Biliyoruz ki demir, nemli bir ortamda oksijenle temas ettiğinde, demir oksit bileşiğini oluşturuyor ve pas olarak bilinen kırmızımsı kahverengi bir maddenin oluşumuna neden oluyor.
Peki Eyfel Kulesi nasıl paslanmadan aynı kalabiliyor?
Aslında pas, tıpkı çelik gibi demir ve onun alaşımlarından oluşan yaygın bir korozyon türü.
Bu korozyon, demirin nem ve oksijen ile reaksiyona girmesiyle oluşan kırmızımsı kahverengi bir madde. Paslanma ise oksidasyon olarak bilinen bir kimyasal reaksiyon. Su veya nemin varlığında, demirin oksijenle birleşmesi ve demir oksiti oluşturması.
Yani demir ve nem, oksijen ile reaksiyona girerek demir oksiti üretiyor. Bu süreç de malzemeyi zayıflatıyor, yapısal hasarlara yol açıyor ve sıklıkla bozulmalara sebebiyet veriyor.
Gelelim Eyfel Kulesi’nin nasıl paslanmadığına.
Tahmin edilenin aksine bu kule, paslanmaya karşı ekstra bir dayanıklılığa sahip değil. Ancak eritme işleminde karbonun çıkarılması ile üretilen ve bir demir türü olan dövme demirden yapılmış.
Bu demir türü, diğer demirlere göre çok daha saf ve işlem görmeye daha müsait. Ayrıca korozyona karşı da çok daha dirençli. Yine Eyfel Kulesi’nde kullanılan demirin alaşımına, paslanmasını önlemeye yardımcı olmak için bakır ve krom gibi diğer elementler eklenmiş.
Ancak her ne olursa kaçınması mümkün olmayan bir gerçek var. O da su ve nemin, demirin paslanmasına sebebiyet vermesi. Bunun önüne geçmek için ise bu demiri kuru tutmak, boya veya özel cilalar gibi koruyucu kaplamalar uygulamak yani demir ile hava arasında bir bariyer oluşturmak gerekiyor.
Böylece demir, oksijen ve nem ile reaksiyona girdiğinde pas oluşturmuyor.
Eyfel Kulesi’ni de her daim kuru tutmak mümkün olmayacağı için de inşasında özel kaplamalar kullanılmış. Elbette kulenin güvenliğini ve yapısını sağlamak için de düzenli aralıklarla boyanmış ve boyanmaya devam ediliyor.
Eyfel Kulesi’nin inşasında kullanılan ilk boya ise o zamanlar en iyi korozyon önleyici madde olan kırmızı kurşunlu bir boya. Fakat bu boyanın içeriği çevre ve insanlar için pek sağlıklı değil.
Bu sebeple Eyfel Kulesi, şimdilerde farklı bir boya ile boyanıyor. Bu işlem ortalama 18 ay sürerken 60 ton boya gerektiriyor. Tabii ki rüzgârlar, yükseklik ve kuşların hareketleri de bu süreci hem daha çok uzatabiliyor hem de zorlaştırıyor.
Ayrıca Eyfel Kulesi’nin demir alaşımında tüm koşullara dayanıklı ve “puddled iron” olarak bilinen bir çelik türü de kullanılmış.
Öyle ki bu alaşım, paslanmaya ve korozyona karşı doğal bir savunma görevi gören az miktarlarda da bakır içeriyor. Ek olarak kule, yapıyı çevresel faktörlerden koruyan ve yüzenin paslanmasını önleyen özel bir boya ile düzenli olarak boyanıyor, çeşitli bakımları yapılıyor.
Özetle bu özenli boyama ve bakım işlemleri, Eyfel Kulesi’nin paslanmasını önlemeye ve uzun ömürlü olmasına yardımcı oluyor.
Kaynaklar: La tour Eiffell, TechnologyEyfel Kulesi ile ilgili merak edebileceğiniz diğer içeriklerimiz: