Modern teknolojinin gidişatında önemli bir dönüş daha geliyor, eskiye gidiyoruz ve bunun geçerli sebepleri var.
Bu eğilimi destekleyenler ise oldukça fazla. Kullanıcılar neden dokunmatik ekranlardan rahatsız oluyor ve temas edecek bir tuş arıyor?
Dokunmatik ekranlar, 2000'li yılların ortalarından itibaren hayatımıza büyük bir hızla girdi.
Akıllı telefonlarda başlayan dokunmatik ekran trendi; otomobiller, ev aletleri, tabletler ve hatta dizüstü bilgisayarlara kadar yayıldı. Şık ve minimalist tasarım sunuyordu, çok fonksiyonlu bir arayüz sağlıyordu ve kullanım kolaylığı vadediyordu.
Tesla, devasa dokunmatik ekranla otomobil dünyasında çığır açmıştı, Apple dokunacak tuş bırakmamıştı ve tüm bunlar diğer üreticilere de ilham olmuştu. Akıllı telefon dediğimizde hangimizin aklına tuş geliyor?
Neden geri dönüş yaşanıyor?
Video oyunları oynayanlara baktığımızda çok sayıda düğme görüyoruz. Aynı şekilde DJ’leri gözünüzün önüne getirin, müzik yapmak için onlarca düğme kullanıyorlar. Aslında düğmelere basmanın sağladığı dokunsal deneyim zenginliği diye bir gerçek de var.
Teknoloji ilerlerken tüketicilerin dokunmatik ekranlarla ilgili bazı hayal kırıklıkları ortaya çıkmaya başladı. Başta dokunmatik ekranlar heyecan verici olsa da zamanla sorunları da beraberinde getirdi.
Dokunmatik ekranların sorunları neler?
Özellikle araba kullanırken dikkat dağıtıcı olabiliyorlar. Klimayı ayarlamak için sürücünün gözünü yoldan ayırıp ekrana dokunması gerekiyor. Fiziksel düğmeler veya kadranlar ise hissedilebilir geri bildirim sağlayarak yapılacak işlemleri daha güvenli gerçekleştirmeye olanak sağlıyor.
Bunun en iyi örneklerinden biri de Honda. Tesla’dan ilham alarak bir dönem araçlarını dokunmatik ekranlarla donatsa da sonrasında sürücülerin acil durumlarda bir şeyi kontrol etmek istediklerinde bunu dokunmatik ekranlarla beceremediklerini, strese girip öfkelendiklerini fark etti ve son yıllarda araçlarına tuşları ekledi. Volkswagen de bu dönüşüme dahil oldu. Direksiyon simidinde dokunmatikten düğmeye geçenler arasında bulunuyor.
Bunların yanı sıra arabalarda tuşlara dönüşün önemli bir sebebi daha var. Avrupa pazarındaki otomobillerin güvenlik ve performansını değerlendiren Euro NCAP, 2026'da araçların en yüksek güvenlik puanını kazanmak için bazı yeni test kuralları getiriyor. 5 yıldızlı güvenlik derecesi kazanmak için de arabaların daha az ekrana ve daha fazla düğmeye sahip olması gerekecek.
Apple da bundan etkilenmiş olacak ki aksiyon butonu ekleyerek hem tasarımlarına değişiklik getirdi hem de kullanıcılara kolaylık sağladı.
Tek sebep bunlar da değil.
Şüphesiz ki dokunmatik ekranlar; çizilme, kırılma veya aşırı ısınma gibi fiziksel sorunlara daha açık. Bu da cihazların ömrünü kısaltırken kullanıcılara da ekstra maliyet çıkarıyor.
Ayrıca dokunmatik ekranlar genellikle çoklu menüler arasında gezinmeyi gerektiriyor ancak fiziksel tuşlar, doğrudan erişim sağladığı için kullanıcıların zamandan tasarruf etmesini sağlıyor. Örneğin, müzik çaları kontrol etmek için birden fazla dokunmatik komut yerine, fiziksel bir tuş veya kadran çok daha pratik bir çözüm sunabiliyor.
Bu konuda araştırmalar yaparak makale yazan bilim insanları var ve onlara göre dokunmatik ekranlar ekran yorgunluğuna sebep oluyor. Sürekli etkileşimle yorucu ve itici hâle geliyor. Fiziksel düğmeler ise günlük hayatımızda bir nebze de olsa teknolojiden arınmamızı sağlıyor.
Ancak tüm üreticiler bu değişime katılmıyor.
Tesla sektöre karşı duruşunu burada da ortaya koyuyor ve dokunmatik ekran merkezli yaklaşımı savunmaya devam ediyor. İşi abartıp vites kolu gibi geleneksel kontrolleri de dijital alternatiflere dönüştürme yolunda.
Akıllı telefonlarda ise iş nereye gidecek göreceğiz. Bakalım yan tuşların sayısı artacak mı ya da ekran altı tuşlara dönülecek mi.
Hâl böyle olunca dijital inovasyonla pratik kullanım arasındaki denge konusunda tartışmalar da devam ediyor. Gelecekte hibrit sistemlerin daha fazla benimsenmesi bekleniyor.
Bu sistemler, dokunmatik ekranların çok yönlülüğünü korurken fiziksel tuşların sağladığı güvenlik ve erişim kolaylığını da sunacak şekilde tasarlanabilir.
Siz hangisini kullanmayı daha konforlu buluyorsunuz?
Kaynaklar: Car Scoops, Driven Car Guide, IEEE Spectrum, The AutopianBunları da inceleyebilirsiniz: