Tarih öncesi dönemlerde dinozorlar, gezegenin ev sahipleriydi ve on milyonlarca yıl boyunca dünyadaki hâkimiyetlerini sürdürdüler. Kimileri, devasa boyutlardaydı; bir uçak boyutuna ulaşabilen bile vardı. Hayal etmesi bile tüyler ürpertici…
“Neyse ki günümüzde bu kadar büyük hayvanlar yok.” diye düşünüyor olabiliriz ama hiç, “Neden günümüzde bu kadar büyük hayvanlar yok?” diye düşündünüz mü?
Dişleriyle bir ilgisi var.
Dinozorlar, hayatları boyunca farklı ortamlara uyum sağlayabildi. Gençler, daha küçük avları hedef alırken yetişkinler, daha büyük avlara yöneliyordu. Bunları yaparken de köpekbalıklarında olduğu gibi dişlerini değiştiriyorlardı.
Yani devasa yetişkinlere dönüşme yolunda, genç dişlerini daha büyük silahlarla değiştiriyorlardı ve daha büyük bedenleri beslemek için daha büyük yemekler avlayabiliyorlardı.
Vücut yapıları da buna uygundu.
Dinozorların kemiklerinde yer alan hava kesecikleri, iskeletlerini hafifleterek büyümelerine olanak sağlıyordu. Güçlü, esnek ve hafif bir iskelet yapısına sahiplerdi. Bu da onların gittikçe daha çok büyümesine zemin hazırlamıştı. Günümüzdeki hayvanlarda ise bu tür hava keseleri yok.
Metabolizmaları ve enerji ihtiyaçları farklıydı.
Dinozorlar, enerji ihtiyaçlarını karşılayabilecek düşük maliyetli bir metabolizmaya sahipti. Öte yandan memelilerin enerji talebi daha yüksek. Mesela devasa bir kara memelisi olan fillerin enerji ihtiyacı, aynı boyutlardaki bir dinozora göre çok fazla kalıyor. Bu da günümüzde devasa boyutlarda kara hayvanları olmasının önüne geçiyor.
Atmosferdeki oksijen oranı bile dinozorların daha fazla büyümesini sağlıyordu.
Dinozorların yaşadığı Mezozoik Çağ'da, karbondioksit seviyeleri sayesinde bitki yaşamının artmasıyla oksijen seviyesi de artıyordu. Yani dinozorlar için bol miktarda yiyecek ve az sayıda avcı vardı.
Bu yüzden dinozorlar, böcekler ve uçan sürüngenler gibi hayvanlar daha büyük olabiliyordu. Günümüzdeki karmaşık ekosistemler ve insanların gezegene etkisi, büyük canlıların hayatta kalmasını zorlaştırıyor.
Üreme şekilleri, en son ortaya çıkan teorimiz.
Modern dünyadaki büyük memelilerin, ciddi seviyede kaynak harcaması gerektiren uzun gebelik dönemleri oluyor. Ayrıca annelerin tek bir embriyoyu uzun süre taşımaları gerektiğinden hareketleri sınırlanıyor, savunmasızlıkları artıyor. Doğum kanalının boyutu ise memelilerin çok büyüt boyutlara ulaşmasını engelliyor.
Öte yandan dinozorlar, yumurta bırakarak üreme süreçlerini dışsallaştırıyordu. Hayatta kalmak için çok daha fazla şansları vardı. Tipik bir dinozor, tek seferde 6-10 yumurta bırakıyordu ve bebek dinozorlar, kaynak çeşitliliğinin fazla olduğu ekosistemde hızla büyüyüyordu. Anneler, yavrularına kaynak ve enerji katkısı sağlamak zorunda değildi.
İşte tüm bu sebeplerden, günümüzdeki kara hayvanları hiçbir zaman bir dinozor boyutuna ulaşamıyor, belli bir noktada büyümeyi durduruyor.
Kaynaklar: Live Science, Science ABCDinozorlarla ilgili daha fazla içerik: