Türkiye İnsan Hakları ve Eşitlik Kurumu '(TİHEK) kararına göre, yüzde 40 görme engelli S.K, 17-18 Haziran 2023 tarihlerinde yapılan YKS'de ÖSYM'nin engelli ek puanı uygulamasından yararlanmak istedi. Talebi ÖSYM Engelli Adaylar Daire Başkanlığınca kabul edilmeyen öğrenci, ret nedenlerinin nesnel kriterlere dayanmadığını iddia ederek, gireceği sınavda kendisine engelli ek puanı verilmesi ve ret nedenlerinin nesnel kriterlere bağlanarak YKS kılavuzuna eklenmesi istemiyle TİHEK'e başvurdu. S.K. ayrıca, 2019'dan bu yana girdiği sınavlarda da ek puan verilmesini talep ettiğini ancak bunların da reddedildiğini ifade etti.
Kurumun incelemesi sırasında yazılı görüşü istenen S.K, aynı konuda Kamu Denetçiliği Kurumuna (KDK) da başvuruda bulunduğunu belirterek, KDK'nin tavsiye kararı üzerine kendisine engelli ek puanı verildiğini bildirdi. Sorunun tamamen çözülemediğini ifade eden başvurucu, engellilere tanınan ek puan uygulamasının nesnel kriterlere bağlanması talebini yineledi. İncelemesini tamamlayan TİHEK, başvuranın ek puan talebinin yerine getirilmesi nedeniyle bu yöndeki başvuruyu kabul edilemez buldu.
TİHEK, diğer başvuru yönünden ise "Başvuranın engelli ek puanının verileceği durumların nesnel kriterlere bağlanması talebine ilişkin makul düzenleme yapma ilkesine aykırı hareket edildiğini" tespit etti. Engellilik temelinde ayrımcılık yasağının ihlal edildiğine hükmeden kurum, ÖSYM'ye 20 bin lira idari para cezası verdi.
"Düzenleme farklı veya aynı engeli olan bireyler için de faydalı olabilir"
TİHEK'in kararında, engelli ek puanı için aranan kriterlerin nesnel koşullara bağlanarak kimlere nasıl verileceğinin kılavuzda açıkça belirtilmediği, başvuranın düzenleme yapılması yönündeki talebinin de ÖSYM tarafından soyut gerekçelerle reddedildiği kaydedildi. YKS kılavuzunda her ne kadar sağlık kurulu raporlarında belirtilen engel türü ve derecelerinin inceleneceği bildirilmiş olsa da bu incelemenin hangi usul ve esaslara göre yapılacağının yer almadığı ifade edildi.
Kararda, şunlar kaydedildi: "Başvuranın engelli ek puanının nesnel koşullara bağlanarak kime nasıl verileceğinin açıkça belirlenmesi ve YKS kılavuzuna eklenmesine ilişkin talebinin yalnızca başvuranın yararına olmadığı, böyle bir düzenlemenin yapılmasının farklı veya aynı engeli olan diğer bireyler için de faydalı olabileceği ve kamu yararı sağlayabileceği değerlendirilmiştir. Bu nedenle makul düzenleme yönündeki talebin amaca uygun, gerekli ve ölçülü olduğu anlaşılmıştır."