?>

Dikdörtgen Şeklindeki Evlerimize Neden 'Daire' Diyoruz?

Neredeyse tamamı dikdörtgen olan evlere neden "daire" dediğimizi sorgulamış olabilirsiniz. Kafa kurcalayan bu sorunun kesin bir cevabı bulunmuyor fakat konu hakkındaki bazı teoriler kulağa oldukça mantıklı geliyor.

Teknoloji - 2 yıl önce

Dikdörtgen bir yapıya "daire" ismini veren kişiyle "yuvarlak pizzayı üçgen dilimleyip kare kutuya koyan" kişi aynı mantaliteye sahip olsa gerek. Yüzyıllardır kim bilir kaç kişinin bu konuya kafa yormasına neden oldu! O halde "acaba neden" dedirten bu gizemli soruya bir an önce yanıt verip merakları giderelim.

Öncelikle, Arapçadaki "dāʾire"den dilimize geçen sözcüğün TDK'deki tanımlarına bir bakalım:1. Konut olarak kullanılan bir yapının bölümlerinden her biri, kat.2. Belirli devlet işlerini çevirmekle görevli kuruluşlardan her biri.3. Bu kuruluşların içinde çalıştıkları yapı.4. Bir yapı veya gemide belli bir işe ayrılmış bölüm.5. Soyut kavramlarda belli sınır, ölçü.6. Bir çemberin içinde kalan düzlem parçası.7. Saz takımında usul vurmaya yarayan tef.

Konu hakkında farklı teoriler var, demiştik. Bunlardan ilki, Türklerin eski dönemlerdeki evlerinin daire şeklinde olması.

Beylikler dönemindeki otağ adlı büyük çadırların şekli gerçekten de "daire" şeklindeydi. Atalarımızdan kalma bir alışkanlık olabilir fakat sözcüğün Arapçadan dilimize geçtiğini bildiğimiz için bu ihtimal zayıf kalıyor. Çünkü Araplarla ve İslamiyet'le tanışmadan önce de Türkler bu çadırlarda kalıyordu. Ayrıca "daire" sözcüğünün ilk olarak geometrik anlamda mı, yoksa yaşam alanı için mi kullanıldığı hakkında kesin bir bilgi bulunmuyor.

Arapçadan gelen bu sözcüğün kökünü incelediğimizde, sorunun yanıtına daha olası bir cevap buluyoruz.

"Daire"nin Arapçadaki versiyonu "dâr"dır. "Dönmek, dolaşıp hareket ettiği noktaya gelmek" anlamındaki "devr" kökünden türemiştir. "Dâr"ın Arapçadaki anlamı "büyük mesken, konak, şehir, yurt, vatan ve ülke"dir. Çoğul hali ise "diyâr"dır. "Dâreyn" ise "dünya ve âhiret" demektir.

"Dârül" sözcüğü de "dâr"dan türemiştir, "konaklanan yer" anlamına gelir. Darülaceze(bakıma muhtaç insanların konakladığı yapı), darülfünun(üniversite) gibi yapı isimlerinde kullanılıyor. 

Peki "bir insan kümesinin yaşadığı yer" anlamında kullanılan daire sözcüğüyle geometrideki daire sözcüğü arasında bir ilişki var mı?

Sözcüğün "vergi dairesi", "devlet dairesi" gibi kullanımları da bulunuyor. "Dış dünyadan sınırları belli şekilde ayrılan" anlamına geliyor. Geometride de dairenin sınırı çemberdir, içeride kalan "dolu" kısmın kendisine daire denir.

Aynı zamanda "idare" sözcüğüyle de aynı kökten geldiği için "ailenin idare edildiği", "vergilerin idare edildiği" anlamında da kullanılmaya başlanmış olabilir.

Haftanın Öne Çıkanları

Bitcoin Uzun Süre Sonra 20.000 Doların Üstüne Çıktı

2023-01-14 13:03 - Teknoloji

Akın akın geliyorlar! Almanya yerine Türkiye'yi seçtiler

2023-01-17 12:58 - Ekonomi

Ticaret Bakanı Muş: İhracat büyümenin itici gücü olmaya devam etti

2023-01-14 18:03 - Ekonomi

Turgut Özatay öldü mü, kaç yaşında vefat etti? Turgut Özatay ne zaman öldü, hastalığı neydi? Turgut

2023-01-17 22:39 - Spor

Astor Enerji'den halka arz açıklaması: Kaç lot dağıtılacağı belli oluyor

2023-01-14 13:09 - Ekonomi

Gomis Müslüman mı? Gomis dini ne?

2023-01-14 00:13 - Spor

Kısmetse Olur Yaren düşen poposu hakkında konuştu!

2023-01-16 23:51 - Gündem

Poposu düşen Kısmetse Olur Yaren iddialar karşısında sessizliğini bir bozdu pir bozdu

2023-01-15 17:13 - Magazin

Astor Enerji'den halka arz açıklaması: Lot için tarih verildi

2023-01-14 14:13 - Ekonomi

Porno yıldızı, 'çocuk istismarına dikkat çekmek' için kilisede pornografik içerik çekti

2023-01-14 11:21 - Gündem

İlgili Haberler

Apple’ın Yeni Hamlesi: 2025’te MicroLED ile Karşımıza Çıkacak

23:33 - Teknoloji

OpenAI, İnsansı Robot İnşa Etmek İçin Yeniden Harekete Geçti

23:28 - Teknoloji

Xiaomi 15 Ultra'nın Çıkış Tarihi Netlik Kazanmak Üzere

23:23 - Teknoloji

LG, Ücretsiz Radyo ve Podcast Dinleme Uygulaması Radio+’ı Tanıttı

22:33 - Teknoloji

OPPO, A Serisinin Yeni Orta Segment Modeli A5 Pro Tanıtıldı

22:08 - Teknoloji

Günün Manşetleri

Sıcaklık eksi 4 dereceye düşecek! Kar İstanbul'un etrafını sardı

04:38 - Gündem

BTP Genel Başkanı Hüseyin Baş hakkında soruşturma başlatıldı!

04:02 - Gündem

Ahmet Zeki Üçok İYİ Parti'den istifa etti!

03:47 - Politika

Ümraniye'de patlama; binada hasar oluştu!

03:32 - Gündem

Oscar eski takımına imzayı attı

01:03 - Spor