Atatürk’ün, İzmir günlerinin son yılı olan 1934 Nisan ayı gezilerine devam ediyorum. Bu geziler, önemsediği İran Şehinşahı Rıza Pehlevi’nin Türkiye gezisinin askeri tabirle ön teftişiydi.
11 Nisan 1934 günü 07.30’da kalkan Cumhurbaşkanı, saat: 09.00’da ikametgâhından ayrılarak, önce Reşadiye Tayyare Alayı’nı, ardından da Tayyare topçu bataryasını denetlemiştir. Aynı gün, Seydiköy’deki Hava Kuvvetleri’ni denetleyen Cumhurbaşkanı, yakında bulunan piyade ve muhabere alaylarını da teftiş etmiştir.
O gün saat 12.40’da Seferihisar’a gelen Cumhurbaşkanı, ilçeye girmeden önce Sığacık’ta incelemelerde bulunmuştur. Karşılaştığı Sığacık İlkokul öğretmeninden not defterini istemiş, harf devrimine rağmen öğretmenin not defterinin eski yazıyla yazılmış olduğunu görünce üzülmüştür.
Cumhurbaşkanı, Seferihisar’daki askeri gazinoda ağırlanmış ve öğle yemeğini burada yedikten sonra, halkı selamlayarak, saat 13.45’de Seferhisar’dan ayrılmıştır.
Gaziemir Piyade Alayı’nı bir gün önce izleyen ve memnun kalan Cumhurbaşkanı, 57 Tümen Komutanı General Baki Vandemir tarafından Bornova’daki topçu birliklerini de görmeleri için davet edilmiştir. 11 Nisan 1934 günü 15.45’te, Cumhurbaşkanı, Bornova 57. Tümen’in Topçu Alayını ziyaret etmiştir. 57 Tümen Komutanı General Baki Vandemir, o günü şöyle anlatmıştır:
“Alayın 24 topluk bütün varlığıyla ortaya çıkan sakin fakat heybetli duruşunu ‘mükemmel’ taltif cümlesinden sonra, bizzat istediği hareketleri kendisinin emredeceğini söyleyerek alayı yürüyüşe geçirttirdi. 24 topun toprak üzerindeki izi yalnız iki tekerlekten ibaretti; istediği yanaşık hareketler sessiz, sanki tek topmuş gibi akıp gidiyordu. Kısa bir açılma ve mevzilenmenin yıldırım gibi süratle sona erdiğini görünce, ‘Kumandan beyefendi, bu alay vazifesini her zaman başarıyla yapar; bu alayı görmeseydim çok üzülürdüm; teşekkür ederim’ dediler. O gün bütün arkadaşların bayram günü oldu. Alay içinde bir şeref günü olarak kaydedildi.”
Daha sonra bir süre Zabit Yurdu’nda dinlenen Cumhurbaşkanı, aynı heyecan ve tezahürat içinde oradan ayrılmıştır.
İzmir’e dönüşte Bornova’yı ziyaret edeceğini duyan vatandaşlar, Cumhurbaşkanı’nın geçeceği yolların iki tarafını doldurarak beklemeye başlamışlardır.
Cumhurbaşkanı’nın otomobilinin karşıdan görünmesiyle birlikte yolun kenarına dizilmiş olan halk, anlatılamaz sevinç ve saygı ile dalgalanarak ellerindeki çiçekleri arabaya doğru fırlatınca ve bir anda bütün cadde bir çiçek bahçesine dönmüştür. Birçok çiçek buketleri takdim edilen Cumhurbaşkanı, kendisini kucaklamak hasretiyle çırpınan vatandaş topluluğunun karışmış ve yürüyerek herkese ayrı ayrı iltifatlarda bulunmuştur. Askeri birlikleri teftiş eden Atatürk, Bornova’da halkın arasına dalarak, onlarla hasret gidermiştir. Halk arasında dolaşan liderler özlemimle. 05 Şubat 2023
Ahmet Gürel
Atatürk Araştırmacısı
ADD GYK ÜYESİ