Elbette uykuya dalarken hepimizin alışmış olduğu bir yön var ve genellikle o pozisyonda uyumayı tercih ediyoruz. Ancak uykuya hangi yönde daldığınızın, tahmin ettiğinizden çok daha fazla önemi var.
Bu doğrultuda konunun uzmanları ne tür görüşlere sahip ve aslında hangi taraf daha doğru gelin ayrıntılı bir inceleme yapalım.
2017 yılında yapılan bilimsel bir araştırma göre, yetişkinlerin yaklaşık %54’ü yan taraflarına dönerek uyumakta.
ABD'de bulunan bir üniversitede uyuma şekli üzerine bir araştırma gerçekleştirdi ve yana yatarak uyumanın, beynin temizlenmesinde çok daha etkili olduğunu ortaya çıkardı. Genel anlamda sağ ya da sol olduğu fark etmeksizin yan tarafa yatma, sırt üstü veya yüz üstü uyuma şekillerine oranla lenf sistemlerinin çalışmasında çok daha etkilidir.
Lenf sistemlerinin çalışma performansı da beyinde istenmeyen kimyasalların birikip birikmemesi noktasında bir hayli rol oynar. Yani yan yatma pozisyonu, hem lenf sistemlerini hem de beyindeki kimyasalların atılmasını olumlu etkiler.
Ayrıca bu esnada beyindeki sinir hücreleri ve kılcal damarlar arasındaki boşluk genişler ve atık temizliği hızlanmaya başlar. Böylelikle Alzheimer ve Parkinson gibi rahatsızlıklara yakalanma riski de bir hayli azalır. Peki sağ ve sol tarafın uyku kalitemiz üzerinde bir ayırt ediciliği var mı?
Aslında sağ tarafın mı yoksa sol tarafın mı daha sağlıklı olduğu noktasında net bir fikir birliğine varmak mümkün değil. Her iki tarafın da çeşitli rahatsızlıklar açısından bazı artıları bulunmakta.
Örneğin uykuya sağ yönde bir pozisyonla geçildiği takdirde sağ burun deliği tıkanır ve sol burun deliği açılır. Sol burundan alınan nefes, sağ beyin yarım küresinin işlevinde artış sağlar ve sağ yarım kürenin uyarılması; kalp atış hızının ve mide-bağırsak faaliyetlerinin yavaşlamasına, sinir sistemi faaliyetlerinin artmasına ve tansiyonun düşmesine olanak sağlar.
Bu doğrultuda uyku sırasında kalp daha az yorulur ve aslında uykuya dalmak çok daha fazla kolaylaşır, uyku kalitesi de üst noktaya ulaşır. Yine sempatik sinir sistemi tansiyonu ve kalp ritmini ayarlayan sistem, sağ yönde gerçekleşen uykularda çok daha iyi çalışır.
Uzmanlar söz konusu sindirim sistemi olduğunda, sol tarafa doğru uyumanın çok daha sağlıklı olduğunu ifade eder.
Sol yöne yatıldığı takdirde mide, yemek borusundan daha aşağıda kalır ve bu da mide asidinin yemek borusunu yükselmesini zorlaştırır. 2022 yılında yapılan bir araştırmayla da sol taraflarında uyuyan kişilerin sağ tarafa kıyasla, reflü şikayetlerinden daha az muzdarip olduğu tespit edilmiştir.
Eğer uyku apneniz varsa tercih edeceğiniz yönün ise sağ olmasında fayda var. Araştırmacılar uyku apnesi semptomlarının sağ taraf tercih edildiğinde çok daha fazla azaldığını ifade etmekte ve yine bir diğer çalışmayla sağ tarafa uyumanın, hastalığın orta ya da şiddetli seviyelerine sahip olan kişilerde şikayetlerinin daha da azaldığını doğrular.
Kalp sağlığını koruma noktasında en önemli ayrıntı uykuyu yeterince almak olsa da elbette bir tarafın artıları var.
Kalp yetmezliğine sahip hastalar tahmin edildiği gibi sol taraflarına yattıklarında daha fazla ağrı ve rahatsızlık hisseder ve sağa doğru uyuma eğilimi gösterirler. Öte yandan sol yöne doğru uykuya dalmak, kanın kalbe doğru daha kolay ilerlemesine yardımcı olur.
Mevzubahis hamilelik olduğunda ise görüşler bir hayli değişken. Hamilelerin sırt üstü uyuduğu durumlarda genellikle yüksek tansiyon riski vardır ve bebeğe giden kan akışının azalma ihtimali artış gösterir.
Sağ mı yoksa sol mu daha sağlıklı sorusunun cevabı ise her ikisi. 2019 yılında yapılan bir çalışma, hamilelerin her iki tarafa doğru uyumasında herhangi bir risk görmez ve önemli olanın yalnızca sırt üstü yatmamak olduğunu ifade eder. Elbette bu süreçte yukarıda bahsettiğimiz gibi bazı sağlık problemleri söz konusuysa bu doğrultuda yön tercihi yapılabilir.
Bonus: Cilt güzelliğim her şeyden önemli diyenlerdenseniz sağ ya da sol fark etmeksizin, yan uyku pozisyonlarını unutmalısınız.
Uyku sırasında sağ ya da sola doğru yatmak, uzun vadede ince çizgilere ve kırışıklıklara sebep olabilir. Yataktan kalkar kalkmaz yüzünüzdeki ince yastık çizgilerini mutlaka fark etmişsinizdir. Bunlardan kaçınmak için sırt üstü uyumak, cilt sağlığı noktasında bir hayli faydalı olacaktır.
Kaynaklar: IFL Science, Rise Science, Mayo Clinic, Doğruluk Payı