?>

Cumhuriyet’i incitmek! Feridun Andaç’ın yazısı...

Edebiyat zamana ayna tutar çoğunlukla. Gören, gösteren, düşündüren sorgulayandır da. Gizli ve örtük olanı değil, açık saydamı seçmeli çağdaş insanlık bilinci / bakışı. Yurt olma bilinci, yurttaşlık bilincini var eder. Hakikat olandır bu. Eğer “illüzyon” diyorsanız;

Gündem - 2 yıl önce

Edebiyat zamana ayna tutar çoğunlukla. Gören, gösteren, düşündüren sorgulayandır da. Romanda, şiirde, öyküde, denemede, her bir anlatı biçiminde karşımıza çıkandır… Size bir zamane bakışı yaratandır üstelik. Bazen bir araya gelen anlatılarda bunu görür gözleriz de. İşte o ânda sorularınız, sorgularınız başlar…

“Göksel tek” e bağlanarak, “yersel tek” i çoğaltmak… Üstüne üstlük “vahdaniyet” düşüncesi bunu gerektiriyor, diyerek kutsayıcı edadaki prototipleri çoğaltmak…

“Yüce” tutmak başka bir şeydir; kıymetli ve değerli olma yanını belirtmek başka... Ve bunun nedenselliğinin hakikatini görmek de bambaşka şeydir.

Oysa, “ululamak” yani körü körüne birtakım ritüellerle yapılan şakşakçılık zamane ideolojisinin, “büyük birader”in ülkenizin kuşatılıp yağmalanmasına biçtiği bir projenin söylenişi eylemidir olsa olsa…

“Kurtuluştan”tan “kuruluş”a giden süreci göremeyen, yaşadığı her bir şeyi “hazırlop” bulan bir güruhun anlamayacağı şey ulusal dirlik / bütünlük denebilenin öyle hamasetle olamayacağıdır.

Sevgi ve nefret arasına sıkıştırılmak istenen toplumun şakşakçıları her dönem olagelmiştir. Bu yeni bir argüman değildir. Kışkırtıcılık içerdiği mâlum!

Karşımızda iki gerçeklik durmaktadır: “toplumsal uzlaşma bilinci”, “içsel yaşantı / duygusal eğitim bilinci.” Bunları da “tutku” ve “haz”la karıştırmadığımız sürece; “yüce” veya “ulu”, kutsanan veya kutsal görünenin “hakikat”inin ne/ler olabileceğinin ayrımına varabiliriz ancak.

Demem o ki; gizli ve örtük olanı değil, açık saydamı seçmeli çağdaş insanlık bilinci / bakışı. Yurt olma bilinci, yurttaşlık bilincini var eder. Hakikat olandır bu. Eğer “illüzyon” diyorsanız; yalanlara inanmaya, ötekileşmeye de hazır olmalısınız.

İSTİLÂ BAŞKA NASIL OLUR?

Çoğaltarak azaltmak… Cehalet “kolay hedef”tir. Küçük bir avunç gösterisi, hatta adımıyla hemen fethedebileceğiniz bir arenadır. Üstelik hiçbir kimliğe bakılmaksızın enjekte edebildiğiniz “hormon”un neyi / neleri silip yok kıldığınızı biliyorsunuz çünkü…

Bir toplumu içten içe kemiren bir güve gibi çökertme hamleleri günümüzde öylesine çok ki… Dilde düşüncede, eğitimde siyasette, üretimde ekonomide, ailede kültürde… Yaratılan taleplerle veya ötelenen arz’larla tükeniş iklimini yaratabilecek körleşme halini sağlamak… Bir tür çağın hastalığı denen “salgın” gibi toplumların bilincini dumura uğratılabilecek siyasal erk iklimini yaratmak…

“12 Eylül 1980” askeri darbesi nasıl bir “hakikat”e kapı aralamıştı, şimdi bunun sonuçlarıdır yaşanan.

Isabel Allende’nin Denizin Uzun Taçyaprağı romanını okurken düşündüm bunları sevgili okur. Bir de “paralel okuma” yaptığım Kitap, Hitap, Hakikat ( Adonis) ile Anneler: Sevgi ve Zulüm Üzerine Bir Deneme’yi (Jacqueline Rose) göz göze olmuş düş ve gerçekliğin “hakikat” penceresindeki yansımalarını yudum yudum sindirerek / yazarak yol alırken hissettiklerimi paylaşmak istedim.

Adonis bir şair, bir düşünür. Günübirlik söylemlerin savunucularının, kirli siyasetlerin avcıların onu anlaması pek de mümkün değil! Tam da şimdi, şu ânda okunması gereken bir kitapla karşılıyor bizi Adonis: Kitap, Hitap, Hakikat… Kitabın açılış sayfasındaki şu düşünceleri sizinle paylaşmak isterim:

“Nietzsche’nin, yine Akdeniz sahillerinden ödünç aldığı ‘Tanrı’nın ölümü’ ifadesi gerçekten uzak görünmelidir. Gerçek şudur ki geçmişte ölen ve şu anda ölmekte olan yalnızca insandır.

Tanrı, şu anda Akdeniz sahillerinde hiç olmadığı kadar dilde, fikirde ve eylemde ‘hayat’ bulmaktır. Ve insan, bugün dünyanın hiçbir yerinde olmadığı kadar Akdeniz sahillerinde ölmeye devam etmektir.

Tarihi tecrübeye dayanan gerçekler gösteriyor ki tek tanrılara iman, insanlığın ahlâkını- beklentilerin aksine çok tanrılar inananlarınkinden daha yüksek bir seviyeye yükseltememiştir.”

Ötede ise Jacqueline Rose şunları söylüyordu: “Toplumda hiçbir fırsatı kaçırmayan, meşrulaşmış tuhaf bir saldırganlık türü işlemektedir.”

Tüm bu altüst oluşları, tapınma hoyratlığını, yağmayı, savaşı ve yok edişi, şiddeti ve kötülüğü anlayabilmek için edebiyata yüzümüzü dönmek, yazıdan bize taşınan bilincin ışığına bakmak gerekiyor.

Isabel Allende ise Şili’yi anlatıyordu bize. Salvador Allende’li Şili’yi …İzleyen, gözleyen, yaşananlara tanıklık eden bir anlatıcının bakışıyla yurdunun nasıl yağmalandığını gözler önüne seriyordu. Tarihin akışı insanın ve ülkenin yazgısını nasıl belirliyordu bunu gösteriyordu...

Bir sürükleniş öyküsüydü anlatılan, bir ülkenin nasıl kan kaybettiğinin, kendine dönüşünün öyküsü… Oraya bakınca, o trajedinin öyküsünü okuyunca ister istemez kendi ülkenizin sürüklenişini de düşünüyordunuz sevgili okurum…

Haftanın Öne Çıkanları

TRT 1 canlı yayın! TRT 1 canlı maç izle! DÜNYA KUPASI MAÇLARI CANLI!

2022-11-20 18:18 - Spor

TRT 1 canlı yayın! TRT 1 canlı izle! TRT 1 şifresiz donmadan full HD TRT 1 izle!

2022-11-23 19:02 - Spor

Abdurrahim Albayrak'ın ölen torununun babası bakın kim çıktı! Düğünleri olay olmuştu

2022-11-20 17:13 - Magazin

Abdurrahim Albayrak'ın ölen torunu Batuhan'ın son paylaşımı yürekleri burktu

2022-11-20 18:43 - Gündem

Zonguldak'ta palayla saldırıp kaçtı, silah tutukluk yapınca yakalandı

2022-11-20 16:18 - Gündem

Çoklu ilişki itirafı şaşkına çeviren Derya'nın kocasına yazdıkları Müge Anlı'yı çıldırttı

2022-11-18 16:23 - Gündem

NTV spikeri Buse Yıldırım kimdir, kaç yaşında, nereli?

2022-11-23 10:29 - Yaşam

Küresel piyasalar, yeni haftaya azalan risk iştahı ile başladı

2022-11-21 10:13 - Ekonomi

Türkiye, küçük şehidi Hasan Karataş ve şehit öğretmen Ayşenur Alkan'a ağlıyor

2022-11-21 17:43 - Gündem

Canlı maç izle! TÜM MAÇLAR! Canlı Full HD maç izle! 22 Kasım Dünya Kupası maçı canlı izle!

2022-11-22 20:03 - Spor

İlgili Haberler

Bakan Abdulkadir Uraloğlu, Turistik Doğu Ekspresi'ni uğurladı

15:43 - Gündem

Emine Erdoğan'dan Refik Anadol'un yeni yapay zeka platformuna yönelik paylaşım

15:33 - Gündem

Türkiye Mezunları Suriye’nin yeniden inşasında önemli görevler üstleniyor

15:32 - Gündem

Tut Elimi Derneği 12. kuruluş yılını kutladı

15:23 - Gündem

4 kişinin hayatını kaybettiği helikopter kazası TBMM gündeminde

15:22 - Gündem

Günün Manşetleri

Bir günde bin 300 hanelik kaçak elektrik kullanmış

15:42 - Ekonomi

Ulaştırma ve Altyapı Bakanı Uraloğlu, Turistik Doğu Ekspresi'ni uğurladı

15:38 - Ekonomi

Türkiye Mezunları Suriye’nin yeniden inşasında önemli görevler üstleniyor

15:32 - Gündem

Gram Altın 3.000 TL'yi geçer mi? Bu hafta altın alacaklar dikkat!

15:27 - Ekonomi

Tut Elimi Derneği 12. kuruluş yılını kutladı

15:23 - Gündem