Tarih boyunca merak ve ilgi uyandıran bu olayın arkasında nasıl bir sebep var?
Kimler, neden Crassus için böyle bir son hazırladı?
Crassus'un geçmişi ile başlayalım.
MÖ 115 yılında Roma'da doğan Marcus Licinius Crassus, soylu bir aileden geliyordu. Babası, MÖ 97 yılında konsül ve MÖ 89'da sansörlük yapmış devlet adamıydı.
Marius ve Cinna'nın politik baskıları nedeniyle ailesi zor zamanlar geçirdi ve Crassus, genç yaşta İspanya'ya kaçmak zorunda kaldı. Sulla'nın iktidarı ele geçirmesiyle Roma'ya dönen Crassus, burada servetini yeniden inşa etmeye başladı.
Nasıl zengin oldu?
Crassus'un servet birikimindeki en dikkat çekici yöntemlerden biri, Roma'daki yangınları fırsata çevirmesiydi. O dönemde Roma'da sık sık yangınlar çıkıyor ve şehirde bir itfaiye teşkilatı bulunmuyordu.
Crassus, 500 kişilik bir itfaiye birliği kurarak yangın yerine hızla ulaşıyor ancak müdahale etmeden önce mülk sahiplerine düşük fiyatlarla satın alma teklifinde bulunuyordu.
Eğer sahipleri satmayı kabul ederse yangını söndürüyor, aksi takdirde binanın yanmasına izin veriyordu. Bu stratejiyle Roma'nın büyük bir kısmını düşük maliyetle satın aldı ve yeniden inşa ederek büyük kazançlar elde etti.
Ayrıca Sulla'nın proskripsiyonları sırasında idam edilenlerin mallarının açık artırmayla satılması sürecinde de Crassus, bu mülkleri ucuza satın alarak servetini daha da artırdı.
Köle ticareti ve gümüş madenciliği gibi alanlarda da yatırımları bulunan Crassus, dönemin en zengin insanı hâline geldi.
Siyasi kariyeri ve birinci triumvirlik
Crassus, servetini siyasi arenada da kullanarak MÖ 70 yılında Pompey ile konsül seçildi ancak Pompey ile aralarında sürekli bir rekabet vardı.
Julius Caesar'ın da dahil olduğu Birinci Triumvirlik ile bu üçlü, Roma siyasetinde büyük bir güç odağı oluşturdu. Crassus, Pompey ve Caesar'ın askerî başarılarının gölgesinde kalmaktan rahatsızdı ve kendi askeri zaferini arzuluyordu.
Parthia seferi ve Carrhae felaketi
Bu arayış, onu doğudaki zengin Parthia İmparatorluğu'na yöneltti. MÖ 53 yılında, yaklaşık 43.000 kişilik bir orduyla Parthia üzerine sefere çıktı.
Parthia'nın hafif süvari okçuları ve ağır zırhlı katafraktları karşısında hazırlıksızdı. Carrhae Muharebesi'nde Parthia generali Surena tarafından ağır bir yenilgiye uğradı. Oğlu Publius da bu savaşta hayatını kaybetti.
Savaşın ardından, Crassus barış görüşmeleri için Parthia'larla buluşmaya gittiğinde tuzağa düşürüldü ve öldürüldü. Ölüm şekli hakkında farklı rivayetler bulunsa da en bilinen hikâyeye göre Parthia'lar, Crassus'un servet hırsını alaya almak için boğazına erimiş altın döktüler.
Bu sembolik eylem, onun açgözlülüğüne bir gönderme olarak yorumlanıyor ama hikâyenin doğruluğu kesin değil ve bazı tarihçiler tarafından bir efsane olarak değerlendiriliyor.
Gerçek mi, efsane mi?
Tarihçi Plutarkhos, Crassus'un ölümünden sonra başının kesildiğini ve Parthia kralı Orodes II'ye gönderildiğini belirtiyor.
Başka bir rivayete göre ise Crassus'un başı, Euripides'in "Bacchae" adlı oyununun bir sahnesinde sahne malzemesi olarak kullanılmış.
Erimiş altın hikâyesi de muhtemelen Crassus'un servet hırsını vurgulamak için sonradan eklenmiş bir efsane.
Sonuç olarak, Marcus Licinius Crassus'un hayatı, büyük servetler ve hırslarla dolu olsa da trajik bir sonla noktalanmış. Onun ölümüne dair anlatılan erimiş altın hikâyesi, insanlık tarihinin açgözlülük ve hırs konusundaki derslerinden biri olarak da günümüze kadar gelmiş.
Kaynaklar: Bad Ancient, Smithsonian Magazine, ThoughtCoTarihteki isimlerle alakalı bunlar da ilginizi çekebilir: