Ülke gündeminin bir sonucu olarak zaten yıllardır ekonomi bilgimiz ister istemez bir hayli gelişti. Enflasyon, devalüasyon, faiz, kur derken herkes İktisada Giriş dersi almış kadar donanımlı artık.
Türkiye Üniversitesi'nde şimdi de halka arz konusunu işlemeye başladık. Derse katılım oranı oldukça yüksek, o zaman Daktilo1984 Genel Yayın Yönetmeni ve Ekonomist Enes Özkan'ın anlattıklarına kulak kesilelim ve şu halka arz konusunun pek değinilmeyen yönlerine bir göz atalım.
Ekonomist Enes Özkan'ın anlattıklarına geçmeden önce halka arzın ne olduğuna kısaca değinelim.
Halka arzı en basit haliyle şöyle tanımlayabiliriz: Bir şirketin hisse senetlerinin -önceden bilinmeyen- çok sayıdaki yatırımcıya çağrı yapılarak satılmasıdır. Böylece şirketler öz kaynak yoluyla senet ihraç ederek(fonlama) kaynak sağlamış olur. Üç farklı halka arz yöntemi bulunuyor ancak ana konumuzdan sapmamak için bunların detaylarına girmeyelim.
Halka arzın ne olduğunu kabaca öğrendiğimize göre neden bu kadar popüler olduğuna ve risk içerip içermediğine değinebiliriz.
Sadece son 2 haftada 600 bin kişi halka arzlara dahil oldu ve sayı gitgide artıyor. En son yapılan ebebek halka arzını 4 milyona yakın kişi talep etmişti, bu furya daha devam edecek gibi.
Aslında bu duruma dışarıdan bakanlar kripto para olayına benzetiyor. Kazanç potansiyeli olduğu tüyosunu eşten, dosttan alanlar borsaya giriyor kolay gelir elde etmek için. Kitlenin finansal okur yazarlığının düşük olması ve mevcut ekonomik koşulların insanları "kolay" para kazanacakları yollarını denemeye itmesi de etken.
Şirketler, yeni birer girişimin kitle fonlama yoluna gitmesi gibi borsaya giriyor, bu ekonomik şartlarda borsanın bu yükü kaldıramayacağı da söyleniyor. Pek çok şirketin bu gidişle batabileceği, halka arzın köprüden önce son çıkış olduğunu söyleyenler de var.
Halka arzın normal şartlara başarılı iş modeline sahip olan kaynakları zaten güçlü şirketler tarafından yapılması gerekiyor, yurt dışında çoğu zaman böyle işliyor. Borçları ödemek için değil de yeni alanlara açılabilmek için giriyorlar. Tesla girdi, yüksek maliyetli iş yaptığı için batma noktasındaydı ama modeli başarılı olduğu için en değerli otomobil şirketi oldu.
2023 halka arz takvimindeki şirket sayısının ne kadar çok olduğuna ve Trader Barış Büyüktaş'ın bu konudaki yorumuna bir bakalım: