Gündelik kullanılan eşyalarda hatta duyunca şaşıracağınız gıdalarda bile radyasyon var ve bunları tüketerek ve kullanarak radyasyon almış oluyoruz.
Peki tehlikede miyiz?
1. Kedi kumu
Kedi kumunun özellikle kil veya bentonit içeren türleri, hafif radyoaktif özelliklere sahiptir. Hatta uluslararası sınır kontrol noktalarında bile bazı zamanlar radyasyon uyarılarına sebep olabilir.
Bunun sebebi, kilde doğal olarak bulunan toryum, uranyum ve potasyum-40 izotoplarıdır. Ortalama bir kil bazlı kedi kumunda, gram başına 4 pCi uranyum, 8 pCi potasyum-40 ve 3pCi toryum vardır.
Bu miktar, herhangi biri için şimdiye kadar bir sağlık problemine sebep olmamıştır ancak yine de dikkatli olmakta fayda var.
2. Muz
Bu meyve, potasyum açısından oldukça zengindir ve bu maddenin bir kısmı, doğal olarak radyoaktif olan potasyum-40 izotopunu içerir. Ortalama bir muz, saniyede yaklaşık 14 bozunma yayar ve 450 mg potasyum barındırır.
Yani farkında olmadan radyoaktif bir meyve tükettiğimizi söyleyebiliriz. Ancak bu noktada endişe edilecek bir şey yoktur. Tıpkı muz gibi havuç, patates ve kırmızı et hafif miktarlarda radyasyon barındırır.
3. Floresan ışıklar
Bazı floresan lambalarda küçük bir cam tüp bulunur. Bu tüp, beta ve gama radyasyonu yayan kripton-85 isimli bir radyoaktif gaz içerir. Ancak bu, tüp kırılmadığı sürece bir tehlike anlamına gelmez.
Tüp kırıldığında bile içerisindeki kimyasal maddelerin toksik etkisi, radyasyonun yaratabileceği risklerden genellikle çok daha büyük olur.
4. Duman dedektörleri
Çoğu duman dedektörü, içinde küçük miktarlarda amerisyum-241 izotopu bulundurur. Bu izotop, alfa parçacıkları ve beta radyasyonu yayar. Ayrıca amerisyum-241’in yarı ömrü yaklaşık 432 yıldır.
Yani bu izotop, kısa vadede yok olmayacaktır. Duman dedektörlerindeki bu kaynak, normal kullanımda herhangi bir risk oluşturmaz fakat dedektörün parçalanması sonucunda amerisyum çevrede birikebilir. Bu da gelecekte potansiyel bir çevre sorunu yaratabilir.
5. İşlenmiş değerli taşlar
Bazı değerli taşlar, örneğin zirkonyum gibi doğası gereği radyoaktiftir. Bunun dışında bazı değerli taşların renklerini güçlendirmek için nötron ışınlarıyla işlem yapılır. Bu yöntemle renklendirilen taşlar arasında turmalin, topaz ve beril yer alır.
Bazı yapay elmalar da metal oksitlerden yapılır ve bu taşların bazılarında radyoaktif elementler kullanılır. Yani bu taşlar düşük seviyede radyasyon yayar fakat bu radyasyonu vücudunuza almanız için uzun süreli temas gereklidir.
Kaynaklar: ThoughtCo, Department of Energyİlginizi çekebilir: