Ali İhsan Güngül, Bergama ve Atatürk derlemesine şöyle devam etmiştir:
“Atatürk, ‘Bergama Bengisi’ni büyük bir beğeni ile izlerken, hemen sağındaki Süvari Generali Fahrettin Altay’a, “Bak Paşa bak, şimdi bütün yurt sanki bu meydan, bu raksı da bütün ulusumuz birlikte yapıyor gibi” diyerek övgüde bulunmuştur.
Ulu Önderimiz, Bergama’nın tarihi, folklorik zenginliklerinin yanı sıra doğal güzelliklerini de görerek, bu güzel ve böylesine zengin kültür izlerine sahip bir beldenin hak etmediği ‘unutulmuş ve bir kenara itilmişlikle kaderine terk edilmesinin asla kabul edilmeyeceğini’ belirtmiştir. Bergama’nın Dünya turizmindeki yerini mutlaka alması gerektiğini belirten Atatürk, bunun içinde, bir şenlik, panayır düzenlenmesini basın yoluyla da yayınlanmasını istemiş ve İzmir Valisi General Kazım Dirik’i vazifelendirmiştir.
Atatürk’ün direktifiyle, il genel meclisinin hemen her toplantısında Bergama gündemde yer almıştır. Kazım Dirik Trakya Müfettişliğine atanınca, İzmir valiliğine yeni atanan Fazlı Güleç’e, Bergama konusuna gereken ilgiyi göstermesini söylemiştir. İl yönetiminin istekli çalışmalarıyla 1936 yılında çevre ilçelerinde katılımlarıyla bir panayır düzenlenmiş ve çok ilgi toplamıştır. 1937 yılında ise Türkiye’nin en eski festivali olarak Bergama kermesi, ‘Atatürk Şenliği’ adını almıştır. Ankara’da basılan Ulus gazetesi ilk sayfasında; “Atatürk Bergama’sı, Atatürk Şenliğini” yapıyor diye başlık atılmıştır.”
Asklepion Ören yerinde Bergama Müzesi Müdürü Osman Bayatlı’dan bilgi alan Cumhurbaşkanı, Bergama’da on binlerce kişiyi alabilecek kapasitede olan antik tiyatroda klasik eserlerin oynatılması talimatını vermiştir. Saat 11.00’de geldiği Bergama’dan, Saat: 14.00’de ayrılan Cumhurbaşkanı, askerlik, turizm, kültür, bayındırlık ve ticaret konuları başta olmak üzere adeta Bergama’ya ışık olmuş ve öncü olmuştur.
Saat 14.00’te halkın sevgi gösteriler arasında Bergama’dan ayrılan Cumhurbaşkanı’nı, yolda Dikilili atlılar karşılanmıştır. Onların eşliğinde ve saat 14.45’de, ‘Top Burnu’ denilen mevkide başlarında Kaymakam Fikri Şengül, Belediye Başkanı Salim Zeytinoğlu olmak üzere Dikili halkı tarafından coşku ile karşılanmıştır. Burada yanındakilerle birlikte aracından inen Cumhurbaşkanı, yolun üzerinde serili olan halılara basmadan halkın arasına karışmıştır.
Yaya olarak, Gençler Birliği Lokali’ne gelinmiştir. Yanında bulunan Paşalar, Dikili ileri gelenleriyle görüşürken, Cumhurbaşkanı da halk ve gençlerle sohbet etmiş, özellikle onlara bazı sorular sormuş, bazı öneri ve uyarılarda bulunmuştur. Daha sonra coşkun tezahüratlar arasında Dikili’den ayrılmışlardır.
Dikili’den ayrılıp, Kabakum mevkiinde bulunan Makara Çiftliğine uğrayan Cumhurbaşkanı, Çınar ağacı altında hazırlanan masaya oturmuşlardır. Burada ayran içip bir müddet dinlendikten sonra Çanakkale’ye doğru yola çıkmışlardır.
Bergama, Atatürk’ün gelişiyle turizm açısından çok önemli aşamalar yapmıştır. Bergamalılar, onun öngörüsünün izlerini günümüzde görüyor ve onunla gurur duyuyordur.
9 Nisan 2023
Ahmet Gürel
Atatürk Araştırmacısı