Türkiye'nin savunma sanayiinde ilk İHA ve SİHA'larını geliştiren, terörle mücadelede Türkiye'ye çıta atlatan, Libya'daki meşru hükümetin iktidarda kalmasını, Azerbaycan'ın işgal altındaki topraklarını kurtarmasını ve Ukrayna-Rusya savaşında hava üstünlüğünün Kiev yönetiminde olmasını sağlayan, Etiyopya'nın dağılmasını engelleyen Baykar'ın bugüne kadarki hikayesinde çarpıcı noktalar yer alıyor. Defalarca engellerle karşılaşan Baykar Teknoloji, günümüzde Millet İttifakı partileri tarafından engellenme tehditleriyle gündemin ana unsuru olurken, 1986'dan bugüne Bayraktar ailesinin aştığı engelleri Haber7 okurları için derledik…
Baykar Makina'nın hikayesi, makine mühendisi Özdemir Bayraktar ile birlikte başladı. Baykar Yönetim Kurulu Başkanı Özdemir Bayraktar, 1972 yılında Erbakan, Özal, Demirel’in öğrenim gördüğü İTÜ’de Makine Mühendisliği bölümünü birincilikle ve rekor bir not ortalamasıyla bitirdi. Özdemir Bayraktar, Milli Görüş lideri Prof. Dr. Necmettin Erbakan’ın yakın arkadaşlarından İsmail Hakkı Öz'ün asistanı oldu.
YOLLARI ÖZAL’LA KESİŞTİ
İTÜ Makine Mühendisliği bölümünde hem asistanlık hem de içten yanmalı motorlar konusunda yüksek lisans yapan Özdemir Bayraktar, 1978'de Turgut Özal'ın yönetim kurulu başkanlığını yaptığı Japon bir şirketin Burdur’da kurduğu traktör fabrikası Bur-Trak'da müdür yardımcılığı görevini aldı. Sonrasında ise Sapanca'da motor sekmanları ve silindir gömlekleri üreten Sekman’ın kuruluşunda yer alan ve dönemin parlak mühendislerinden olan Bayraktar, Türkiye Sınai Kalkınma Bankası'nda bilgisayar programcısı olarak çalışan Canan Bayraktar ile evlendi. Makine mühendisi baba ile bilgisayar programcısı annenin Haluk, Selçuk ve Ahmet isminde 3 çocuğu oldu.
1986'DA OTOMOBİL PARÇASI ÜRETMEYE BAŞLADI
Özdemir Bayraktar 1986'da kendi şirketi olan Baykar Makina A.Ş.'yi kurarak otomobil parçaları üretmeye başladı, ancak Bayraktar'ın hayali hep gökyüzü oldu. Babasının hayalinin peşinden koşan Selçuk Bayraktar, Robert Koleji’nin ardından daha İTÜ Elektronik ve Haberleşme Mühendisliği’nde okurken 2001 yılında Pennsylvania Üniversitesi’ne (UPenn) bağlı Grasp Laboratuvarı’nda insansız hava araçları üzerine çalışan Profesör Georges Pappas’a mail atarak "Dünyada IHA formasyon uçuşu yaptıran ilk kişi ben olmak istiyorum" dedi. Selçuk Bayraktar bu hayalini gerçekleştirdi.
DEVLETTEN DESTEK DEĞİL, BÜROKRASİDEN KÖSTEK GÖRDÜ
Selçuk Bayraktar, staj yaparken üniversiteden burs teklifi aldı ve masterını UPenn Elektirik Mühendisliği Bölümü’nde yapar ve master tezi için Georgia’daki Fort Benning askeri üssünde çoklu İHA’lara dünyada ilk kez formasyon uçuşu yaptırdı. Bu çalışmaları dikkat çeken Bayraktar, MIT'den burslu master-doktora teklifi aldı. Burada ikinci masterını tamamlayan Bayraktar, 2007'de Türkiye'ye döndü. Özdemir Bayraktar öncülüğünde Selçuk Bayraktar ve Haluk Bayraktar üçlüsü İHA çalışmalarına başlarken, devletin desteği değil, bürokrasinin bir takım köstekleriyle karşılaştı.
ERDOĞAN’IN HAMLESİYLE YERLİ ÜRETİM BAŞLADI
2004 Mayısında dönemin başbakan'ı Erdoğan'ın başkanlığında toplanan Savunma Sanayii İcra Komitesi toplantısında kritik bir karar alındı. Toplam değeri 11 milyar doları bulan yurtdışından hazır tank, helikopter ve insansız hava aracı alım projeleri iptal edildi. İptal edilen projeler arasında ABD'den 1 milyar doları aşkın Predator İHA alımı da vardı. Bu karar sonrası devlet yerli mühendisleri göreve çağırdı. Bu kapsamda Baykar da üretime başladı. AR-GE desteği olmayan Baykar Teknoloji, devletten tek kuruş almadan mini İHA üretti. 2005 Ekim'inde gövde tasarımı Özdemir Bayraktar’a, yazılımı ve kumanda sistemi Selçuk Bayraktar’a ait Baykar’ın Mini İHA’sı uçuşta başarılı oldu. Ancak Baykar'ın savunma sanayine girişi bazı kesimler tarafından hoş karşılanmadı.
KOMUTAN DEVREYE GİRDİ, SINIR BÖLGESİNDE KRİTİK GÖREVLER ÜSTLENDİ
Ancak bu rahatsızlıkları umursamayan 2. Ordu Komutanı Hasan Iğsız’ın davetiyle Bayraktarlar Şırnak bölgesindeki askeri birliklerde Bayraktar Mini İHA Sistemi’ni test etmeye ve Şırnak’taki tugay içindeki kurdukları atölyede Malazgirt adlı yeni helikopter İHA’nın çalışmalarına başladı. Uzun bir dönem askeri üste yatıp kalkan Bayraktar, burada devlet desteğiyle değil, bir komutanın insiyatifiyle çalışmalarını sürdürdü.
FİZİK KURALLARINA AYKIRI TALEPLER…
2008 yılında Baykar'dan 100 adet mini İHA sistem alımına karar verildi. Ancak bu karar bir türlü uygulamaya geçmedi. Baykar'dan alınacak İHA'lardan fizik kurallarına aykırı talepler istendi ve alternatif ihaleler açıldı. 2009 yılında ise TSK envanterine giren ilk helikopter İHA Malazgirtlerin yazılımında hata olduğu gerekçesiyle uçuşları durduruldu. Baykar’ın “ne olursa olsun uçurun, bir sorun olursa bilabedel karşılayacağız” tekliflerine rağmen İHA'lar hangara kaldırıldı.
EVİNİ SATTI, HASTANELİK OLDU!
Baykar'a karşı yapılan bu engellemeler projeler için evini satan Özdemir Bayraktar'a ağır darbe vurdu. Bayraktar'ın aortu patladı ve hastaneye kaldırıldı. Bayraktar yoğun bakımdan çıkınca Başbakan Erdoğan'ı karşısında gördü ve Erdoğan’a, “Çocuklar sana İHA-SİHA’ları anlatsın, onları bir dinle” dedi. Selçuk Bayraktar ve Haluk Bayraktar o gün Başbakan Erdoğan'a hastane odasında sürdürdükleri İHA çalışmalarını anlattı.
BANKALAR TEMİNAT MEKTUBU VERMEDİ
2007'de İsrail Heron'larının teslim edilmemesi sonrası Savunma Sanayii Bakanlığı yeni bir ihale açtı. Bu ihaleye Vestel ve Baykar davet edildi. AR-GE ve devlet desteksiz girilen ihalede teminat mektubu şart koşuldu. Ancak hiçbir banka Baykar'a teminat mektubu vermedi.
UÇUŞ İZNİ YOK!
Baykar teminat mektubu için bu ihaleye Kale grubuyla ortak girdi. Baykar'ın o dönem ürettiği İHA'ları denemesi için havalimanı verilmedi. 1. Ordu Komutanı Ergin Saygun’un Keşan Havalimanı için verdiği izni Kara Kuvvetleri Komutanlığı tarafından iptal edildi. 6 ay boyunca test uçuşu için havalimanı bulamayan Baykar, Saygun’un sözlü izniyle kaçak olarak Keşan Havalimanı'nda deneme uçuşu yaptı. Sonuç başarılı oldu.
"UÇAĞIN OTOMATİK İNDİĞİNE İNANMIYORUM!"
Sonrasında 2009 yılında üst düzey askerler yine bir engelleme girişiminde bulunarak “gösteri uçuşlarına gerek yok, kağıt üstünde anlatın” denilerek bütün uçuş gösterileri iptal edilmeye çalışıldı. Resmi test uçuşu sonunda 2009'da askeri ve sivil yetkililerin huzurunda Sinop’ta başladı. Testteki ilk İHA, istenilen yüksekliğe daha hızlı çıkması için ısrar edilince firma personelinin teknik hatası sonucu düştü. Yaşanan aksaklık üzerine, o sırada askerlik eğitimini yapan Haluk Bayraktar izin alarak
Sinop'a geldi. Yapılan yeni uçuşu sonrası şartnamedeki bütün koşullar yerine getirildi. Baykar İHA'larını engellemek için bahane arayan bir subay, test uçuşu sonrası “uçağın otomatik indiğine inanmıyorum” diyerek orada olay çıkardı. Baykar Makine Genel Müdürü olan Haluk Bayraktar’a ise tutuklama tehdidinde bulundu. Bu subay aradan geçen 2 yılın ardından rakip firmada çalışmaya başladı.
TARİHİ PROJE 2 YIL BEKLETİLDİ
Tüm zorluklara rağmen Baykar'ın İHA'sı ihaleyi kazandı ancak bu kez de yeni bir engelleme devreye girdi. Baykar İHA'sından nereden alınacağı belli olmayan bir NATO sertifikası istendi. Baykar'ın ürettiği Bayraktar TB-1'ler iki yıl hangarda durmasının ardından 2011 yılında nihayet sözleşme imzalanacakken bu kez de 2.5 milyon dolarlık bir teminat mektubu istendi. Ancak bankalar yine Baykar'a teminat mektubu vermeyi reddetti. İş Bankası'nın genel müdürüne ulaşılması ve genel müdürün Bayraktar kardeşlerin özgeçmişlerine bakması sonrası teminat mektubu alındı.Bayraktar TB-2'lerle Türkiye'yi dünyada SİHA üreten 5’inci ülke haline getiren Baykar, 2018 yılından itibaren Bayraktar TB-2 dünyaya ihraç etmeye başladı.
KARAMOLLAOĞLU'NUN KİTABINDA BAYRAKTAR KESİTİ
Saadet Partisi Genel Başkanı Temel Karamollaoğlu'nun 'Son Tanık' kitabında da Özdemir Bayraktar ile ilgili ilginç bir bölüm yer aldı. Bayraktar'ın yaşadığı zorulukların anlatıldığı bölümde şu ifadelere yer verildi;"Bayraktarlar da bu noktaya gelene kadar çok fazla engel ve zorlukla karşılaştılar. Kolay olmadı tabii. Askeriyeyi ikna etmek için terörün cirit attığı dağlarda üç ay yatıp kalktıklarını biliyorum. Bir gün Özdemir aradı "Görüşmemiz lazım." dedi ve Ankara'ya geldi. İlk İHA'ları üretmeye başlamışlardı. "Biz" dedi "bunları üretiyoruz ama hükümetle bir türlü irtibat kuramıyoruz. Ne yapabiliriz" Erbakan Hoca hayattaydı, AK Parti iktidara gelmiş ve Vecdi Gönül Milli Savunma Bakanı olmuştu. Vecdi Bey'i Sivas'tan tanıyordum, hemşehrimdi. Özdemir'e dedim ki "Ben Vecdi Bey'i arar, seni görüştürürüm ama çare olur mu, emin değişim. Bence asıl bu işe sahip çıkması için askeriyenin içinden birini bulmak lazım. En azından bir generalin bu işi sahiplenmesi lazım. Bu generalin rütbesi orgeneral olursa daha iyi olur. Genelkurmay Başkanı olursa aliyy'l ala olur" Vecdi Bey'i aradım, meseleyi anlattım. Bir süre sonra döndü, Savunma Sanati Müsteşarıyla görüşmüş, ona havale etti. Askeriyeyle ilgili ilk temas böyle başladı.”
"TEK KURUŞ KREDİ, HİBE KULLANMADIK"
Deva Partisi Genel Başkanı Ali Babacan'ın İHA ve SİHA üreticisi Baykar için tepki çeken açıklamalarda bulunmuş, Baykar'a 'Dokunacağız' demişti. İddialarını sürdüren Babacan, Baykar şirketine devlet bütçesinden doğrudan kaynak aktarıldığını iddia etmişti. Babacan'ın iddialarına cevap veren Baykar Genel Müdürü Haluk Bayraktar, "Baykar 40 yıllık hayatı boyunca tek kuruş kredi kullanmamış bir firma. Hiçbir zaman kredi kullanmadık. Bir kuruş AR-GE desteği almadık. Nakit hibe kullanmadık" demişti.