Dünyanın en büyük 11. silah ihracatçısı konumuna gelen Türkiye’nin ihracatında en büyük müşteri yüzde 18’le Birleşik Arap Emirlikleri oldu.
Stockholm Uluslararası Barış Araştırmaları Enstitüsü’nün (SIPRI), küresel silah ticareti ile ilgili 2020-2024 dönemi raporunu yayınladı. Rapora Türk savunma sanayiinin son yıllardaki atılımını da yansıttı. Rapora göre Türkiye, ABD’nin 1. sırada yer aldığı silah ihracatçısı ülkeler içinde 11. sıraya yerleşti. Türkiye’nin son 5 yılda küresel düzeyde silah ihracatındaki payı yüzde 1.7’ye ulaştı. Türkiye’nin silah ihracatı yüzde 103 artış gösterirken, ithalatı ise yüzde 33 düştü.
EN BÜYÜK MÜŞTERİ BAE
Türk firmalarının en büyük müşterisi yüzde 18’le Birleşik Arap Emirlikleri (BAE) oldu. Bu ülkeyi yüzde 10’luk pay ile Pakistan ve yüzde 9.9 oran ile Katar izledi. İspanya, Türkiye’nin ithalatının yüzde 34’ünü karşıladı. Bu ülkeyi yüzde 24 ile İtalya ve yüzde 19 ile Almanya izledi. Türkiye, oran içindeki payı düşük olsa da 9 farklı Afrika ülkesine de silah sattı. Rapordaki yoruma göre Türkiye, silah satışı yoluyla Afrika’da etkisini güçlendiren Çin, Fransa ve ABD gibi köklü aktörlerin arasında yer aldı. Raporda, Akıncı SİHA’ların Ukrayna’nın kullanıldığına atıf yapılarak, Baykar’ın İHA ihracatındaki başarısına da yer verildi.
İHA'DA YÜZDE 65 PAY
Savunma Sanayii Başkanlığı’nın verilerine göre, savunma sanayii ve havacılık ihracatı 2024’te 2023’e göre yüzde 29’luk artışla 7.154 milyar dolara ulaştı. Bu rakam ile sektör için hedeflenen 6.5 milyar dolarlık rakamın yüzde 11 üzerinde performans gösterildi. Ocak 2025’te ise Türk firmaları, toplam 1 milyar doların üzerinde ihracat sözleşmesi imzaladı. Türk savunma sanayii İHA pazarında, dünya piyasasının yüzde 65’i bir paya sahip. 169 Türk şirketi, 1 milyon doların üzerinde ihracat yaptı. 2024’te en fazla savunma sanayii ürünü ihracatı yapılan ülke ABD oldu. Türk savunma sanayii, son 10 yılda 185 ülkeye, 230 çeşit ürün ihraç etti.
NATO STANDARTINDA KALİTELİ ÜRÜN
Savunma sanayii araştırmacısı Fatih Mehmet Küçük, Milliyet’e şu değerlendirmede bulundu:
“Rapor ana silah sistemlerini kapsıyor. Savaş uçağı, gemi, kara araçları vesaire... Verilere göre İtalya ile Türkiye’nin savunma ihracatında ciddi bir büyüme kaydettiği görülüyor. Avrupa’nın silah ithalatı çok yükseliyor ve Türkiye’nin de Avrupa’ya yönelik ihracatı artıyor. Raporun en dikkat çekici yönlerinden biri şu, silah ihracatını çok büyük arttıran ülkelerden biri biziz. Pazar kaybeden en büyük ülkelerden biri de Rusya. Bunun sebeplerinden biri. Üretimi kendi savaşına kaydırması. Bunun yanı sıra Rus ürünlerinin Ukrayna Savaşı’ndaki sergilediği kötü performans da pazardaki kaybında önemli neden oldu. Çin ise özellikle insansız hava araçlarında alan kaybetti. Türkiye oradaki alanı kazandı. Çin’in alan kaybetme sebebi kalite. Çin’den alınan insansız hava araçları istenen performansları, verimlilikleri veremedi. Birçok Orta Doğu ve Afrika ülkesi, Çin yerine Türkiye’yi tercih etmeye başladı. Başarımızda en önemli etken insansız sistemlerde küresel pazar liderliğine oynamamız. Mühimmat kısmında ciddi anlamda üretim kabiliyetlerimizi geliştirip fırsat satışları yapabilmemiz. Ardından da sektörün genel olarak alt sistem iyileştirmeleri yapması. Türkiye NATO standartlarında ürünleri daha uygun maliyetle üretebiliyor. Satış sonrasında verilen teknik destek konusunda da itibarı iyi olan bir ülkeyiz.”
AVRUPA'NIN İTHALATINDA UKRAYNA ETKİSİ
SIPRI küresel silah transferlerine ilişkin raporuna göre, Avrupa’da savaş uçakları, uçaksavar, tanklar ve denizaltılar gibi silah ithalatı 2020-2024 döneminde 2015-2019 dönemine kıyasla yaklaşık yüzde 155 arttı. Avrupa, bu dönemde küresel silah ithalatının yüzde 11’ini gerçekleştirirken, bu 2020-2024 döneminde yüzde 28’e yükseldi. Avrupalı NATO üyelerinin silah ithalatı da 2020-2024’te önceki 5 yıla kıyasla yüzde 105 artarken, bu silahların yüzde 64’ü ABD tarafından sağlandı. Avrupa’daki en büyük ithalatçı, küresel toplam silah ithalatının yüzde 8.8’ine yapan Ukrayna oldu. Rusya ile savaşta olan ülkenin ithalatı söz konusu dönemde yaklaşık 100 kat arttı. Ukrayna için en önemli 2 ihracat ülkesi, ithal edilen malların yüzde 45’ini sağlayan ABD ve yüzde 12’sini tedarik eden Almanya oldu. Almanya, İsrail’in silah ithalatının yüzde 33’ünü, ABD ise yüzde 66’sını karşıladı.