Tarım ve Orman Bakanlığı tarafından hazırlanan ve "Türk Gıda Kodeksi Gıda Etiketleme ve Tüketicileri Bilgilendirme Yönetmeliği Kılavuzu" kapsamında yapılan güncellemeler, gıda sektöründe değişikliklere kapı araladı. Gıda etiketleme, tanıtım ve sunum standartlarında tüketicilerin yanıltılmasını önlemek amacıyla yapılan bu düzenlemeler, özellikle vejetaryen ve vegan ürünler için yeni kurallar getiriyor.
Etiketlerde yanıltıcı ifadelere son
Güncellenen kılavuz, tüketicilerin doğru bilgilendirilmesini sağlamayı ve yanıltıcı algılar oluşturulmasını önlemeyi hedefliyor. Buna göre, gıda etiketlerinde, tanıtımlarında ve reklamlarında kullanılan ifadeler, görseller ve terimler yanıltıcı nitelikte olamayacak.
Örneğin:
*Zeytinyağı hariç bitkisel yağlarda zeytin veya zeytin ağacı görsellerine yer verilemeyecek.*Margarin etiketlerinde, tereyağını çağrıştıran süt, yayık, kova gibi görseller kullanılamayacak.*Ev yapımı tadında ifadesi kullanılabilecek ancak endüstriyel ölçekte üretilen ürünlerde "ev yapımı" ifadesine yer verilemeyecek.*Süt ve süt ürünleri için "köy", "ev", "geleneksel" gibi ifadeler yasaklanacak.
Vejetaryen ve vegan ürünler için yeni standartlar
Vejetaryen ve vegan tüketicilere yönelik gıdalar, kılavuzda geniş kapsamlı düzenlemelere tabi tutuldu. Yeni kurallar çerçevesinde:
*Vegan ve vejetaryen ürünlerin reklamı, tanıtımı ve piyasaya arzı sırasında hayvansal kökenli ürünlerin ikamesi algısını oluşturacak ifadeler ve görseller kullanılamayacak.*Vegan ürünler, adında veya görsellerinde hayvansal bir gıda algısı yaratmayacak. Örneğin, tamamen bitkisel bileşenlerden oluşan bir ürün *"peynir" adıyla tanıtılamayacak.Vejetaryen gıdaların etiketlerinde, kırmızı et, kanatlı eti ya da balık eti gibi hayvansal içerik çağrıştıran görseller yer almayacak.*Ancak "köfte", "sosis", "burger", "ızgara" gibi ifadeler ve görseller, ürünün bitkisel ya da vegan olduğu belirtilmek kaydıyla kullanılabilecek.
Vejetaryen ve vegan tüketicilere yönelik gıdaların, toplu tüketim yerlerinde sunumu da düzenlendi. Buna göre:
*Menülerde ve yazılı materyallerde, "vejetaryenler/veganlar için uygundur" gibi ifadeler açıkça belirtilecek.*Gıda işletmeleri, menü ya da dijital ekranlarda bu ürünlere kolayca erişim sağlayacak şekilde bilgilendirme yapacak.*Hayvansal kökenli içerik barındırmayan ürünler için "vejetaryen/vegan tüketimine uygundur" ifadesi yer alabilecek.
Kılavuzda, tüketicide yanıltıcı algı yaratabilecek ifadeler de yasaklandı. Örneğin:
"Peynir aromalı" bir üründe, "peynirli" ifadesi kullanılamayacak.Kahve karışımlarında, "yüzde 100 kahve" ifadesi yalnızca kahve dışı bileşen içermeyen ürünlerde yer alabilecek.Yer fıstığıyla üretilen baklavalar, yalnızca "yer fıstıklı" olarak tanımlanabilecek.
2026'ya kadar uyum süreci
Yeni düzenlemelerle birlikte gıda işletmecileri, 31 Aralık 2026'ya kadar kılavuzda belirtilen kurallara uyum sağlamakla yükümlü olacak. Bu tarihten sonra yeni kurallara uygun olmayan ürünlerin piyasada bulunmasına izin verilmeyecek.