Otomobil satın almayı planlayan tüketiciler, tercihlerini daha çok otomatik vites arabalardan yana kullanıyorlar. Manuel vites otomobillerdeki debriyaj pedalını ortadan kaldıran otomatik vites otomobiller, özellikle de şehir içi kullanımda avantaj sağlıyorlar. Neticede sürekli olarak devir saatini kontrol etme zorunluluğu ortadan kalkmış oluyor. Ayrıca kalkış sırasında stop ettirme olasılığı da sıfıra iniyor.
Ancak otomatik vites arabaların fiyatları, manuel vitesli arabalara kıyasla oldukça yüksek. Hatta bir örnek verelim: Türkiye'deki en popüler modeller arasında yer alan Renault Clio'nun manuel vitesli baz model fiyatı, bu içeriğin yazıldığı an itibarıyla 448.000 TL. Otomatik vites seçeneğini düşündüğünüzde ise en alt seviye Clio için 516.000 TL'yi gözden çıkarmanız gerekiyor. Aradaki fark, küçümsenebilecek türden değil.
Peki üçüncü bir seçeneğin daha olduğunu biliyor muydunuz? Debriyaj pedalı olmayan manuel vites arabalar!
Evet, bu tür otomobillerde vitesi kendiniz atmak zorundasınız ancak debriyaj pedalına basmak zorunda değilsiniz. Aslında, basabileceğiniz bir pedal da yok. Peki bu nasıl mümkün oluyor?
Manuel vites otomobillerde neden debriyaj pedalı var?
Yukarıdaki animasyonda, vites değişimi sırasında neler yaşandığının basit bir görsel anlatımı yapılıyor. Dikkat edecek olursanız, sistem tamamen dişlilerle birbirlerine bağlanmış durumda. İşte debriyaj dediğimiz pedal, tam da bu noktada devreye girer.
Debriyaja bastığınızda dişliler arasındaki bağlantı kesilir, bu sayede de vites değişimi yapabilirsiniz. Debriyaja basmadan vites atmaya çalıştığınızda ise bu dişlilere zarar verirsiniz. Halk arasında "şanzımanı dağıtmak" olarak geçen durum, sürücüye yüklü miktarda masraf olarak geri dönecektir.
Pedala yeterince basmamanız durumunda da dişliler birbirlerine sürter ve tabiri caizse "gaarç" diye bir ses duyarsınız. Bu sesi duyduğunuzda, vites kutusundaki dişlilerin az da olsa aşındığından emin olabilirsiniz.
Debriyaj, dişlileri ayırıyorsa debriyajsız manuel vites araba nasıl oluyor?
Aslına bakacak olursak debriyaj pedalı olmayan manuel arabalar ile debriyaj pedalı olan manuel arabalar arasında tek bir fark vardır. Bu fark, pedalın ta kendisi. Ancak vites kutusuna doğru gittiğimizde, bu farkın ortadan kalktığını görürüz. Yani debriyaj pedalı olmayan manuel otomobillerde de debriyaj sistemi vardır. Yalnızca şoför tarafından yönetilmez.
Otomobil firmaları, geliştirdikleri pedalsız debriyaj sistemlerine farklı farklı isimler vermişlerdir. Bu isimler Intelligent Manual Transmission (iMT), sensonic, selectronic, automated manual transmission (AMT) veya quickshift olarak karşımıza çıkarlar. İsimler farklı olsa da vites kutusundaki teknoloji her zaman neredeyse aynıdır.
Pedal, elektronik sistem ve sensörler tarafından yönetiliyor!
Debriyaj pedalı olmayan manuel vitesli otomobillerde, debriyaj sistemini vites kutusunun içinden yöneten elektronik sistem ve sensörler bulunmaktadır. Yani şoförün yaptığı iş, bu tür arabalarda otomatik sistemler tarafından gerçekleştirilir.
Arabanın belirli bir devre geldikten sonra vites yükseltmesi gerektiğini zaten bilen yazılım; şoför, vitesi değiştirmeden önce harekete geçer ve aracı boşa alır. Sürücü de hiçbir pedala ihtiyaç duymadan vites değiştirir. Aslında bir robot, bu tür arabalarda debriyaj pedalına sürücü yerine basmaktadır.
Debriyaj pedalı olmayan manuel vites arabalar, çok da yeni teknolojiler değil!
Debriyaj pedalı yerine geçen elektronik sistemlerin yeni teknolojiler olduğunu düşünüyorsanız, yanılıyorsunuz. Örneğin şimdilerde otomobil üretimi bile yapmayan Saab, 90'lı yıllarda debriyaj pedalı olmayan otomobiller üretiyordu.
Öte yandan, sektörün dev isimleri arasında yer alan Mercedes-Benz de 90'lı yılların sonunda, başta A Serisi olmak üzere çeşitli modellerinde debriyaj pedalı olmayan manuel vitesli araba üretimi yapmıştı.
Hyundai Bayon'da da debriyaj pedalı olmayan manuel vites seçeneği var!
Güney Koreli otomobil üreticisi Hyundai, bundan birkaç yıl önce Intelligent Manual Transmission (iMT) isimli debriyaj sistemini kullanıcıların beğenisine sundu. Bu sistemi ülkemizde de satılan Bayon ve Türkiye'ye gelmeyen Venue isimli modellerde gördük. iMT'ye sahip versiyonlar, sürücünün vites atacağını anlıyor ve aracı vites değişimi için hazır hale getiriyor.
Peki sizin bu konudaki görüşleriniz nelerdir? Manuel vites arabalar ile otomatik vites arabaların arasında yer alan debriyaj pedalsız manuel vites arabaları tercih eder miydiniz?