Kararlarımızda tuhaf bir eğilime kapılıyoruz. Sol tarafta yer alan basamaklar, sağ taraftakilerden daha baskın oluyor.
Bu garip ve ilginç durum, sayıların büyüsüne kapılmamıza ve yanıltıcı sonuçlara varmamıza da neden oluyor. Sol rakam ön yargısının hayatımıza nasıl etki ettiğini fark ettikten sonra sayıları okuma biçiminiz değişecek.
Sol rakam ön yargısı nedir?
Bazen sayılarla ilgili kararlarımızın mantıksız olduğunu fark etmişsinizdir. İşte tam bu noktada sol rakam ön yargısı yani sayıların solundaki basamakların sağındakilerden daha baskın algılanması eğilimi ortaya çıkıyor.
Örneğin, fiyat etiketlerinde 9 ile biten rakamlar neden bu kadar yaygın? Bu davranışın ardında yatan psikolojiyi anlayarak hem kişisel hem ticari kararlarımızı daha iyi kontrol edebiliriz.
Sayıların sol tarafı: psikolojik manipülasyonun başlangıcı
Bir alışverişte veya herhangi bir sayısal karşılaştırmada, insanların büyük çoğunluğu sayının solundaki ilk basamağa odaklanıyor.
Mağazada bir ürün 199 TL olarak fiyatlandırıldığında, ilk basamak olan "1" rakamı, tüketiciye sanki fiyat 200 TL'den oldukça düşükmüş gibi bir izlenim veriyor. Bu ön yargı o kadar güçlü ki bazı araştırmalara göre insanlar 299,99 TL ile 300 TL arasında ciddi bir fark olduğunu düşünüyor.
Aslında sayıların sağında kalan basamaklar, onlar ve birler basamağı, karar verme sürecinde sol taraf kadar etkili olamıyor.
Pazarlamacılar bu ön yargıyı uzun süredir kendi avantajlarına kullanıyor.
Firmalar, bu ön yargının farkında olup fiyat etiketlerinde bilerek 9 ile biten rakamlar kullanıyorlar. Satın alma olasılığı arttığından da hiç 0’la biten rakamlar görmüyoruz. Bu nedenle de alışveriş yaparken fiyatlandırma hilelerinin farkında olmak gerek.
Sadece alışverişte değil birçok alanda ön yargıya kapılıyoruz.
Spor müsabakasında skorları incelerken ya da bir sınav sonucunda puanları değerlendirirken de önce soldaki rakama bakıyoruz. Fark küçük olsa bile ilk bakışta büyük bir fark görüyoruz.
Bu konuda ilginç başka bir araştırma daha var. O da doktor ve hastalar arasında. Cerrahlar ameliyat kararında ya da tanı koymada aynı yanılgıya kapılıyor. 78/79 ve 80/81 yaş karşılaştırmasında doktorlar, 78/79’u tercih ediyor.
Sol basamak ön yargısının farkına vararak artık alışverişlerinizde veya diğer kararlarınızda davranış biçiminizi değiştirebilirsiniz. Bir ürünün fiyatının yalnızca sol tarafına bakmak yerine tam değerini göz önünde bulundurun. Böylelikle daha gerçekçi bir perspektif kazanabilirsiniz.
Kaynaklar: Science Direct, Newristics, American Marketing Association, National Library of MedicineKararlarınızı değiştirebilecek diğer içeriklerimiz: