Dizel ve benzinli araçlar arasında süregelen “Hangisi daha çevre dostu?” tartışmasının temel noktası nedir? Hangisine daha çok güveneceğiz?
İki yakıt türü de farklı avantajlar ve çevresel etkilerle gelirken, işin gerçeği düşündüğünüzden biraz daha karmaşık.
Dizel araçların çevresel etkisi: Güçlü ama kirli
Konu yakıt verimliliği olunca dizel motorlar daha avantajlı. Benzinli araçlara kıyasla daha az yakıt harcıyorlar ve uzun mesafelerde ekonomik seçenek hâline geliyorlar. Ancak verimli diye doğaya zarar vermiyor demek olmaz.
Dizel motorlar, yüksek sıcaklıkta çalışan yapıları nedeniyle azot oksit (NOx) emisyonlarını oldukça artırıyor. NOx, emisyonunun da havayı kirleten ve solunum yolu hastalıklarına yol açan başlıca etkenlerden biri olduğunu unutmamak gerek.
Bunun yanı sıra insan sağlığına ciddi zarar veren mikroskobik partiküller de içeriyor. Bunlar da atmosferde uzun süre asılı kalabiliyor ve akciğer kanseri gibi ciddi sağlık sorunlarına neden olabiliyor.
İşin ilginç bir yanı var. O da dizel motorların benzinlere kıyasla daha az karbondioksit salınımı yapması. Bu da iklim değişikliği açısından bir avantaj gibi görünse de NOx ve partikül madde salınımları, toplam çevresel zararı artırıyor.
Alman Federal Çevre Dairesi tarafınca yapılan bir araştırma ise filtreler olsa bile dizel motorların gerçek koşullarda çevreyi daha fazla kirlettiğini doğruluyor.
Benzinli araçların çevresel etkisi: Daha temiz ama daha fazla karbon
Benzinli araçlar ise performans açısından daha akıcı sürüş deneyimi sunuyor ve egzoz emisyonları dizel araçlar kadar tehlikeli partiküller içermiyor. Ancak bu motorların da çevreye etkisi farklı.
Benzinli araçlar, dizel araçlara göre daha fazla karbondioksit üretiyor. CO2, sera gazlarının ana bileşenlerinden biri olduğu için de küresel ısınmanın başlıca sebepleri arasında yer alıyor.
Ancak benzinli motorlar, azot oksit emisyonlarını dizel motorlara göre daha düşük seviyede tutuyor. Bu da şehir havasının daha az kirlenmesi demek. Ayrıca yaydıkları partiküller dizellere kıyasla çok daha az yani insan sağlığı açısından daha avantajlı.
Bir öyle bir böyle dedik, peki hangisi daha çevre dostu?
Bu sorunun cevabı aslında çevre kirliliğinin hangi boyutuna baktığımızla alakalı. Eğer hava kirliliği önceliğimizse benzinli araçlar genellikle daha avantajlı. Daha az NOx ve partikül madde yaydıkları için şehir havasını nispeten daha temiz tutuyorlar.
Ancak konu iklim değişikliği olduğunda dizel araçlar, daha düşük karbon salınımı sayesinde bir adım öne geçiyor.
Konu sadece dizel veya benzin de değil.
Dizel motorların daha az kirliliği için belirli standartlar getirilse de yollarda hâlâ birçok eski araba olduğunu unutmamak gerek. Ayrıca hangi motorun daha çok kirlilik yarattığının değerlendirmesinde konumuz sadece motor tipi değil. Enjeksiyon sistemi, araç tipi, aracın ne sıklıkta ve hangi amaçla kullanıldığına bakmak gerekiyor.
Son yıllarda üretilen araçlarda benzinli araçların daha az bakım gerektirmesi ve yapıları sebebiyle daha az kirletici olarak görülse de en son standartlara göre üretilen yeni ve iyi bakımlı dizel araçların yeni benzinli araçlarla benzer emisyonlara sahip olduğunu da bilmekte fayda var.
Peki ya elektrikli araçlar?
Dizel ve benzinli araçların çevreye olan etkileri tartışıladursun, elektrikli araçlar (EV'ler) bu ikilemi ortadan kaldırma yolunda hızla ilerliyor.
Sıfır egzoz emisyonu sunan EV’ler, fosil yakıtlı araçların doğaya verdiği zararı minimize etme potansiyeline sahip ancak elektrik üretiminde kullanılan enerji kaynaklarının fosil yakıtlarla elde edilmesi de EV'lerin çevresel ayak izini de dolaylı olarak artırabiliyor. Yani bu konuda da kafalar yine karışık!
Sizin yorumunuz ne?
Kaynaklar: The Conversation, EIA, ABCO Dizel Mekanik Atölyesi, AZoCleantechBunları da inceleyebilirsiniz: