AP haber ajansının bir araştırma raporuna dayandırdığı haberine göre Çin, büyük su üstü savaş gemileri için tasarlanmış bir nükleer reaktör prototipi inşa ederek ülkenin ilk nükleer enerjili uçak gemisini inşa etme hedefine işaret etti. Middlebury Uluslararası Çalışmalar Enstitüsü tarafından son uydu görüntüleri ve Çin hükümet belgeleri üzerinde yapılan analiz, Pekin'in uçak gemisi büyüklüğünde bir savaş gemisine uygun nükleer tahrik sistemleri üzerinde çalıştığını doğruladı. Sichuan eyaletinde Leshan yakınlarındaki dağlık bölgelerde inşa edilen yeni reaktör prototipi, Çin'in küresel deniz güçlerine rakip olabilecek gelişmiş deniz yetenekleri geliştirme konusundaki kararlılığını ortaya koyuyor.
Çin Halk Kurtuluş Ordusu Donanması (PLAN) halihazırda gemi sayısı bakımından dünyanın en büyüğü haline gelmiştir ve hızlı modernizasyon çalışmaları devam etmektedir. Filosuna nükleer enerjiyle çalışan uçak gemileri eklemesi, Çin'in kıyı sularının çok ötesinde ve geleneksel olarak ABD'nin hakim olduğu bölgelerde operasyonlara izin vererek mavi su yeteneklerini büyük ölçüde artırabilir. Nükleer güçle çalışan uçak gemileri, yakıt ikmali gerekmeksizin daha uzun süre denizde kalabildikleri için daha uzun operasyonel dayanıklılık avantajı sunmakta, daha fazla esneklik ve silah ve uçak yakıtı için daha fazla alan sağlamaktadır.
Şu anda sadece ABD ve Fransa nükleer güçle çalışan uçak gemilerine sahiptir ve ABD'nin 11 uçak gemisi bulunmaktadır ve bu da Hint-Pasifik gibi bölgelerde önemli ve hareketli bir varlık sürdürmesine olanak sağlamaktadır. Çin'in nükleer gemilere yönelmesi, ABD'nin gücüne ve Çin'in dünya genelinde nüfuzunu arttırma arzusuna bir yanıt niteliği taşıyor. Pentagon, Çin'in modernizasyon çabalarına ilişkin endişelerini dile getirmiş ve Kongre'ye sunduğu son raporda Çin'in donanmasının daha uzak mesafelerde faaliyet göstermesi için "artan taleplere" odaklandığını belirtmiştir.
Çin'in mevcut uçak gemisi filosunda, sonuncusu 2022'de suya indirilen Type 003 Fujian olmak üzere üç gemi bulunmaktadır. Sovyet tasarımlarına dayanan önceki modellerden farklı olarak Fujian, Çin'in ilk yerli tasarım taşıyıcısıdır ve ABD taşıyıcılarındakine benzer elektromanyetik mancınıklara sahiptir. Bununla birlikte, konvansiyonel güçle çalıştığından, nükleer güçle çalışan muadillerine kıyasla operasyonel dayanıklılığını sınırlamaktadır. Fujian'ın son deniz denemeleri Çin'in hedeflerinde bir kilometre taşına işaret ederken, geminin tam olarak konuşlandırılmadan önce daha fazla testten geçmesi bekleniyor.
'BAŞLANGIÇTA BİR SİLAH TESİSİ OLDUĞUNDAN ŞÜPHELENİLDİ'
Raporda, Middlebury ekibinin Leshan sahasında yaptığı araştırmanın başlangıçta nükleer silahlar için malzeme üreten bir tesis olduğundan şüphelendiği belirtildi. Uydu görüntüleri, kamu kayıtları, proje ihaleleri, personel dosyaları, çevre raporları ve hatta vatandaşların inşaat gürültüsüyle ilgili şikayetlerini kullanan araştırmacılar, Chengdu'nun 70 mil güneybatısındaki Mucheng ilçesinde inşa edilmekte olan bir prototip deniz reaktörü tespit etti. AP'nin 19 sayfalık araştırma raporundan aktardığına göre, Base 909 olarak bilinen yeni bir sahada yer alan reaktör, Çin Nükleer Enerji Enstitüsü tarafından işletiliyor ve "ulusal savunma tanımı" altında sınıflandırılıyor.
Belgeler, Çin'in uçak gemileri geliştiren 701 Enstitüsü'nün Nükleer Enerji Geliştirme Projesi kapsamında "büyük bir su üstü savaş gemisi" için reaktör ekipmanı tedarik ettiğini ortaya koydu. Bu da reaktörün Longwei ya da Dragon Might olarak bilinen yeni nesil uçak gemisinin bir parçası olduğu sonucunu doğurdu.
AP'nin araştırmacılardan aktardığına göre, "Çin, Soğuk Savaş sırasında yalnızca ABD ve Sovyetler Birliği tarafından takip edilen nükleer enerjiyle çalışan kruvazörler geliştirmiyorsa, Nükleer Güç Geliştirme Projesi kesinlikle nükleer enerjiyle çalışan bir uçak gemisi geliştirme çabasına atıfta bulunuyor." Çin Devlet Başkanı Xi Jinping, Çin'in "büyük gençleşme" stratejisinin bir parçası olarak donanmanın genişletilmesine ve modernizasyonuna öncelik verdi.
Son gelişmeler Çin'in Güney Çin Denizi ve Tayvan'a yönelik stratejik hedeflerini ve Pasifik'te nüfuz kurma çabalarını yansıtıyor. ABD Savunma Bakanlığı'na göre Çin'in denizciliğe verdiği önem, kıyı savunmasından "uzak denizlerde koruma görevlerine" geçişiyle uyumlu olup ABD öncülüğündeki deniz varlığına karşı koymayı ve bölgesel nüfuzunu arttırmayı amaçlamaktadır.
'Büyük gençleşme' Çin Devlet Başkanı Xi Jinping, Çin'in "büyük gençleşme" stratejisinin bir parçası olarak donanmanın genişletilmesine ve modernizasyonuna öncelik verdi. Son gelişmeler Çin'in Güney Çin Denizi ve Tayvan'a yönelik stratejik hedeflerini ve Pasifik'te nüfuz kurma çabalarını yansıtıyor. ABD Savunma Bakanlığı'na göre Çin'in denizciliğe verdiği önem, kıyı savunmasından "uzak denizlerde koruma görevlerine" geçişiyle uyumlu olup ABD öncülüğündeki deniz varlığına karşı koymayı ve bölgesel nüfuzunu arttırmayı amaçlamaktadır.