Fayın ismi en çok, Hindistan’da meydana gelen 9.3 büyüklüğündeki depremle anılmıştı. Ayrıca fayın okyanusun altından geçiyor olması, çok ciddi tsunamilere de yol açıyor.
Şimdi Sunda Megathrust adındaki bu vahşi fayın nerede olduğuna, uzunluğuna, özelliklerine ve yarattığı yıkıcı sonuçlara bakalım.
Sunda Megathrust, başlarda hareketsizdi.
5.500 km uzunluğundaki, dünyanın en büyük depremlerinden sorumlu fay; yaklaşık 1.000 yıl boyunca hareketsizdi. Daha sonra 1.600 km uzunluğundaki bir bölümü aniden kaydı ve Endonezya’nın Sumatra adası ile Myanmar arasındaki deniz tabanının yükselmesine yol açtı.
“Mega bindirmeli” fay olan Sunda Megathrust’un bu hareketi, 26 Aralık 2004 tarihinde 9.3 büyüklüğünde bir deprem meydana getirmesinin yanı sıra 30 metrelik, 227.000 insanı öldüren bir tsunamiye sebep oldu.
Hiroşima'ya atılan bombanın 1.500 katı kadar bir enerji ortaya çıktı.
Hint Okyanusu’nun çevre kıyılarındaki 14 ülkede hasar meydana geldi ve ülkelerin kıyı illerindeki yaşam koşullarıyla ticarette ciddi aksamalar oldu. Bu depremzede ülkelere, dünya çapında 14.000.000 dolar bağış yapıldı.
Sunda Megathrust’un yol açtığı bu deprem, Asya’da şimdiye kadar kaydedilen ve 21. yüzyıldaki en büyük depremdi. 8 ila 10 dakika arasında, gezegenimizin 10 mm kadar titreşmesine sebep olmuştu. Hatta Alaska kadar uzaktaki depremleri bile tetiklemişti.
Vahşi fayın hayrete düşürecek cinsten özellikleri:
Sunda Megathrust, okyanus dibindeki çukurlarda yer alıyor ve çok geniş bir alanda etki gösterme potansiyeline sahip. Yeryüzündeki birçok fayı tetikleyen büyük levhaları bile etkiliyor.
Hint ve Avustralya plakaları olmak üzere iki protoplaktan oluşan fay, eğri düzlemli ve harita görünümünde bir yay oluşturuyor. En büyük depremler ise mega itme kuvvetinin kendisi kırıldığında meydana geliyor.
2004 yılındaki bahsettiğimiz Hint Okyanusu depremi, mega bindirme yüzeyinin büyük bir bölümünü parçaladı. Bu büyüklükteki önceki olaylara ilişkin kanıtlar gösteriyor ki böylesine dev bir parçalanma çok nadir. Hatta en son olay, MS 780-990 yıllarındaydı.
Dünyanın en vahşi fayı Sunda Megathrust’un gücü ve potansiyelini en basit şekliyle anlatmaya çalıştık. Ne yazık ki artık “fay”, “deprem” gibi sözcükleri duyduğumuzda bile geçen yıl ülkemizde yaşanan ve yarattığı yıkımlar geçmeyen, geçmeyecek olan deprem aklımıza geliyor. Yeri gelmişken depremde hayatını kaybedenleri rahmetle andığımızı ve geri kalanlara sabır dilediğimizi tekrar buradan iletelim…
Kaynaklar: Tectonics Observatory, Wikiwand, Cambridgeİlginizi çekebilecek diğer içeriklerimiz: