Son dönemde özellikle gıda ürünlerinde yaşanan fahiş fiyat artışları ve stokçuluk, tüketicileri zor durumda bırakıyor. Üretim maliyetlerinde kayda değer bir artış olmamasına rağmen, bazı marketler ve aracı firmalar, ürünleri yüksek fiyatlarla piyasaya sunarak büyük karlar elde ediyor. Bu durumu fırsatçılık olarak değerlendiren uzmanlar, fiyatların tarladan sofraya kadar şişirilmesinin, hem üreticiye hem de tüketiciye zarar verdiğini vurguluyor.
Cumhurbaşkanı Erdoğan, fahiş fiyat uygulayan markaları boykot etmeye çağırırken alanında uzman isimlerde bu çağrının önlenebilir bir denetim mekanizması olabileceğini belirtti.
“SERBEST PİYASA DEĞİL LAKAYT PİYASA!”
3 Ocak’ta açıklanan düşük enflasyon verileri sonrası, piyasalarda hala yüksek fiyatlar dikkat çekiyor. Cumhurbaşkanı Erdoğan, fahiş fiyat uygulayan markaları boykot etmeye çağırırken, İktisatçı Prof. Dr. Yusuf Dinç, serbest piyasa ekonomisinin şu an Türkiye'de "lakayt piyasa" olarak tanımlandığını vurguladı.
Prof. Dr. Yusuf Dinç, hükümetin serbest piyasa ekonomisi kurallarına bağlılık vurgusu yaptığına ancak halkın, piyasa koşullarına müdahale edilmesi yönünde bir talebi bulunduğuna dikkat çekti. Dinç, bu durumun Türkiye'deki ekonomik dinamiklerin bir yansıması olduğunu ifade etti: “Bugünkü piyasa şartlarına serbest piyasa denemez, burada bir lakaytlık var. Bu nedenle yapılacak müdahaleler, serbest piyasa müdahalesi olarak kabul edilmemelidir.”
Fahiş fiyat uygulamaları ile ilgili konuşan Dinç, “Vatandaşın hangi markanın fahiş fiyat uyguladığını ayırt etmesi zor. Bu noktada önemli olan, kamunun gözetimi ve vatandaşın fiyat farkındalığıdır" dedi.
Ayrıca, fiyatların karşılaştırılabilmesi adına bir "bereket" projesi önerisini hatırlatarak, “Bir önceki ekonomi yönetimi döneminde fiyatların karşılaştırılabileceği bir sistem önerilmişti. Bu tür bir sistemin hayata geçmesi, vatandaşın farkındalığını artırabilir” dedi.
“BUNUN ADI SOYGUN”
İstanbul Ziraat Odası Başkanı Ömer Demir, son dönemde artan fahiş fiyatların tüketiciyi mağdur ettiğini belirterek, Cumhurbaşkanı Erdoğan’ın boykot çağrısını desteklediklerini ve serbest piyasa adı altında yapılan fiyat artışlarının aslında bir "vurgun" olduğunu ifade etti.
İstanbul Ziraat Odası Başkanı Demir, "Sayın Cumhurbaşkanımızın söylemi çok önemli. Bizler de her platformda tüketicilere, bu fahiş fiyatları uygulayan, 5 liraya aldığı ürünü 50 liraya satan vurguncuların ürünlerini almayın diye çağrıda bulunuyoruz. Bizim alacağımız yeni fiyat zammı, bunlar tarafından önceden şişirilerek tüketiciye sunuluyor. Bu, yıllardır devam eden bir sorun."
Demir, son zamanlarda gıda fiyatlarının hızla arttığına dikkat çekerek, "Serbest piyasa" adı altında yapılan bu fiyat artışlarının aslında "kara borsacılık" ve "stokçuluk" olduğunu belirtti.
Demir, "Serbest piyasa nedir? Üreticiden makul fiyatı alıp kaliteli ürünü tüketiciye makul fiyata satmaktır. Ama bu kişiler, üreticiden aldığı ürünü, fahiş fiyatlarla vatandaşa satıyor ve buna serbest piyasa diyorlar. Bu kabul edilemez!" diyerek durumu eleştirdi.
Ziraat Odası Başkanı, tüm bu olumsuzluklara karşı hükümetin yanı sıra vatandaşların da aktif rol oynaması gerektiğini, fırsatçılıkla mücadelede herkesin bir "müfettiş" gibi davranarak şikayetlerde bulunmasının önemini vurguladı.
“YAPTIRIM UYGULANMALI”
Fahiş fiyat artışlarında tüketicilerin yapabilecekleri uygulamaları belirten TÜKONFED Hukuk Komisyonu Üyesi Av. Derya Deniz Dalgın, e devlet ve ALO 175 Tüketici Danışma Hattı üzerinden kişisel şikayetlerinde bulunabileceğini açıkladı. Av. Derya Deniz Dalgın, somut deliller ile o işletmelere yaptırım uygulanabileceğini belirtti.
Ancak hangi firmaya ne kadar ceza kesildiğinin belli olmaması sebebiyle caydırıcılık olmadığını söyleyen Av. Derya Deniz Dalgın, öte yandan tavsiye edilen satış fiyatının da ambalajın üzerinde bulunması gerektiğini savundu.