?>

Fay Hatlarındaki "Stres ve Gerilim" Aslında Nedir?

İçimizi yakan ve 10 ili doğrudan etkileyen deprem felaketinden sonra fay hatlarındaki gerilim ve stres, sık sık uzmanlar tarafından gündeme getiriliyor. Peki bu kavramlar aslında ne anlama geliyor?

Teknoloji - 2 yıl önce

Türkiye, deprem kuşağında yer alan bir ülke ve bu yüzden de sık sık büyük depremlere şahit oluyor. Depremlerin de yapıları farklı olduğu, arazi tipine göre farklı şekilde etkiler ortaya çıktığı için hem zeminleri hem de altındaki fay hatlarını anlamak büyük önem taşıyor. 

Depremleri anlamak için ise stres ve gerilim kavramlarını anlamak büyük önem taşıyor. Stres, bir malzemenin deforme olmasına veya kırılmasına neden olmak için uygulanan kuvvettir. Gerilim, uygulanan stres nedeniyle bir malzemenin yaşadığı deformasyondur. Deprem söz konusu olduğunda, bu iki terim, yer kabuğundaki değişiklikleri tanımlamak için kullanılmaktadır. 

Yer kabuğu aslında iç içe geçmiş, levha adı verilen plakalardan oluşur.

Son yaşanan depremlerde de Arap Levhası kuzeye doğru hareket ederek Anadolu Levhası'na baskı yaptı.

Doğu Anadolu Fayı, “doğrultu atımlı” bir fay hattı. Yani sert kaya blokları, birbirlerine dikey bir baskı uyguluyor. Bir kaya bloğu dayanamayıp çöktüğünde yatay olarak harekete geçer. Bu da depremin ortaya çıkmasına neden olur. 

Yer kabuğu, deforme olmasına ve kırılmasına neden olarak depreme yol açan muazzam tektonik kuvvetlere maruz kalır. Deprem meydana geldiğinde, kabuktaki tektonik gerilme, yüzeydeki yapılara zarar verebilecek bir dizi şok dalgası üretir. Bu şok dalgalarının gücü, depremden önce kabuğa uygulanan stres miktarına ve deprem sırasında yaşadığı gerilme miktarına bağlıdır. Stres ve gerilme arasındaki etkileşimi anlamak, gelecekteki depremleri tahmin etmek ve bunlara hazırlanmak için çok önemlidir.

Depremlerin nasıl oluştuğu, ortaya çıkan dalgalar üzerinde de etkilidir. Depremler, dalgalar halinde ilerler.

Bu dalgalardan ilki, yüzeye ilk olarak ulaşan ve sismografın ilk ölçümlediği dalga olan Primary (birincil) dalgadır.

Arkasından da ikincil dalga (secondary) olarak adlandırılan dalga gelir. Bu dalga geldiğinde katı materyallerde hareket başlamış olur. İlk dalgadan çok daha hızlı olur. 

Ardından da Longitidunal olarak adlandırılan yüzey dalgası gelir. Hızı az bir dalgadır ancak çok daha yıkıcı etkiye sahiptir. Özellikle alüvyon ve tabansuyu yoğun ise etkisi daha fazla olur. 

Son olarak da R dalgası gelir ki bu dalgada artık yer kabuğu, adeta denizdeki dalgalar gibi hareket etmeye başlar.

Plakalar birbirlerini ittikçe, plakaların yarattığı etki de büyür. Bu etkiye stres/gerilim adı veriliyor. Stres, bir noktada depremlere neden oluyor. Stresin miktarı ise depremin boyutuna etki ediyor.

Haftanın Öne Çıkanları

Deprem yıkılan Rönesans Rezidans'ın müteahhidi Mehmet Yaşar Coşkun'dan inanılmaz savunma!

2023-02-12 06:18 - Gündem

Umutlar yıkıldı.. Taha Duymaz'dan kötü haber geldi

2023-02-13 22:09 - Gündem

Adanademirspor ligden çekildi mi? Adana Demirspor Süper Lig'den çekildi mi?

2023-02-13 09:09 - Spor

Kuruluş Osman'da rol alan oyuncu Çağdaş Çankaya ve eşi hayatını kaybetti

2023-02-12 16:55 - Gündem

TV100 muhabiri Sertaç Murat Koç kimdir?

2023-02-12 15:10 - Gündem

Rönesans Rezidans sakini: Volkan Demirel de orada oturuyordu

2023-02-14 12:10 - Gündem

Depremde yıkılan Rönesans Rezidans'ın müteahhidi Mehmet Yaşar Coşkun'dan inanılmaz savunma

2023-02-12 06:48 - Gündem

Tabak kırılmayan binanın müteahhidi Akın Öncül kimdir?

2023-02-16 17:21 - Gündem

Depremde Hatay'daki zeytinlik ikiye bölündü, 50 metre genişliğinde vadi oluştu

2023-02-11 13:56 - Gündem

Merakla bekleniyordu: Enkaz altındaki Taha Duymaz hakkında yeni gelişme

2023-02-16 22:28 - Gündem

İlgili Haberler

İran, WhatsApp ve Google Play Yasağını Kaldırdı

16:18 - Teknoloji

10 Yılbaşı Hediyesi Tavsiyesi

16:07 - Teknoloji

Uzayda Ölürseniz Vücudunuza Neler Olur?

15:38 - Teknoloji

NVIDIA RTX 5070 Ti ve RTX 5070'in Özellikleri Sızdırıldı

15:28 - Teknoloji

Windows 11 24H2 Güncellemesinin Yeni Bir Sorunu Daha Var

15:17 - Teknoloji

Günün Manşetleri

Balıkesir'de TIR’la öğrenci servisi çarpıştı! Öğrencilerin durumu ağır!

16:22 - Gündem

MASAK: Nakit yatırılması ve çekimi sırasında belge istenmesi söz konusu değil

16:18 - Ekonomi

Stajyer maaşları belli oldu: 2025 yılında stajyerlere ne kadar maaş verilecek?

16:13 - Gündem

En lezzetli iç pilavlı tavuk tarifi: Nar gibi kızarmış ve muhteşem

16:08 - Yaşam

Cumhurbaşkanı Erdoğan'dan Aliyev'e başsağlığı telefonu!

16:03 - Gündem