COVID-19'un en sık rastlanan semptomlarından biri hastalık sırasında koku kaybı yaşanmasıydı. Sıradan bir grip ya da nezlede yaşanandan daha yoğun ve farklı olan bu koku kaybı, kimi vakalarda aylar geçmiş olmasına rağmen düzelmedi.
Şu anda pek çok insan COVI-19 sonrası kalıcı koku kaybı sorunu ile karşı karşıya. Bir hastalık geçirip bir anda koku duyunuzu yititrdiğinizi hayal edin... Neyse ki yürütülen araştırmalar bu soruna neyin sebep olduğuna cevap verebilecek noktaya geldi.
Vücudumuz 'savaşırken' yenilmiş
Aralarında COVID-19 sonrası kalıcı koku kaybı yaşayan 9 kişinin de bulunduğu 24 farklı kişi ile gerçekleştirilen araştırmanın sonuçları, Science Translational Medicine dergisinde yayınlandı. Araştırmaya katılan kişilerden, koku epiteli örnekleri alındı. İncelenen dokular, vücudumuzun koku kaybını bir nevi 'savaşırken' kaybettiğini ortaya koydu.
Burundan alınan koku epitali örneklerinde, vücudun enfeksiyon ile mücadele etmesinde etkin rol oynayan T hücrelerinden yoğun miktarlarda tespit edildi. Ancak T hücrelerinin varlığı, bölgede koku epitali hücrelerine zarar veriyor. Öyle ki araştırmacılar, SARS-CoV-2'nin tespit edilmediği dokularda bile iltihaplanma sürecinin halen devam ettiğini gözlemlemiş.
Koku alma duyularını kaybetmiş olan katılımcılardan alınan dokularda koku duyusu nöronlarının sayısı daha düşükken, araştırmacılar bazı nöronların T hücresi bombardımanından sonra bile kendilerini iyileştirmeye devam edebildiğini de gözlemledi. Araştırma ekibine göre bu olumlu bir gözlem.
Koku kaybı aylarca, hatta yıllarca geri gelmeyebilir ama tedavi umudu da var
Araştırma ekibinden nörobiyolog Bradley Goldstein araştırmaya yönelik hedeflerini "Bu insanların SARS-CoV-2 ile enfekte olduktan sonra neden aylarca, yıllarca kalıcı koku kaybı yaşamaya devam edeceğini daha iyi anlamamız gerekiyor'' sözleriyle ifade ederken, elde edilen verilerin bu durumla karşı karşıya kalan insanlar için tedavi umudu da ortaya çıkardığını vurguluyor.
Goldstein bu konuda da "Bu hastaların burnundaki anormal bağışıklık tepkisini veya onarım süreçlerini modüle etmenin, koku alma duyusunu en azından kısmen geri kazanmaya yardımcı olabileceğini umuyoruz" diyor. Yani kalıcı ve duyuyu tamamen geri getirecek bir çözümün varlığından bahsetmek için henüz erken...
Araştırma ekibi aynı zamanda 'uzun COVID' olarak adlandırılan ve aşırı yorgunluk, nefes darlığı ve konsantre olmayı zorlaştıran "beyin sisi" gibi semptomlara neden olan durumun arkasında da benzer sebeple olabileceğini ifade ediyor. Bu konuda da araştırmalar yapılarak, konunun daha fazla aydınlatılması gerekiyor...