Habertürk’ten Ahmet Kıvanç, emekli aylığının yanlış bağlanma ihtimaline karşı EYT’lilerin neler yapması gerektiğini yazdı.
Emeklilikte yaşa takılanlar kanunu kapsamında hemen emekli olabilecek kişilerin sayısı 2.2 milyon olarak açıklandı. Çalışma ve Sosyal Güvenlik Bakanı Vedat Bilgin, bunlardan yaklaşık 1.8 milyon kişinin emeklilik başvurusu yaptığını, koşulları sağlamış olmasına rağmen 400 bin kişinin emeklilik başvurusunda bulunmadığını söyledi. Başvuranlardan yaklaşık 1 milyon kişiye emekli aylığının bağlandığını belirten Bilgin, “Normal zamanda ayda ortalama 35-40 bin kişiye emekli maaşı bağlanırken şimdi iki ayda yaklaşık 1 milyon kişiye bağladık. Bu, bizim çalışanlarımızın, SGK personelinin tamamen özverileri ile ilgili bir şeydir. EYT’lilere maaş bağlamak için cumartesi – pazar demeden çalışan arkadaşlarımızı kutluyorum” dedi.
SGK 2022 yılının tamamında 302 bin 102 SSK’lı, 40 bin 443 BAĞ-KUR’lu ve 27 bin 514 Emekli Sandığı iştirakçisinin emeklilik işlemini gerçekleştirdi, ayrıca 11 bin dolayında kişiye de malullük aylığı bağladı. Geçen yılın tamamında 381 bin kişiye emekli aylığı bağlanırken, emeklilik başvurusu yapan 1.8 milyon EYT’liden 1 milyonuna 2 ay içerisinde aylık bağlandı. Kalan 800 bin kişinin aylık bağlama işleminin de kısa sürede tamamlanması bekleniyor.
SGK’da emekli aylığı bağlama işlemleri uzman personel eliyle yürütülüyor. EYT’lilerin işlemlerini hızlandırmak amacıyla uzman olmayan personel de hızlandırılmış eğitimden geçirilerek aylık bağlama işinde görevlendirildi. Emekli aylığı bağlama işlemlerinde normal zamanda da çeşitli sebeplerle hatalar yaşanabiliyor. Sürecin hızlandırılması nedeniyle EYT’lilere hatalı aylık bağlama riski daha da arttı.
EMEKLİ AYLIĞI MİKTARI YANLIŞ HESAPLANIRSA NE OLACAK?
Bazı hizmetlerin sonradan tespit edilmesi, başka kişilere ait hizmetlerin karışması, aylığın hesaplanmasına esas gün ve kazanç bilgilerinin veya diğer bilgilerin aylık bağlama programlarına yanlış girilmesi gibi sebeplerle aylık miktarı yanlış hesaplanabiliyor. Bu durumun sonradan tespit edilmesi halinde, emeklilik dilekçesi verilen tarih itibarıyla emekli aylığı yeniden hesaplanarak düzeltiliyor.
Hesaplanan yeni aylık eski aylıktan yüksekse, başlangıç tarihinden itibaren hesaplanan farklar emekliye ödeniyor.
Hesaplanan yeni aylık eski aylıktan düşükse, öncelikle hatanın vatandaştan mı SGK’dan mı kaynaklandığına bakılıyor. Fazla ödemenin vatandaşın kasıtlı veya kusurlu davranışlarından kaynaklanması durumunda geriye doğru 10 yıl süreyle fazla ödenen tutarlar geri alınıyor. Fazla ödeme SGK’nın hatalı işlemlerinden kaynaklanmışsa geriye doğru 5 yıllık dönemde yapılan fazla ödemeler tahsil ediliyor.
Fazla ödeme konusunda vatandaşın kusuru genellikle sahte sigortalılık nedeniyle ortaya çıkıyor. Fiilen çalışmadığı halde bir işyerinden sigortalı gösterildiği sonradan tespit edilen kişilerin bu çalışmaları geçersiz sayıldığı için emekli aylığı azaltılabildiği gibi iptal de edilebiliyor.
EMEKLİ AYLIĞI YANLIŞ BAĞLANAN EYT’Lİ NE YAPMALI?
SGK’nın hatasından dolayı emekli aylığı yanlış bağlananların herhangi bir hak kaybı söz konusu olmuyor. Hatalı işlem düzeltilerek, emeklilik dilekçesi verilen tarihten itibaren hesaplanan aylık farkı emekliye ödeniyor.
Emekli aylığı yanlış bağlanan EYT’liler bağlı bulundukları sosyal güvenlik il müdürlüklerine dilekçe ile başvurabilirler. Özellikle emeklilik başvurusu yapmadan önce e-Devlet’te maaş robotunda gördükleri tutar ile bağlanan emekli aylığı arasında fark bulunan EYT'liler, emekli aylıklarının yeniden hesaplanmasını talep edebilirler.
Sosyal Güvenlik Kurumu, emekli aylığı bağlanan vatandaşları ayrıntılı bir şekilde bilgilendiriyor. Hizmet dökümleri kontrol edilerek, varsa eksik hizmetlerin (prim günlerinin) de dikkate alınması için dilekçe verilmelidir.
EN DÜŞÜK EMEKLİ AYLIĞININ ALTINDA AYLIK ALANLAR DA HATA VARSA İTİRAZ ETMELİ
Bu yıl çıkartılan kanun uyarınca, emekli aylığı 7.500 TL’nin altında olanların aylığı Hazinece 7.500 TL’ye tamamlanıyor. Emekli aylıkları ocak ve temmuz aylarında 6 ayda bir artırılırken, öncelikle kök aylıkları artırılıyor. Enflasyon farkı hesaplanan kök aylık, şu an için 7.500 TL olan limitin altında kalırsa, aradaki fark Hazine tarafından karşılanarak emekliye 7.500 TL ödeniyor.
Örneğin, bağlanan kök aylığı 6.100 lira olan ancak 7.500 TL ödenen bir kişinin durumunu ele alalım. Bu yıl ocak – haziran döneminde enflasyon yüzde 30 olursa, bu emeklinin 6.100 TL olan kök aylığı yüzde 30 artışla 7.930 TL’ye çıkacağı için temmuz ayından itibaren 7.500 TL yerine 7.930 TL aylık alacak. Bu kişinin kök aylığı 6.100 TL yerine yanlışlıkla 5.000 TL olarak hesaplanırsa yüzde 30 enflasyon farkı bu kez 5.000 TL için hesaplanacak. Hesaplanan tutar 6.500 TL olacağı için bu emekli temmuzdan sonra da 7.500 TL aylık almaya devam edecek.
Söz konusu EYT’li “Kök aylığım 6.100 TL de olsa 5.000 TL de olsa fark etmez, nasıl olsa 7.500 TL ödeniyor” diye düşünmemeli, itirazını yapmalı. Çünkü, son bir yıl içinde en düşük emekli aylığı her ne kadar peş peşe önce 3.500 TL’den 5.500 TL’ye, sonra da 7.500 TL’ye yükseltildi ise de her zaman bu şekilde artırılmayabilir. O nedenle en düşük emekli aylığının altında aylık alan EYT’liler de aylıklarında bir hata varsa dilekçe vermeyi ihmal etmemelidir.