmeye bastığında fMRI’da beynin sol yarım küresinin motor kortekse yakın kısmı aktifleşmişti.

Nörolog Raichle de kendi çalışmalarında bu yöntemi izlese de bir süre sonra incelediği kişinin, hiçbir şey yapmadığı zamanlarda da beyninin bazı bölgelerinin aktif olduğunu fark etti.

Üstelik bu bölgeler, beyin dışsal bir göreve odaklandığında aktifliğini kaybediyordu.

Kişi ne zaman dışsal olarak herhangi bir şeyle ilgilenmezse işte o zaman beynin bazı bölgeleri tekrar aktif duruma geliyordu. Raichle ise beynin bu hâlini negatif bir görev olarak tanımladı ve bu görev bölgelerinin, beynin dinlenmesinden sorumlu olduğunu tahmin etti. 

Ancak nörolog, yine de bu negatif görev bölgeleri hakkında çalışmalarını sürdürdü ve deneye katılanlardan, tarama sırasında gözlerini kapatmalarını ve rahatlamalarını talep etti. Raichle’ın ulaştığı sonuçlar ise oldukça şaşırtıcıydı.

Dinlenme sırasında aktifleşen negatif görev bölgeleri, beynin geri kalanından çok daha fazla enerji harcamaktaydı. Bunun üzerine nörolog, bu aktiviteyi beyin fonksiyonlarının varsayılan modu olarak isimlendirdi.

Ayrıca Stanford Tıp Fakültesinden bir ekip de bu negatif görev aktivitesinin, etkileşim hâlindeki beyin bölgelerinden oluşan tutarlı bir ağ oluşturduğunu keşfetti. 

Nöroloğun ve ekibin bu keşfi, tanımlanan ilk beyin ağlarından biri oldu ve bu ağ, beynin çeşitli bölgelerini etkiliyordu. Yine bu bölgeler de hafıza, tahmin, eylem değerlendirmesi, deneyim tekrarı ve ödül/ceza eylemleriyle ilişkiliydi.

Bu ağın işlevleri zaman içinde tıp dünyasının büyük oranda ilgisini çekti ve nörobilimciler, dışa odaklı bir görevin yokluğunda, beynin ne yaptığını sorgulamaya başladı. Yani biz hiçbir şey yapmıyorken, beynimizin ne yaptığı merak konusu oldu.

Bu noktada bazı araştırmacılar, varsayılan mod ağının ana işlevinin, hayallere dalma ve zihinde gezinme olduğunu ileri sürdü fakat farklı görüşler de vardı. Örneğin zihnimiz, bu ağ sayesinde geçmiş anılarla yolculuk yapıyor ya da beynimiz, bu ağ sayesinde bilinç akışını kontrol ediyor olabilirdi.

Fakat birbirinden farklı bu görüşler, aynı zamanda karışıklığa da sebebiyet verdi.

Çünkü varsayılan mod ağındaki çeşitli işlev bozukluklarının, yeni bir keşifle pek çok psikiyatrik ve nörolojik bozukluğu tetikleyebileceği ve hatta onların temel sebepleri olabileceği ortaya çıktı.

Aslında varsayılan mod ağı temel olarak; geçmiş deneyimleri hatırlama, geleceği hayal etme, zihinde gezinme, başkalarının zihinsel durumu hakkında düşünme ve dil işleme görevlerini yerine getiriyordu.

Aslında bu görevler ilk etapta birbiriyle oldukça alakasız gözükse de bilim insanları tüm bu işlevlerin, içsel bir bütün oluşturabileceğini ileri sürdü. 

Kısaca varsayılan mod ağı, başka birileriyle ilişkilerimizde kim olduğumuzu düşünmemize ve bunlarla tutarlı bir öz anlatı oluşturmamızı sağlıyordu. Hatta kendi sesimizi ve yüzümüzü tanımamızı bile, varsayılan mod ağına borçlu olduğumuzu söyleyebiliriz.

Kaynaklar: Medium, Simply Psychology, Verywell Health

İlginizi çekebilecek diğer içeriklerimiz:

Haftanın Öne Çıkanları

Oyuncu Aslı Enver, kızı Elay'ın yüzünü ilk kez gösterdi

2024-03-11 09:12 - Magazin

KADEM, New York Times Meydanı'nda Filistin için haykıracak!

2024-03-13 07:42 - Gündem

Nur camiasından 31 Mart çağrısı! Kararlarını açıkladılar...

2024-03-06 18:03 - Gündem

Union Saint Gilloise - Fenerbahçe UEFA Konferans Ligi maçı (CANLI YAYIN)

2024-03-07 22:57 - Spor

Trabzonspor - Fatih Karagümrük maçı (CANLI YAYIN)

2024-03-09 19:02 - Spor

Gaziantep FK Beşiktaş maçı (CANLI YAYIN)

2024-03-11 19:47 - Spor

Telve'nin 11. sayısı çıktı!

2024-03-08 21:22 - Yaşam

Cem Yılmaz Ramazan'ın ilk günü rakı şişesi paylaştı sırrını Gaffar Yakınca açıkladı

2024-03-13 11:18 - Magazin

İstanbul trafiği oyuncu Emre Kınay'ı kızdırdı "Sandığa gitmeyeceğim"

2024-03-12 21:13 - Gündem

Şimdiye kadar yaşanan "en sıcak şubat"

2024-03-07 08:57 - Gündem

İlgili Haberler

Apple’ın Yeni Hamlesi: 2025’te MicroLED ile Karşımıza Çıkacak

23:33 - Teknoloji

OpenAI, İnsansı Robot İnşa Etmek İçin Yeniden Harekete Geçti

23:28 - Teknoloji

Xiaomi 15 Ultra'nın Çıkış Tarihi Netlik Kazanmak Üzere

23:23 - Teknoloji

LG, Ücretsiz Radyo ve Podcast Dinleme Uygulaması Radio+’ı Tanıttı

22:33 - Teknoloji

OPPO, A Serisinin Yeni Orta Segment Modeli A5 Pro Tanıtıldı

22:08 - Teknoloji

Günün Manşetleri

BTP Genel Başkanı Hüseyin Baş hakkında soruşturma başlatıldı!

04:02 - Gündem

Ahmet Zeki Üçok İYİ Parti'den istifa etti!

03:47 - Politika

Ümraniye'de patlama; binada hasar oluştu!

03:32 - Gündem

Oscar eski takımına imzayı attı

01:03 - Spor

Vitor Pereira: Belki de kötü adımlar attım

00:57 - Spor