Dolar kuru artarken herkesin gözü kulağı ekonomideki gelişmelerde. Mehmet Şimşek'in “zaman ve sabır” vurgusuna dikkati çektiği geçtiğimiz günlerdeki açıklamasının şifrelerini Hande Fırat paylaştı.
Şimşek'in açıklamalarının satır aralarından yola çıkan Fırat, ekonomide bundan sonra neler olacağına dair yol haritasının ipuçlarını "Şimşek’in açıklamalarının şifreleri" başlıklı yazısında aktardı:
Yeni kabineden önceki durum
* Yeni kabinenin göreve başladığı tarihten önce tam olarak serbest piyasada belirlenen bir döviz kuru yoktu.
* Kamu bankaları aracılığıyla, piyasadaki anlatımıyla “arka kapıdan” döviz satışı ile kur kontrol altında tutuluyordu.
* Rezervlerdeki erimenin temel mantığı ya da kaynağı da bu idi.
* Bir anlamda, Swap hariç rezervlerin eksiye düşmesi de bundan kaynaklanıyordu.
Şimşek ilk adımı Merkez Bankası ile attı
Mehmet Şimşek’in göreve başlamasıyla birlikte şeffaf, kurala dayalı uygulamaların ilk adımını Merkez Bankası’na yönelik mesajlarıyla gördük.
* TCMB döviz satışını önemli ölçüde durdurdu ve bir şekilde baskılanan, normal seviyesine gitmesine izin verilmeyen döviz, pazartesi gününden itibaren yavaş yavaş yükselmeye başladı.
* Pazartesi gününden bu yana ne oldu peki? TL dolar karşısında değer kaybetti ve kaybetmeye devam ediyor. Bu durum aslında serbest piyasaya geçişin doğal sonuçları.
* Ancak dönem dönem keskin hareketlere karşı piyasaya dönük hamleler yapılabileceği, bunda da amacın, trendin sağlıklı yürütülmesi olduğu belirtiliyor. Bu politikaya da “yumuşak geçiş süreci” diyebiliriz.
Merkez Bankası'nın rezerv kayıpları duracak
* Döviz normal yani olması gereken değerine gelirken, Merkez Bankası’nın rezerv kayıpları duracak. Bu aşamadan sonra rezervlerde kayıp değil, artış yönlü hareket başlayacak.
* Peki bu karar Şimşek tarafından neden alındı?
* Kamu tarafından yönlendirilen dövizle ilgili seçim öncesindeki politika sürdürülemez haldeydi. Bunlar serbest piyasa mantığından ve uluslararası normlardan uzak; ticareti, şirketleri, üreticileri artı ya da eksi yönden etkileyen kamu güdümlü politikalardı. Şirketlerin rekabet gücünü de elinden alıyordu. Bu nedenle ilk icraat, Merkez Bankası’nın rezerv kayıplarını durduracak politikaya geri dönmek oldu.
* Bu arada önemli bir tespiti daha paylaşayım; şahıslardan gelen bir döviz talebi yok ama sonuçta iş dünyası başta, birçok kurum ve kuruluşun dövizle işi, taahhütleri var.
Kur nerede durur?
* Gecikmiş bu seviyelerin tam nereye gideceğini söylemek zor. Bu durumun ekonomide etkileri olacak.
* Bir süre enflasyonu yukarı yönlü de etkileyebilir. Ancak sürecin sonunda dengeler yerine oturduğunda yani ekonomi ekibinin tamamlanması ve programın ilan edilmesinin ardından daha sağlıklı bir ekonomi ortaya çıkacak.
Türkiye'ye döviz girişi başladı
* Politikaların normalleşmesinin etkisi olarak pazartesi gününden itibaren Türkiye’ye döviz girişi başladı.
* Bu kaynakların girişi, belki biraz hızlı çıkan doların kademeli olarak aşağı inmesini destekleyecek.
* Girecek dövizin zamanlaması ve miktarı burada temel unsurlar olarak öne çıkacak.
* Şimşek ismi için bir anlamda kredi açan yerli ve yabancı yatırımcılar, ilk günkü açıklamaları ve şimdi attığı ya da atmaya hazırlandığı adımlarla güvenlerinin boşa çıkmadığını görmüş oluyorlar.
* Beklenti, bu güvenin günden güne ülkeye girecek dövizle kendini daha somut adımlarla göstermesi.
* Şimşek’in sözde değil uygulamada da güvenilir, öngörülebilir, şeffaf uygulamalara sarılacağı ve piyasayı şaşırtmayacağı anlaşılıyor.
Hande Fırat'ın yazısının tamamı