Okyanusların en derinine, uzayın en uzak noktasına gidebiliyoruz ama henüz bizi biz yapan beynimizin kıvrımlarına tam olarak giremedik. Elbette ortaya atılan sayısız teori var ama zihnimizi ortaya koyup da bak ben bunları düşünüyorum ya da hissediyorum demek hala mümkün değil. İşte bu noktada devreye empati becerisi giriyor ve karşımızdakini bir şekilde anlama çabası oluşuyor.
Empati kurmaktan kavramsal anlamda bir beceri olarak bahsetsek bile aslında toplumsal yaşamın temellerini oluşturuyor diyebiliriz. Çünkü yaşamadığımız ve belki de asla yaşayamayacağımız bir şeyi yaşamış kişinin duygularını ve düşüncelerinin anlamamızın tek yolu empati kurmaktır. Gelin empati nedir, nasıl kurulur yakından bakalım ve gerçekten de anlatıldığı kadar önemli olup olmadığını görelim.
Kısaca bir tanım yaparak başlayalım: Empati nedir?
En temel tanımıyla empati; kişinin, kendisini başka bir kişinin yerine koyarak onun hissettiklerini hissetme becerisidir. Diğer insanların duygusal olarak neler hissettiğini anlamak, olaylara o insanların bakış açısı ile bakmak ve dahası, kendimizi onların yerine koymak empatidir.
Empati nasıl kurulur? Bilim insanlarının konu hakkında ortaya koydukları iki temel teori var:
Simülasyon teorisiZihin teorisiSimülasyon teorisi:
Adından da anlaşılacağı üzere simülasyon teorisine göre empati becerisi aslında kişinin, başka bir kişinin yaşadıklarını kendisi yaşıyormuş gibi simüle ederek hissi tanıma becerisidir. Yani bir arkadaşınızın başına gelen olayı ya benim başıma gelseydi diyerek düşünüyor ve onunla aynı ya da en azından benzer hislere kapılıyorsunuz. Beynimizdeki ayna nöronların bunu sağlama becerisi olduğu düşünülüyor.
Zihin teorisi:
Zihin teorisi, empatinin aslında biraz da toplumsal kurallara göre gerçekleştiğini iddia ediyor. Bir kişinin başına gelen bir olay sonrası o kişi ne yaşar diye düşünüyor ve daha önce gördüğümüz örnekler üzerinden o kişinin hissini anlamlandırmaya çalışıyoruz. Yani aslında onun yaşadıklarını hissetmiyor yalnızca düşünerek onun neler hissettiğini daha önce gördüğümüz örnekler üzerinden belirli bir çerçeveye oturtmaya çalışıyoruz.