Bilgisayarınızın ekranı birdenbire karardı ya da telefonunuz şarj olmuyor. İlk yapacağınız şey ne olurdu? Genelde bu soruya verilen cevap, cihazı kapatıp yeniden açmak ya da fişini çıkarıp yeniden takmak oluyor.
Fişi çıkardıktan sonra hemen yeniden takmak anlık olarak sorunu çözse bile ilerleyen zamanlarda büyük sorunlara yol açabiliyor. Bu nedenle, fişi çıkardıktan sonra biraz beklemek oldukça önemli.
Önerilen 30 saniyelik bekleme süresinin neden önemli olduğuna geçmeden önce bu önerinin nasıl ortaya çıktığına bir göz atalım.
1908 yılında General Electric tarafından üretilen ekmek kızartma makinelerinin tasarımı, günümüzdeki kızartma makinelerinden oldukça farklıydı. Fotoğrafta da gördüğünüz gibi makinenin açıkta kalan direnç telleri, kızartma esnasında kırmızı renkte parlıyor ve el sürüldüğünde kullanıcının ellerinin yanmasına neden oluyordu.
Bunun için üretici firma kırmızı rengin normal rengine dönmesini yani makinenin soğumasının beklenmesini öneriyordu. Bu bekleme süresi de yukarıda da yazdığımız gibi ortalama 30 saniye kadardı.
30 saniye kuralı günümüzde de hala tavsiye ediliyor. Peki, neden?
Bu sorunun cevabını net bir şekilde anlayabilmek için elektrik devresinin ve kapasitör adı verilen elemanların ne olduğunu öğrenmemiz gerekiyor. Sizleri çok teknik detaya boğmadan bu ikiliyi kısaca anlatacağız.
İlkokul fen bilgisi derslerinden de hatırlayacağınız gibi bir elektrik devresi aktif ve pasif elemanlardan oluşur. Aktif elemanlar hücreye akım sağlar yani cihaza elektrik verir.
Pasif elemanlar ise hazır bir devreden akan akımı düzenleyen ya da devre üzerinde çalışan elemanlardır. Yani pasif elemanlar kendi akımlarını üretmezler.
Kapasitörler, voltajı düzenleyen ve elektrik yüklerini depolayan elemanlardır. Bu elemanlar, cihazların doğru çalışması için gerekli olan elemanların başında gelirler.
Kapasitörler, düzensiz voltajlar ya da güç dengesizlikleri nedeniyle cihazların kısa devre yapmasını ya da zarar görmesini önler.
İşte, fişi çektikten sonra 30 saniye beklememizi gerekli kılan şey kapasitörlerdir.
Çünkü fişi çektikten sonra bile bu elemanda hala elektrik yükleri kalmış olabilir. Bu durumda fişi yeniden takmak elektrik yüklerinin aniden ve yeniden devreye girmesine neden olabileceği için elektrik çarpmasına ya da cihaza fazla yük binmesine neden olabilir. Bu da anlık olarak kullanıcıya zarar vereceği gibi ürüne de ilerleyen zamanlarda büyük zararlar verebilir.
Tüm bu nedenlerden dolayı fişi çektikten sonra 30 saniye kadar beklemek önemlidir. Bu kısa sürede kapasitörlerdeki tüm elektrik yükleri tamamen boşalır ve fiş yeniden takıldığında cihaz güvenli bir şekilde çalışır.