2024 yılında yayımlanan “Sleep duration, chronotype, health and lifestyle factors affect cognition: a UK Biobank cross-sectional study” (Uyku süresi, kronotip, sağlık ve yaşam tarzı faktörleri bilişi etkiler: Birleşik Krallık Biyobankası kesitsel çalışması) isimli bir makale çarpıcı sonuçlar ortaya koydu.
Çalışma, uyku düzeni gibi faktörlerinin bilişsel performans üzerindeki etkilerini incelemeye odaklanıyor.
Öncelikle çalışmanın metodolojisini incelemekte fayda var.
Çalışma, İngiltere Biyobankası veri tabanından elde edilen 53-86 yaşları arasındaki 26.820 katılımcının verileri üzerine yapılmıştır.
Katılımcıların iki gruba ayrıldığı bu çalışmada birinci grubun %56’sı kadın olan 10.067 katılımcıdan, ikinci grubunsa yine %56’sı kadın olan 16.753 katılımcıdan oluştuğu belirtiliyor.
Çalışma kapsamında uyku süresi, kronotip (sabah insanları ve gece insanları), uyku kalitesi ve de sağlık ve yaşam tarzı (cinsiyet, yaş, kalp damar hastalıkları, diyabet, alkol tüketimi, sigara kullanımı, vücut kitle indeksi) faktörleri ele alınıyor.
Peki bulgular ne diyor? Geç uyuyan insanlar daha yüksek bilişsel performans gösteriyor.
Başka bir deyişle, “gece insanı” olarak da tanımladığımız geceleri ayakta kalan insanların sabah erken kalkan “gündüz insanlarına göre” daha yüksek zekâ seviyelerine sahip olduğu tespit ediliyor.
Buna ek olarak, 7-9 saat uyuyan bireylerin zekâ seviyelerinin 9 saatten fazla uyuyan bireylerinkine göre daha yüksek olduğu görülüyor.
Ayrıca, yaş arttıkça bilişsel performansın düştüğü, diyabet, kalp damar hastalıkları ve yüksek tansiyon gibi sağlık sorunlarının da bilişsel performansı olumsuz etkilediği belirtiliyor.
Özetle, bu araştırma uyku düzeni ve zekâ seviyesi arasındaki ilişkiyi ortaya koyarak çarpıcı sonuçlara ulaşıyor.
Tabii her araştırmada olduğu gibi bu araştırmanın da bazı kısıtları olabileceğini ve kendi örneklemi kapsamında genelleştirmenin doğru olacağını belirterek içeriğimizi noktalayalım.
Bilimsel makalelerin ışığında kaleme aldığımız ilginizi çekebilecek diğer içeriklerimiz: