TBMM Genel Kurulu'nda, fahiş fiyat artışı ve stokçuluk cezalarının artırılmasını da içeren Türk Ticaret Kanunu ile Bazı Kanunlarda Değişiklik Yapılması Hakkında Kanun Teklifi'nin görüşmelerine başlandı.
Teklifin tümü üzerindeki görüşmelerde partisi adına söz alan Saadet Partisi Grup Başkanvekili İsa Mesih Şahin, ticari hayatın düzenlenmesine ilişkin olumlu adımlara destek vermek istediklerini belirtti. Çıkarılan kanunlarda ihtiyaçlara yönelik adımların atılamadığını aktaran Şahin, "Yüksek gıda enflasyonuna çözümler aranıyor. Sorun yanlış tespit ediliyor. Sorun yanlış tespit edildiği için cezaların artırılması gibi çözümler ortaya konuluyor. Gıda enflasyonunu bu tedbirlerle çözemeyiz. Daha bütüncül çözümler ortaya koymak zorundayız." diye konuştu.
Yüksek enflasyonun sebebinin yanlış para politikaları olduğunu kaydeden Şahin, esnafı rahatlatacak düzenlemeler yapılması gerektiğini belirtti.
Saadet Partisi Antalya Milletvekili Serap Yazıcı Özbudun da kanun teklifinin birinci maddesinin yürürlüğünün 26 Nisan 2024 olmasına tepki gösterdi. Özbudun, "Kanunlar Resmi Gazete'de yayımlandığı tarihte yürürlüğe girerler. Bunun istisnası nedir? Kanun koyucu özel bir maksada istinaden yürürlük tarihini daha ileri bir tarih gösterebilir ama daha geri bir tarih olarak gösterilemez. Yani kanunlar geçmişe yürütülemez." ifadelerini kullandı.
İYİ Parti Çanakkale Milletvekili Rıdvan Uz, kanun teklifinin bazı maddelerini eleştirerek, teklifle fahiş fiyatlarla ilgili etkili mücadele edileceğine dair bir algı oluşturulmaya çalışıldığını ifade etti. İYİ Partili Uz, sözlerini şöyle sürdürdü:
"Zabıta tedbirleriyle ekonomi düzelmez. Son 5 yıl içerisinde zabıta tedbiriyle enflasyonla mücadele adı altında yapmadığınız kalmadı. Yanınıza kameraları alarak soğan depolarını polisiye filmlerin sahnelerini aratmayacak görüntülerle basmaya kalktınız. 2019 yılında yerel seçimlere giderken ülkenin en önemli meydanlarında tanzim satış yerleri açtınız. Sizler açısından hep başkaları, hep esnaf, hep millet suçlu. Fakat 22 yılın sonunda bugün ülkede yaşanılan ekonomik sıkıntıların sorumluluğunu başkalarına yükleyemezsiniz. Soğan ve patates üreticisi, çiftçi ve marketler stokçu değildir, enflasyon karşısında sermayesini korumak için önden mal alan esnaf hiç stokçu değildir."
Uz, yüksek enflasyonun sebeplerinin ısrarla uygulanmaya çalışılan yanlış maliye ve para politikası ile güven telkin etmeyen ekonomi yöneticileri olduğunu savundu.
CHP'Lİ TANAL KÜRSÜYÜ İŞGAL ETTİ
CHP Şanlıurfa Milletvekili Mahmut Tanal da yerinden söz alarak, kanun teklifi hakkında Kanunlar ve Kararlar Başkanlığı Araştırma ve İnceleme Bürosunun hazırladığı inceleme raporunun kendisine verilmediğini belirtti ve Meclis Başkanvekili Sırrı Süreyya Önder'den, raporun kendisine iletilmesini talep etti.
Önder'in, böyle bir yetkisi olmadığını söylemesi üzerine Tanal, kürsüyü işgal etti. Bunun üzerine Önder, birleşime ara verdi.
CHP Grup Başkanvekili Ali Mahir Başarır ile AK Parti Bursa Milletvekili ve Sanayi, Ticaret, Enerji, Tabii Kaynaklar, Bilgi ve Teknoloji Komisyonu Başkanı Mustafa Varank, Tanal ile bir süre görüştü. Görüşmenin ardından Tanal, Genel Kurul Salonu'ndan ayrılarak Kanunlar ve Kararlar Başkanlığına gitti.
MHP Antalya Milletvekili Abdurrahman Başkan, küresel ekonomiyle ticaret uygulamalarının hızla dönüştüğü bir dünyada ticaret politikalarının uygulanmasına yönelik tedbirlerin alınmasının, Türkiye'nin ekonomik büyümesine katkı sağlayacağını söyledi.
Başkan, Genel Kurul'da görüşülen kanun teklifiyle, ticari hayatta yaşanan gelişmelere uygun olarak ihtiyaç duyulan kanuni düzenlemelerin hayata geçirilmesinin hedeflendiğini dile getirdi. Düzenlemelerle kooperatiflerin toplumda güven ve saygınlık kazanmalarına, şeffaf ve hesap verilebilir bir duruma gelmelerine yardımcı olunacağını kaydeden Başkan, tarım ürünlerine yönelik lisanlı depo işletmeleri ve yetkili sınıflandırıcılar aracılığıyla yapılan denetimler sayesinde piyasada haksız rekabetin önüne geçilerek adil bir ticaret ortamının sağlanacağının altını çizdi.
Reklam Kurulu tarafından falcılık, büyücülük, pos tefeciliği gibi dijital alanda yaşanan yanıltıcı ve aldatıcı reklamlar ile haksız ticari uygulamalara karşı daha etkin mücadele edileceğini aktaran Başkan, "Teklifle, idari para cezası tutarlarını artıracak ve idari yaptırımların kapsamını genişletmiş olacağız. Teklif, Genel Kurulumuzda kabul edilip kanunlaştıktan sonra Ticaret Bakanlığımız tarafından bir takvim yılı içinde en az 3 defa stokçuluk yaptığı tespit edilen üretici, tedarikçi ve perakende işletmelere altı güne kadar kapatma cezası verebilecektir." diye konuştu.
DEM Parti Hakkari Milletvekili Öznur Bartın, iktidarın ilgili kanun teklifini antidemokratik yöntemle hazırladığını ileri sürdü.
Teklifin, TBMM'ye sunulmadan önce ilgili odalar, sendikalar, dernekler ve demokratik kitle örgütlerinden görüşler alınması gerektiğini dile getiren Bartın, "Bu teklif sermayedarlara avantaj ve kolaylık sağlayacak düzenlemeler içermektedir. Çünkü iktidar kendisini emekçiye, çiftçiye, üreticiye, yoksula, halka değil, bir grup yandaşa karşı borçlu görüyor, onların ihyası için çabalar harcıyor, sermayedarların taleplerini önceliyor." diye konuştu.
Teklifinin en çarpıcı maddesinin fahiş fiyat ve stokçuluğa getirilecek cezalara ilişkin madde olduğunu belirten Bartın, "Enflasyonun bu denli can yakıcı olmasının ve kalıcı hale gelmesinin sebebi sanki iktidarın kendi yanlış tercihleri ve yanlış ekonomik politikaları değilmiş gibi enflasyona esnaf ve küçük üretici sebep oluyormuş gibi cezai yaptırımları arttırarak sorunu çözeceklerini iddia etmektedirler. İktidar, bu durumla sorumluluktan kaçıp üreticiyi tek sorumlu gösterme, günah keçisi yapma çabasına girmiştir." ifadelerini kullandı.
CHP Kocaeli Milletvekili Nail Çiler, torba kanun yapma yöntemini eleştirerek, hükümetin torba kanun sevdasını bırakmasını istedi.
Açıklanan tasarruf tedbirleri paketinin sembolik adımlardan ibaret olduğunu öne süren Çiler, "2023 yılının yaz ayında tasarruf paketi zaten açıklanmıştı. Cari açığın kapanmasında, ekonomik refahın sağlanmasında, enflasyonla mücadelede anlamlı adımlar atılmasında müspet sonuçlar alamadık. Memuru, işçisi, emeklisi, toplumun büyük kesimi zorlukla yaşamaya çalışıyor, çok ciddi bir yoksullaşma var. Siz vatandaşlarımızı enflasyonla yaşamaya alıştırdınız." diye konuştu.
Çiler, kanun teklifinin kapsamlı düzenlemeler getirmediğini, yüksek gıda enflasyonuna ve maliyet artışlarına bütüncül bir çözüm içermediğini savundu.
Gıda fiyatlarındaki artışa dikkati çeken Çiler, "G20 ülkeleri içinde gıda enflasyonu en yüksek ikinci ülke Türkiye. Savaştaki Rusya'nın gıda enflasyonu bizden daha düşük. Kovid döneminde dünyada gıda fiyatları arttı ancak sonra düşüşe geçti. Bizde neden düşmedi? Gıda fiyatlarındaki artışların nedeninin pazar tezgahlarındaki yüksek kira bedelleri olduğunu varsayan bu teklif, sorunun merkezine odaklanmamıştır." değerlendirmesinde bulundu.
CHP'li Çiler'in konuşmasının ardından TBMM Başkanvekili Önder, birleşime ara verdi. Aranın ardından komisyonun yerini almaması üzerine Önder, birleşimi saat 14.00'te toplanmak üzere kapattı.