Yemeklerimizde her formunu kullandığımız yağlar, birbirlerinden farklı özelliklere sahip. En büyük ayrışma ise hayvansal yağların katıyken bitkisel yağların sıvı olması.
Peki bu fark neyden kaynaklanıyor? Hayvansal yağlar ısındığında neden sıvılaşıyor? Katı bitkisel yağlar da var mı? Hepsini anlatalım.
Hayvansal yağların “doymuşluk düzeyi”, katı olmasını sağlıyor.
Genellikle et, süt ve süt ürünleri gibi hayvan kaynaklı gıdalardan elde edilen hayvansal yağlarda; doymuş yağ asitleri fazla bulunuyor.
Bu doymuş yağlar, karbon atomları arasında tekli bağlar olan yağ asitleri içeriyor ve tekli bağlar, moleküllerin hem sıkı hem düz bir şekilde dizilmesine sebep oluyor. Sıkı dizilimin sonucunda ortaya katı hâl çıkıyor.
Hayvansal yağların ısındıklarında sıvılaşmalarının nedeni ise ısı enerjisinin moleküller arasındaki bağları gevşeterek serbestleşmelerine sebep olmaları.
Bitkisel yağlar nasıl sıvı olabiliyor peki?
Tohum, meyve ya da bitkilerden elde edilen bitkisel yağlar daha çok; tekli ya da doymamış yağ asitlerine sahip. Bu yağ asitlerindeki bağlarda az önce bahsettiğimizin aksine çift bağ bulunuyor ve moleküller arası mesafe artarak gevşek bir yapı ortaya çıkıyor.
Özetleyecek olursak hayvansal yağlarda bulunan doymuş yağlar, düzenli ve sıkı bir yapıya sahip oldukları için katıyken bitkisel yağlarda bulunan doymamış yağlar gevşek yapılarından dolayı sıvı oluyor.
İstisnalar da var elbette.
Hindistan cevizi yağı veya palm yağı gibi tropik bitkilerden elde edilen bitkisel yağlar da doymuş yağ içeriğine sahip olduklarından oda sıcaklığında katı bir yapıya sahipler.
Kaynaklar: BBC Science Focus, Kansas State Universityİlginizi çekebilecek diğer içeriklerimiz: