Bartın’da yaşanan maden faciasıyla birlikte yeniden gündeme gelen kömür, hem kötü çalışma şartları hem yüzde 100’ü bulan fiyat artışları hem yokluk gündemiyle daha fazla tartışılmaya başladı.
Kış aylarına girerken yurttaşı fatura korkusu sardı. Resmi tüketici enflasyonu yüzde 83’e çıkarken, yılbaşından bu yana konutlarda kullanılan doğalgaza yüzde 163, elektriğe yüzde 184 zam yapıldı.
"SEÇİM" ŞÜPHESİ
Asgari ücret artışı ise yüzde 94’le sınırlı kaldı. Geçen kış dört kişilik ailenin aylık ortalama doğalgaz faturası 566 TL, elektrik faturası 211 liraydı. 777 TL’yi bulan fatura o günkü asgari ücretin yüzde 27’siydi. Bu yıl yeni bir zam gelmezse ortalama elektrik faturası 398 TL, doğalgaz faturası ise 1462 lira olacak. Toplamda 1860 TL’yi bulan enerji faturaları iktidarın “tarihin en yüksek artışı” olarak savunduğu zamlı asgari ücretin yüzde 34’üne denk geliyor.
Yurttaş kömüre yöneliyor ancak geçen yıl 3 bin lira dolaylarında satılan kaliteli kömürün tonu bu yıl 6 bin 500 lirayı buluyor. Sektör temsilcileri bir ailenin üç aylık ısınma için ortalama bir kömüre en az 7 bin lira harcaması gerektiğini belirtilirken buna karşın piyasada kömür bulunamadığını da söylüyor. Devlet kurumlarının geçen nisan ayından bu yana kömür satmadığını belirten İzmir Kömür Satıcıları Derneği Başkanı Mehmet Düzyol, “1.5 aydır özel firmalar da satışı durdurdu. Piyasadaki kömürlerin büyük çoğunluğu sahte, esnafımız da ayırt etmekte zorlanıyor” dedi. Düzyol, piyasalarda arzdaki sıkıntıyla ilgili en büyük şüphenin seçim dönemi dağıtılacak kömürler için hazırlık yapıldığı olduğunu da belirtti.
Doğalgaz zamları ile birlikte kömüre talebin arttığını belirten Şanlıurfa Kömür Satıcıları Derneği Başkanı Hadi Öge, sözlerini şöyle sürdürdü: “Ama piyasada kömür yok. Bölgemiz zaten hava kirliliği sebebiyle yerli kömür yakamıyor. Yüksek kalorili ithal kömür kullanılabiliyor. Bugün bu kömürün bize geliş maliyeti ton başına 6 bin lira. Ama onu da bulamıyoruz. Bu sene çok sıkıntı olacak kış ayları.”
AZ KULLANMALIYIZ
Tüketici Birliği Federasyonu Başkanı Mehmet Bülent Deniz de şu yorumu yaptı: “Hem madenlerde gençlerimizi toprağa veriyoruz hem halkımızı ısıtamıyoruz. Dar gelirliler kışın sert geçmemesi için dua edecek. Tüketiciye destek şart.”
Enerji uzmanı Önder Algedik ise artık enerji krizinin kabullenilip verimli tüketime geçilmesi gerektiğini söyledi. Alagedik, “Tüm ülkeler bu kış için enerji verimliliği uygulamalarına geçerken Türkiye dikkate almadı, biz hiç enerji verimliliğini tartışmadık. Aksine her evde klima olmasıyla övündüler. Türkiye bugün 90’lardakinden daha fazla kömür ve fosil yakıt harcıyor çünkü verimsiz kullanıyor” diye konuştu.