Alışkanlıkları bırakmak ya da farklı bir alışkanlık edinme fikri, birbirinden farklı görünse de aslında iki ayrımda aynı eşikten geçiyor; başlangıç..
Bu başlangıcı yakalamak isteyip de harekete geçemeyenler için Katherine Morgan Schafer'in yazdığı ''Mükemmeliyetçinin Kontrolü Kaybetme Rehberi'' adlı kitabından 5 farklı aşamayı ele aldık.
1. ÖN DÜŞÜNME
İlk etap, değişime ihtiyacı olup da bu gereksinimi fark edemeyenler özelinde şekilleniyor. Belki de eylemleriniz ve alışkanlıklarınız hayatınızı nasıl etkiliyor farkında değilsiniz. Bu sürecin bilincinde olmayıp ''deneyim toplamaya'' odaklanmış bir haliniz olabilir. Ön düşünmede yapmanız gereken; sizi iyi hissettirmeyen veya hissettireceğini düşündüğünüz davranışları gözden geçirmek. Zaten bir değişiklik yapmayı planladıysanız, bu aşamayı çoktan geçmiş olabilirsiniz.
2. DERİN DÜŞÜNME
Bu aşama, deneyimleriniz ve eylemleriniz sizin hayatınızda hangi noktalara etki ettiğini düşünmekten geçiyor. Kendinize şu soruları sorabilirsiniz; bu eylem hayatımda ne işime yarıyor? Neye yaramıyor?
Mühim olan belirli alışkanlıklarınız ile ilgili artıları ve eksileri fark etmek. Katherine Morgan Schafler 'Mükemmeliyetçinin Kontrolü Kaybetme Rehberi' kitabında, çoğu insan, değişimin tek adımlı bir süreç olduğu şeklindeki işlevsiz varsayım altında hareket ettiğini belirtmiştir.
3. HAZIRLIK
Bu noktada değiştirmek istediğiniz alışkanlığa tamamen karar vermiş ve bu değişimi kolaylaştıracak materyalleri ve bilgileri toplamaya başladınız. Örneğin koşmaya başlamak istiyorsanız bunu somutlaştırarak bir adım daha ilerleyebilirsiniz. Birkaç yıldır koşu yapan tanıdığınızla bu konu hakkında konuşabilir, kendinize koşu ayakkabısı alabilirsiniz.
4. AKSİYON
En görünür olan aşama olan aksiyon alma, konuyla ilgili davranış biçiminin başlangıcına işaret eder. Schafler kitabında ''Bu aşamaya kadar geldiyseniz, çok fazla zihinsel enerji, zaman, derinlemesine düşünme, çalışma ve duygusal risk gerektiren tüm durumlardan geçtiniz'' diyor. Sonuç olarak ne olursa olsun bu aşamaya gelmek bile kendinizle ilgili gurur duyulacak pek çok şey yaptığınıza işaret ediyor.
5. DÜZEN OLUŞTURMA
En önemli ve en gözden kaçan aşama olan düzen oluşturma, Schafer'e göre en dikkat edilmesi gereken nokta. Çünkü değişimi yapmak yolculuğun sadece başlangıcıdır. Asıl durum, alışkanlığı sürdürebilmekte saklı.
Schafler, bu son aşamada gerileyebileceğinizi ve vazgeçebileceğinizin uyarısını yapıyor. Koşma örneğinden yola çıkarak, bir ay boyunca haftada 3 kez koşup ardından bir sonraki ay motivasyonunuzu kaybedebilirsiniz. Bunun sorun olmadığını dile getiren Schafler gerilemenin başarısızlık olmadığını kendinize hatırlatmanızı ve hata yaptığınızda devam etmenizi teşvik edecek bir sistem oturtmanızı öneriyor.