Dünyanın en değerli otomobil şirketi, dünyanın ilk özel uzay taşımacılığı firması ve dünyanın en tartışmalı sosyal medya platformu artık aynı kişiye ait. 2022 yılında Twitter’ı 46 milyar dolara satın alan Elon Musk, "ifade özgürlüğü" diye diye başımızın etini yediği bir dönemin ardından şirketi her tuşa basarak yönetmeye başladı.
Aldığı ani ve açıklanması güç kararlar, aslında Musk’ı daha önce tanımış olanlar için çok da şaşırtıcı değildi. 2018’de Tayland’daki bir mağarada mahsur kalan çocukları kurtaracak dalgıçlara SpaceX’in ürettiği bir oksijen tüpünü vermeyi teklif eden Musk, mantıklı bir nedenle bu teklifi reddeden dalgıca “pedofili” diyecek kadar ileri gittiğinde; anlaşıldı ki hiç de normal bir milyarder değildi. Bu tip davranış ve tutumlarının sayısı, zamanla tıpkı servetindeki dolar sayısı kadar arttı. Ancak kendisinin X harfine olan takıntısı hiç değişmedi.
Başlamadan önce, Elon Musk'ın öyküsünü -kurduğu tüm şirketler üzerinden- izleyebilirsiniz:
Yıl 1999, tarihin ilk dijital bankacılık sistemlerinden birisi “x.com” kuruluyor:
Palo Alto, Kaliforniya’da yaşayan çiçeği burnunda iki kardeş girişimci; Elon ve Kimbal Musk daha 30’lu yaşlarında bile değiller. Ancak dijital bir şehir rehberi sistemi olan Zip2 yazılımını 307 milyon dolara, dönemin teknoloji devi Compaq’a satıyorlar. Bu satış ile birlikte Musk cebine kemiksiz 22 milyon dolar para kalıyor ki bu miktar, eğer 1999 yılındaysanız -günümüze kıyasla- büyük bir servet.
Henüz 28 yaşındayken Silikon Vadisi milyoneri olan Musk, o dergi senin bu gazete benim başarılarını anlatıyor; pahalı spor arabalara biniyor ve mankenleri koluna takıyordu. Genç yaşta gelen şöhret ve zenginliğin sefasını sürdüğü 1 yılın ardından, 1999’da hep aklında olan soruna çözüm üretti:
"Bankaları internetle buluştursak nasıl olur?"
Aslında bu daha önce yapılmıştı, ancak internet altyapılarının sınırlı olması ve potansiyelinin daha önce fark edilememesi nedeniyle dijital bankacılık, Musk devreye girene dek çok sınırlı alanlarda kullanıyordu. Musk aslında “parayı dijitalleştirmek” istiyordu ve bu hedefle X.com alan adını alıp şirketi kurdu.
Yıl 2000, X.com dünyanın ilk yaygın ödeme sistemi oldu ve Musk şirketi sattı: Bugün o şirketin adını PayPal olarak biliyoruz…
Elon Musk ve ortağı Peter Thiel .via-text { background-color: rgb(0,0,0); /* Fallback color */ background-color: rgba(0,0,0, 0.4); /* Black w/opacity/see-through */ color: white; font-weight: 300; font-size: 0.75em; position: absolute; bottom: 0%; right: 0; z-index: 2; padding: 5px !important; text-align: left; }
Hızlı bir yükselişle birlikte X.com, insanların hiç fiziksel para kullanmadan internetten ödeme yapabildiği bir altyapı kurmuştu. Bugün duyunca kulağa pek yenilik gibi gelmeyebilir, ancak o dönemde bu şirket, at arabasına motor takmış gibiydi. Comnify ile birleşen X.com’u bir süre boyunca Musk yönetmeye devam etti. Sonra şirketin adı PayPal olarak değiştirildi.
E-posta ve kızılötesi bağlantı ile para gönderme ve alma servisine dönüşen PayPal, 2002’de tam 1,5 milyar dolar karşılığında e-ticaret şirleti eBay tarafından satın alındı. Henüz 30’lu yaşlarının başında olan Musk, sadece %11,5 olan hisse payı karşılığında bu satıştan 175 milyon dolar para kazandı.
Yıl 2002, Musk X harfine olan aşkını kalbine gömdü ve uzayda yaşatmak için SpaceX adında yeni bir şirket kurdu:
Kazandığı para ile küçük bir otomobil şirketi olan Tesla’yı satın alan Musk, kalan parasıyla da SpaceX şirketini kurdu. Dönemin en yıldız astronomlarını ve uzay mühendislerini bu şirkette topladı. Amacı, Dünya yörüngesine roket gönderme maliyetlerini düşürmek ve devletleri müşterisi haline getirmekti. SpaceX, 2010 yılların başından itibaren yeniden kullanılabilir roketlerle bu maliyeti 10’da 1’ine düşürdü, gerçekten de devletler müşterisi oldu.
Yıl 2015, Tüm zamanların en popüler elektrikli SUV modellerinden Tesla Model X:
Musk’ın marka yaratma konusundaki sıra dışı yaklaşımlarının ilk örneği her zaman Tesla’da ortaya çıkmıştı. Tesla’nın ilk arabası, aynı zamanda ilk elektrikli süper-spor otomobil olan Roadster’in ardından Musk sırasıyla SEXY kelimesini oluşturan harfleri yeni modellere vermeye başladı. E harfi o sırada başka bir şirkete ait olduğu için 3 adını verdi. Ancak X, yine Musk’ın vizyonunun bir parçası haline gelmişti. Model X, spor özelliklere sahip hibrit bir SUV aracı olarak piyasaya sürüldü.
Yıl 2017. Yıllar önce sattığı “X.com” alan adını “Şimdilik büyük bir planım yok ama benim için manevi değeri büyük” açıklamasıyla geri alan Musk, bunun için yaklaşık 6 milyon dolar ödedi:
X.com’un finansal değeri hakkında ne PayPal ne de Musk bir açıklamada bulunmadı ama domain fiyatlama sitelerinin verilerine göre bu alan adı, o dönem yaklaşık olarak 6 milyon dolara denk düşüyordu. Elbette bu fiyat servetine kıyasla devede pire gibi. En nihayetinde manevi değer verdiğini ifade etmişti. Site uzun süre sadece X harfinden başka bir şey göstermedi. O büyük planın detaylarını ise daha sonra öğrendik: