Otomotiv dünyası, son dönemlerde elektrikli araç furyasına kapılmış durumda. Öyle ki bugün her marka, mevcut modellerinin elektrikli versiyonları veya yepyeni elektrikli otomobillerle karşımıza çıkıyorlar. Üstelik bu otomobiller, Türkiye de dahil olmak üzere dünyanın hemen her yerinde büyük ilgi görüyorlar. Hal böyle olunca bütçesi yeten herkes, elektrikli otomobilleri değerlendirmeye aldı.
Ancak elektrikli otomobilleri diğerleri kadar iyi tanımıyoruz. Zira bu araçlar tonla yeni nesil özellik içeriyor. Bu içeriğimizde, elektrikli otomobillerle ilgili bilinmesi gereken hususlara bakacağız. Bunlar, elektrikli otomobil satın almayı düşünen vatandaşlarımızın kulağına küpe olması gereken öneriler.
Batarya: Bir elektrikli otomobil satın almayı düşünen vatandaşın üzerine yoğunlaşması gereken bir numaralı madde!
Elektrikli otomobillerde kullanılan bataryalar, bugün hayatımızın büyük bir bölümünde gördüğümüz lityum-iyon pillerden oluşmaktadır. Şöyle izah edelim; şarjlı bir süpürgede birkaç adet lityum iyon pil birbirine bağlanır ve uygun voltaj değerini sunan bir batarya kümesi haline getirilir.
İşte elektrikli otomobillerdeki batarya meselesi de aynıdır. Ancak konumuz 1 tonluk bir araba, yolcu ve yük olduğu zaman, lityum-iyon pillerin sayısı yüzlere, bazen de binlere ulaşır.
Batarya dediğimiz şey, aslında fosil yakıtlı bir otomobilin deposundaki benzin veya mazot ile aynı öneme sahiptir. Çünkü batarya, bir elektrikli otomobilin menzilini belirleyen esas husustur.
Satın almayı düşündüğünüz araçta çok güçlü veya orta halli bir motor bulunabilir. Doğru batarya tercihi, orta seviye güçlü motora sahip elektrikli otomobilin sizi daha çok mutlu etmesini sağlayabilir. Peki neden?
Elektrikli otomobillerde aldığınız her karar, batarya tüketimini değiştirir!
Elektrikli otomobillerin batarya tüketim hızı, fosil yakıtlı araçlardakine çok benzerdir. Nasıl ki hem yük hem yolcu ile doldurulmuş bir arabanın yakıt tüketiminde artış yaşanır, elektrikli otomobillerde de aynı durumla karşılaşılır.
Zira elektrik motorlarının üzerindeki yük artar ve bu da anlık batarya tüketimini artıracaktır. Eğer bulunduğunuz yerde çok fazla yokuş çıkmak zorunda kalıyorsunuz, batarya tüketimi yine artacaktır. Bu yüzden, bir elektrikli araba satın alırken, bu aracı nerede kullanacağınızı düşünerek hareket etmelisiniz.
Menzil: Batarya kapasitesinin doğal bir sonucu!
Bir elektrikli arabanın bataryası, o aracın menzilini belirleyen esas hususlardan bir tanesidir. Batarya kapasitesi ne kadar büyük olursa, aracın normal şartlarda alabileceği yol da o kadar artacaktır. Bu yüzden, bir elektrikli araba satın alınırken dikkat edilmesi gereken en önemli husus, aracın menzil değeridir.
Nasıl ki fosil yakıtlı arabalar için fabrikadan belirli yakıt tüketim değerleri verilir ancak bu seviyeye bir türlü ulaşılamaz (yani yakıt tüketimi açıklanandan hep fazla olur), elektrikli arabalarda da menzil genelde yüzde 100 kullanılamaz. Peki neden?
Elektrikli arabalarda menzili etkileyen durumlar:
Aracın teknik kullanım şekliAracın fiziki kullanım şekliAracın kullanıldığı yolun durumuHava koşullarıAğırlık
Aracın teknik kullanım şekli:
Modern otomobillerin neredeyse hepsinde bazı sürüş modları bulunur. Bunlar çoğu zaman "Eco", "Normal" ve "Sport" olarak karşımıza çıkar. Eco mod, yakıt tüketimini düşürmeye yönelik optimizasyonlar sağlarken, Sport mod ise daha fazla güç ve hız sağlar.
Bu durum, fosil yakıtlı arabalarda nasıl ki yakıt tüketimini artırırsa elektrikli otomobillerde de aynı şey yaşanır. Eğer bugüne kadar sahip olduğunuz araçlarda sport mod kullandıysanız, sizin için en uygun elektrikli otomobil, en uzun menzile sahip olandır.
Aracın fiziki kullanım şekli:
Elektrikli otomobiller, en düşük sürtünme katsayısını isterler. Çünkü hava sürtünmesi ne kadar düşük olursa aracın menzili de o kadar iyileşir. İşte burada önemli hususlar devreye giriyor. Örneğin; sürtünmeyi artırıp yol tutuşunu iyileştiren kış lastikleri, araçların menzil değerini düşürür.
Ayrıca camları açık kullanmak da içeriye giren hava nedeniyle oluşturacağı sürtünmeden kaynaklı olarak batarya tüketimini artıracaktır. Haricen takılacak spoiler gibi aksesuarlar da menzili etkileyebilir.
Yol durumu:
Herhangi bir otomobili çoğunlukla rampada kullanırsanız, yakıt gideriniz artacaktır. Zira araç, dik rampayı çıkabilmek için daha fazla enerjiye ihtiyaç duyacaktır. İşte bu yüzden, elektrikli otomobil satın almadan önce çoğunlukla hangi yollarda kullanılacağını tespit etmek önemlidir.
Mesela Konya'da yaşayan ve aracı genelde şehir içinde kullanan bir vatandaş için 300 kilometre menzil yeterli gelebilir. Ancak Muğla yöresinde yaşayan ve zaman zaman ilçe değişikliği yapan bir vatandaş, 500 kilometrelik menzile sahip bir elektrikli araçtan memnun kalmayabilir.
Altın niteliğinde tavsiye:
Bazı elektrikli otomobillerde enerji geri dönüşüm modları bulunmaktadır. Aracın frenine basıldığında ortaya çıkan enerji, bataryanın şarj edilmesi için kullanılır. Bu özellik, nominal koşullarda fabrikanın açıkladığı menzilin yüzde 30 veya yüzde 40'ına kadar fazla yol gidilmesini sağlayabilir. Elektrikli araba satın alma fikriniz varsa bunu göz önünde bulundurmalısınız.
Hava koşulları:
Elektrikli otomobiller için açıklanan menzil değerleri, genellikle ortalama hava koşulları içindir. Ancak bir otomobil satın alındıktan sonra -20 derecelere bile maruz kalabilir. İşte bu da bataryayı, haliyle menzili etkiler.
Çünkü aracın çalışabilmesi içim hem bataryanın hem de kabinin ısıtılması gerekir. Bu da ekstra enerji tüketimi demektir. Tesla, olumsuz koşullarda menzil düşüşünün normal kabul edilmesi gerektiğini söylüyor. Ayrıca bazı tavsiyeleri de var.
Tesla'nın internet sitesindeki açıklamaya göre sert hava koşullarında menzili artırmanın yollarından bir tanesi, aracı kullanmaya başlamadan önce fişe takmaktır.
Şirket, bu sayede kabin ve bataryayı ısıtmak için ihtiyaç duyulan enerji ile fişten alınan enerjinin birbirini dengeleyebileceğini ifade ediyor. Bu arada, Tesla kış koşulları için araç menzilini düşürmeyi engelleyen bazı ek özellikler de sunuyor.
Ağırlık:
İçeriğimizin önceki bölümlerinde de kabaca belirttiğimiz üzere, bir elektrikli otomobilin yükü ne kadar artarsa menzil de buna bağlı olarak düşecektir. Çünkü yük arttıkça enerji tüketimi artacaktır.
Şarj istasyonlarının konumu, elektrikli arabalarda batarya ve menzil kadar önemlidir!
Elektrikli otomobillerle ilgili dikkat edilmesi gereken bir diğer konu da şarj istasyonları. Batarya ve menzil ile ilişkili olan şarj istasyonları, bulunamaması halinde mağduriyetlere yol açabilir. Evet; evinizdeki prizleri kullanarak elektrikli arabanızı şarj edebilirsiniz ancak bunun için 8-9 saat gerekir.
Yaşadığınız yerde bunu dert etmeyebilirsiniz ancak şehirler arası yolculuk sırasında 8-9 saat beklemek, dayanılabilecek bir durum değildir. İşte burada da yüksek hızlı elektrikli otomobil şarj istasyonları devreye girmektedir.
Satın almayı düşündüğünüz elektrikli arabanın hızlı şarj desteğini mutlaka kontrol etmelisiniz. Bazı araçlar, yarım saat 45 dakika gibi sürelerde yüzde 30'dan yüzde 80'e kadar şarj olabilmektedir ki bu hız gayet yeterlidir. Tabii hızlı şarj desteği sunan istasyonlardaki fiyatların yüksek olduğunu da unutmamak gerekir.
Batarya, menzil ve şarj konularını irdeledikten sonra aracın diğer özelliklerine bakabilirsiniz.
Batarya, menzil ve şarj, bir elektrikli araba için en önemli konular. Ancak elbette bir elektrikli araba bundan ibaret değil. Tasarım, fiyat, otonom sürüş sistemi, Euro NCAP test sonuçları gibi hususlar da oldukça önemlidir.
Teknik anlamda ihtiyaçlarınızı karşılayacak modelleri bir araya getirdikten sonra, bu saydıklarımızı da göz önünde bulundurun. Böylelikle sizi gerçekten memnun edecek bir elektrikli otomobile sahip olmuş olursunuz.